Informacje topograficzne

Położenie

Woj. małopolskie, powiat wadowicki, gmina Wadowice, wieś Ponikiew. Teren Parku Krajobrazowego Beskidu Małego. mapa lokalizacyjna

Region fizyczno-geograficzny

Prowincja: Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem, podprowincja: Zewnętrzne Karpaty Zachodnie, makroregion: Beskidy Zachodnie, mezoregion: Beskid Mały.

Region geobotaniczny

Prowincja: Górska, Środkowoeuropejska, Podprowincja: Karpacka, Dział: Karpaty Zachodnie, Okręg Beskidy, Podokręg Śląsko-Babiogórski, piętro regla dolnego.

Hipsometria

Ok. 675 m n.p.m.

Dane obiektu

Skałka została objęta ochroną jako pomnik przyrody nieożywionej w 1963 r.

Budowa geologiczna, rzeźba

Skałka położona w Beskidzie Małym jest zbudowana z piaskowców i zlepieńców spągowej części warstw istebniańskich dolnych wieku górnokredowego (górny senon) jednostki śląskiej. Pod względem morfologicznym jest ona amboną skalną o wysokości 9 m i dług. ok. 50 m i szer. 2-5 m. W profilu skałki - naturalnego odsłonięcia geologicznego - można wyróżnić kilka cykli sedymentacyjnych rozpoczynających się zlepieńcami a kończących piaskowcami o oddzielności płytowej. Zlepieńce zwane są egzotykowymi ze względu na występujące w nich fragmenty gnejsów, kwarców i kwarcytów. W tym naturalnym odsłonięciu obserwuje się różne rodzaje warstwowań - warstwowania frakcjonalne, przekątne i równoległe. Te struktury sedymentacyjne są charakterystyczne dla podmorskich spływów piaszczystych. Kształt samej formy skalnej uwarunkowany jest przez system spękań ciosowych piaskowców. Na ścianach skałki można obserwować jak procesy wietrzenia selektywnie uwidaczniają różną odporność utworów na czynniki destrukcji fizycznej i chemicznej.

Klimat

Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Obiekt znajduje się w zach. części Regionu Karpackiego (GK).   pogranicze pięterumiarkowanie ciepłego i chłodnego

Wody powierzchniowe

Okolice szczytu Żar odwadnia kilka potoków uchodzących do Skawy: Ponikiewka, Czerna, Berszcz i in.

Gleby

brak danych.

Ekosystemy

W sąsiedztwie dolnoreglowa buczyna karpacka.

Flora

brak danych.

Krajobraz i kultura

Góra Żar jest wydłużonym grzbietem o dwóch szczytach - niższym (665 m n.p.m.), północnym i wyższym (671 m n.p.m.) południowym, w wyższych partiach w znacznym stopniu zalesionym. Skałka występuje po południowej stronie wyższego wzniesienia. Ze skałki odsłania się ku południowi i zachodowi panorama na okoliczne szczyty Beskidu Małego. W pobliżu początku szlaku, od strony Wadowic, miejscowość Gorzeń z dworkiem poety E. Zegadłowicza, będącym ostoją znaczącej w okresie międzywojennym, literackiej grupy "Czartak". Silnie zurbanizowany krajobraz rolniczy doliny Skawy ulega w ostatnich latach głębokim przemianom w związku z budowaną w Świnnej Porębie (kilka km na płd. od Chobotu), zaporą wodną, mającą spiętrzyć wody Skawy.

Zadania ochrony

Zachowanie w postaci naturalnej obiektu oraz zapobieganie: zniszczeniu wskutek eksploatacji, rycia napisów/znaków, zanieczyszczaniu terenu wokół obiektu, rozbijaniu oraz uszkadzaniu skał.

Udostępnianie

Skałka położona jest kilkanaście metrów od żółtego szlaku turystycznego ze wsi Czartak na Leskowiec (918 m npm). Dojazd do Chobotu z Wadowic, skąd szlakiem turystycznym przez Żar (czas dojścia ok. 1,5 godz.).

Przy zwiedzaniu obowiązują ograniczenia art. 31a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37).

Historia ochrony

brak informacji

Administrator

Nadzór Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Krakowie.

Akty prawne

Orzeczenie Rol. IX-3-14/1963 Prez. WRN w Krakowie z 24.06.1963 r. o uznaniu za pomnik przyrody.

Zagrożenia obiektu

Potencjalnie - wandalizm.

Źródła informacji

Opracowanie