Warszawa, dn. 13 lutego 1926 r.Nr. 195-1-1 Ochrona kosodrzewiny
Do Panów Wojewodów w Krakowie, Lwowie, Stanisławowie.
Coraz częściej zdarzająca się w ostatnich czasach eksploatacja kosodrzewiny wywołała zajęcie się ta sprawa zarówno szeregu czynników rządowych, jak i organizacyj społecznych.
Należy stwierdzić, że kosodrzewina, rosnąca na zboczach górskich, urwiskach i miejscach wysoko położonych, powyżej górnej granicy lasów, zabezpiecza grunty przed zmywaniem, powstrzymuje usuwanie się ziemi i kamieni, przeszkadza tworzeniu się dzikich potoków, oraz obrywaniu się skał, a w miejscach najwyższych również spadkowi lawin. Kosodrzewina przeto musi być uważana za drzewostan o znaczeniu ochronnem, a zachowanie jej powinno być przedmiotem szczególnej troskliwości władz ochrony lasów.
Doświadczenie szeregu ostatnich lat wskazuje, że niewłaściwy sposób użytkowania kosodrzewiny prowadzi do całkowitego wyniszczenia jej na znacznych obszarach i uniemożliwia jej odnowienie, jakkolwiek na terenach, stanowiących zbocza górskie i urwiska, inny rodzaj użytkowania jest - z wyjątkiem nielicznych wypadków - niemożliwy.
Z tych powodów przy załatwianiu spraw, dotyczących kosodrzewiny, władze ochrony lasów winny korzystać ze wszystkich ustawowych uprawnień, jakie im dają przepisy, mogące wpłynąć na ochronę kosodrzewiny przed pustoszeniem.
Z tych względów zarządzam przy użytkowaniu kosodrzewiny stosowanie następujących zasad:
1) Ponieważ kosodrzewina w zrozumieniu ustawy z dnia 15 czerwca 1904 r. (Dz. U. Kr. Nr. 93) o niektórych zarządzeniach policyjno-leśnych i wodnych jest lasem, na co wyraźnie wskazuje § 8 ust. l tejże ustawy, polecający stosowanie §§ 2-7 odnoszących się do obszarów leśnych, przeto do kosodrzewiny ma miedzy innymi zastosowanie przepis § 4 ustawy lasowej z dnia 3. XII, 1852 r. (Dz. U. P. Nr. 250).
Pozbawianie kosodrzewiny gałęzi, pędów i igieł, jak to wykazało doświadczenie, jest pustoszącem obchodzeniem się z lasem w zrozumieniu § 4 ustawy lasowej z r. 1852 i winno być bezwzględnie wzbronione.
W razie zauważenia tego rodzaju obchodzenia się z kosodrzewiną, organa ochrony lasów są uprawnione na podstawie § 23 przy zastosowaniu § 4 cytowanej ustawy lasowej do wstrzymania dalszego użytkowania.
2) Użytkowanie kosodrzewiny może odbywać się jedynie przez zupełne wycinanie krzewów przy szyi korzeniowej, bez karczowania pniaków i korzeni, z przestrzeganiem przepisu § 8 cytowanej ustawy krajowej z r. 1904 tzn. wąskimi pasami biegnącymi w kierunku poziomym tj. prostopadle do kierunku spadu lub w takim kierunku, któryby najbardziej ułatwiał odnowienie wyciętych obszarów, bez narażenia gleby na niebezpieczeństwo usuwania się. Szerokość pasów, przeznaczonych do wycięcia, winna być ustalona w każdym poszczególnym wypadku oddzielnie, zależnie od warunków lokalnych.
Przy zezwoleniach należy przestrzegać zasady, że im bardziej spadziste są stoki pokryte kosodrzewiną, lub im większe grozi niebezpieczeństwo osłabienia gleby przez wyrąb kosodrzewiny, tem węższe winny być pasy, przeznaczone do wyrębu.
3) Zezwolenia winny być udzielane pod warunkiem przewidzianego w § 7 ust. krajowej oczyszczenia powierzchni wyrąbanej i jej sztucznego zalesienia, przyczem rozpoczęcie dozwolonego użytkowania może być uzależnione od wykonania przez osoby lub instytucje, którym na wyrąb zezwolono, prac przygotowawczych, koniecznych do sztucznego odnowienia przestrzeni wyrąbanych. W wypadkach, gdy to okaże się wskazane, można również żądać kaucji w myśl § 7 cytowanej ustawy krajowej z 1904 r.
4) Zezwolenia winny być udzielane na pewien ograniczony, nie nazbyt długi, okres czasu, ą w zezwoleniu winien być wskazany termin w jakim dozwolony wyrąb może być dokonany. Zezwolenia nie wyzyskane w oznaczonym terminie tracą swą moc i winny być na nowo uzyskiwane. Stosowanie tej zasady wynika z przepisu, iż na wyrąb kosodrzewiny można zezwalać jedynie pasami. Beż tego ograniczenia mógłby uprawniony do użytkowania uzyskiwać zezwolenia przez lat kilka i wyzyskać je następnie jednorazowo.
5) Jeżeli użytkowanie ma trwać przez lat kilka i zezwolenie oparte jest na szkicu sytuacyjnym i obejmuje całą eksploatację, winno się ono odbywać w ten sposób, by w każdym następnym roku użytkowanie mogło być podjęte jedynie po stwierdzeniu przez władze ochrony lasów, że wszelkie warunki przewidziane w zezwoleniu na okres bezpośrednio poprzedni zostały dotrzymane.
Proszę Pana Wojewodę o wydanie podległym organom ochrony lasów polecenia najściślejszego stosowania powyższych zasad w wypadkach udzielania zezwoleń na użytkowanie kosodrzewiny.
Minister (-) Kiernik.
______________________________________
Wg: "Ochrona Przyrody" R. 6 (1926), s. 111-112
początek dokumentu; chronologiczny spis aktów prawnych