Woj. małopolskie, powiat olkuski, gmina Klucze, na wzgórzu na zachód od drogi
Pomorzany-Klucze, na północny wschód od wsi Pomorzany. Teren Parku
Krajobrazowego Orlich Gniazd.
Prowincja: Wyżyny Polskie, podprowincja: Wyżyna Śląsko-Krakowska (Zachodniomałopolska),
makroregion: Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, mezoregion: Wyżyna Olkuska (Płaskowyż
Ojcowski)
Prowincja: Niżowo-Wyżynna, Środkowoeuropejska, dział: Bałtycki, poddział: Pas
Wyżyn Środkowych, kraina: Wyżyna Krakowsko-Wieluńska, Okręg Południowy.
Ok. 440 m n.p.m.
Skałki znajdują się pod ochroną jako pomniki przyrody nieożywionej od 1970 r. Łącznie utworzono tu 14 pomników przyrody.
Jedno z wielu na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej zgrupowań ostańcowych skałek na połogim pagórze leżącym przy zachodniej krawędzi morfologicznej noszącej nazwę kuesty jurajskiej. Ochroną objęto osiem pojedynczych obiektów oraz jedną grupę składającą się z trzech form. Skałki są zbudowane z górnojurajskich (oksford) wapieni nie uławiconych czyli skalistych. Mają one różne kształty, o czym świadczą nazwy nadane przez miejscową ludność, np. Rozłupana, Brama, Fala czy Baszta. Rozmiary tych form są zróżnicowane, tzn. osiągają one wysokości 3-10 m a wielkość ich obwodów zmienia się w granicach 30-150 m. Przeważają wśród nich obiekty o obwodach powyżej 100 m i wysokościach 5 m. Powierzchnie skałek pokrywają formy mikrorzeźby genetycznie związane z procesami krasowienia wapiennych powierzchni. Reprezentują je różnej wielkości zagłębienia tworzące struktury ospowe i gąbczaste. Te pierwsze stanowią siatkę płytkich zagłębień o regularnych kształtach i występują na przewieszonych lub bardzo stromo nachylonych ścianach. Drugi typ struktur charakteryzuje ściany, których nachylenie nie przekracza 30o. Z kolei niemal poziome powierzchnie skalne obfitują w jamki, kieszenie i mikrostudnie rozwinięte na szczelinach w wapieniach. Te formy często pokrywa naskalna roślinność zielna.
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Stanowisko
znajduje się w płd. części Regionu Małopolskiego
(WM)
Brak w najbliższym sąsiedztwie.
W otoczeniu skałek występują rędziny
Na skałkach występują zbiorowiska szczelinowe oraz naskalne murawy kserotermiczne; u ich stóp - zarośla i murawy kserotermiczne.
brak danych
Zgrupowanie
Pomorzańskich Skałek wyraźnie zaznacza się w krajobrazie pagóra, z którego ku
północy otwiera się widok na piaski Pustyni Błędowskiej,
a ku wschodowi na jurajskie wzgórza: na pierwszym planie Syborową Górę z zespołem
form skałkowych nad Bogucinem Małym i na drugim planie - Rabsztyn, w którego
wapienne skalice wkomponowane są ruiny gotyckiego (XIV w.) zamku, jednego z
wielu na Szlaku Orlich Gniazd. Od strony Pomorzańskich
Skałek, u podnóża Syborowej Góry widoczne są pozostałości eksploatacji wapieni
w postaci pieca do wypalania tej skały. Bardziej eksponowane skałki są miejscem
wspinaczkowych treningów.
Zachowanie w postaci naturalnej kompleksu skałek oraz zapobieganie: zniszczeniu wskutek eksploatacji, rycia napisów/znaków, zanieczyszczaniu terenu wokół nich, rozbijaniu oraz uszkadzaniu skał i ich flory.
Do skałek prowadzi żółty szlak turystyczny (z Olkusza przez Bogucin Mały, Klucze do Ryczowa). Dojazd do Pomorzan z Olkusza i stąd pieszo ok. 1 km bez szlaku lub ok. 3 km drogą Olkusz-Klucze do miejsca, gdzie przecina ją szlak i dalej pieszo ok. 0,5 km szlakiem. Obiekt znajduje się w pobliżu najsłynniejszej jurajskiej trasy turystycznej - Szlaku Orlich Gniazd (dojście ok. 3 km. żółtym szlakiem od zamku Rabsztyn w kier. zach.).
Przy zwiedzaniu obowiązują ograniczenia art. 31a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37).
Utworzenie rezerwatu o pow. ok. 2 ha ze względu na wybitne walory krajobrazowe, sugerowała w 1960 r. A. Leńkowa, w poł. lat 80-tych projektowano tu utworzenie rezerwatu o pow. 77 ha jednak później brak informacji o tym zamyśle. Dawne fotografie prezentują prawie nagie wzgórze z wyraźnie wyeksponowanymi skałkami, współcześnie są one znacznie mniej czytelne w krajobrazie, wskutek swobodnego rozwoju roślinności, dawniej hamowanego przez wypas.
Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. małopolskiego, nadzór Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Krakowie.
Wandalizm bezcelowy, niszczenie powierzchni skałek oraz flory naskalnej przez urządzenia do wspinaczki, zaśmiecanie otoczenia.