Woj. małopolskie, powiat krakowski, gmina Czernichów, miejscowość Przeginia
Duchowna, na płd. od Czułówka leżącego przy szosie Kraków-Alwernia, na wsch.
od bocznej drogi do Przegini Duchownej. Teren Rudniańskiego
PK.
Prowincja: Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem, podprowincja: Północne Podkarpacie,
makroregion: Brama Krakowska, mezoregion: Pomost Krakowski.
Uwaga: region fizyczno-geograficzny wg obecnej klasyfikacji nie jest
tożsamy z regionem geologicznym.
Prowincja Niżowo-Wyżynna, Środkowoeuropejska, Pas Wyżyn Środkowych, Kraina
Wyżyna Krakowsko-Wieluńska, Okręg Południowy.
265 - 320 m n.p.m.
Powierzchnia 11,83 ha, rezerwat utw. w 1962 r.
Skały, z których jest zbudowane zrębowe wzgórze
Kajasówki, reprezentują wapienie górnej
jury piętra oxfordu, wykształcone głównie jako facja
wapieni skalistych. Odróżnia się ona od facji wapieni ławicowych brakiem zarówno
konkrecji (buł) krzemieni jak i wyraźnej oddzielności na poszczególne ławice.
Wapienie zawierają skamieniałości gąbek, amonitów,
małży, ślimaków, a także człony liliowców i kolce
jeżowców. Trudno je wypreparować ze skały ze
względu na jej twardość i zwięzłość. Głównym składnikiem wapieni skalistych
jest drobnokrystaliczny kalcyt oraz szczątki
organizmów - gąbek i glonów. Taki materiał wapienny
osadzał się w płytkim morzu (ok. 160 milionów lat temu), w którym istniały warunki
dla narastania sinicowo-gąbkowych bioherm określanych
jako budowle. Były one częściowo niszczone w czasie okresowego obniżania się
podstawy falowania. Z rozmywania takich organicznych budowli, w ich sąsiedztwie
gromadził się drobny materiał detrytyczny. 
Wapienie są gęsto spękane, a niektóre rozszerzone szczeliny zostały wypełnione w czasie paleogenu osadami ilasto-piaszczystymi. Pochodzą one głównie z rozmycia zwietrzeliny utworów górnokredowych, wstępujących dziś miejscami jako ich resztki na południowym przedpolu rezerwatu. Tu również odsłaniają się małe płaty ilastych utworów miocenu z bogatą mikrofauną otwornic. W otoczeniu wzgórza szerokie rozprzestrzenienie mają piaski czwartorzędowe.
Pod względem morfologicznym w rezerwacie zaznaczają się trzy nieco różniące się obszary. Część wschodnia jest wąska i na kilku odcinkach grzbiet wzgórza ma charakter grani skalnej o wysokości sięgającej nawet do 20 m, ograniczonej w znacznej części z dwóch stron ścianami nieczynnych kamieniołomów. Stąd rozpościera się szeroki widok ku północy. W zakończeniu tego fragmentu wzgórza, w obrębie jego południowego stoku znajduje się Jaskinia Przegińska o łącznej długości korytarzy 25 m. W jej namulisku rozkopanym w 1880 r. znalezione zostały kości ssaków plejstoceńskich i narzędzia paleolityczne. Efektem procesów krasowych w wapieniach jest widoczny w sąsiedztwie jaskini lejek, okresowo wypełniający się wodą. Środkowa część rezerwatu charakteryzuje się stosunkowo najbardziej naturalną rzeźbą stoku eksponowanego ku południowi oraz najwyżej wyniesionym grzbietem pomiędzy dwoma kulminacjami: wschodnią (310,4 m n.p.m.) i zachodnią, zwaną Bystrzykiem (320,1 m n.p.m.), skąd otwiera się widok na dolinę Wisły, Pogórze Karpackie i Beskidy. Wysunięta ku wschodowi część rezerwatu ma stok południowy rozcięty w kilku miejscach ścianami starych kamieniołomów.
Stoki północne wzgórza Kajasówka oraz najbardziej wschodnie jego zakończenie znajdują się poza rezerwatem i są porośnięte wielogatunkowym lasem.
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Rezerwat
znajduje się w obrębie Subregionu Podkarpackiego (Pp).
Jest to region umiarkowanie ciepły, w rezerwacie występuje znaczna dobowa amplituda temperatur z uwagi na silne nagrzewanie wapiennych stoków eksponowanych na południe.
Zach. część wzniesienia Kajasówka należy do zlewni dużego potoku Rudno, pozostałe części do zlewni kilku mniejszych potoków biorących początek w sąsiedztwie rezerwatu. Wszystkie one uchodzą do Wisły powyżej Krakowa.
Gleby obszaru rezerwatu mają charakter rędzin o zróżnicowanej zawartości rumoszu wapiennego.
Stoki
południowe i wierzchowina wzgórza w obrębie rezerwatu obecnie są już tylko miejscami
zajęte przez zespoły o typie muraw kserotermicznych.
Dawniej utrzymywały się one dobrze dzięki wypasowi i koszeniu trawy. Północne,
wyżej położone stoki wzgórza, porasta las o typie grądu
Tilio Carpinetum ze znacznym udziałem sztucznie wprowadzonej sosny. Zarówno
stoki południowe, jak i wierzchowina wzgórza, podlegają silnej ekspansji krzewów
tarniny, głogu, jeżyny i dzikiej róży oraz różnego gatunku drzew - lipy,
dębu, jawora, graba i buka.
Flora
roślin naczyniowych jest typowa dla obszarów
z odsłoniętymi skałami wapiennymi lub silnie szkieletową glebą rędzinną.
Na szczególną uwagę zasługują tu gatunki reprezentujące murawy
kserotermiczne Origano-Brachypodietum, z których wiele - dawniej
licznie występujących - obecnie stanowi rzadkość. W rozproszeniu występuje także
roślinność naskalna niegdyś pokrywająca duże fragmenty odsłoniętych skał. Flora
mszaków liczy 86 taksonów.
Dobrze zbadana jest fauna ślimaków. W obrębie rezerwatu wyróżniono 26 gatunków współcześnie żyjących i 14 gatunków subfosylnych pochodzących z Jaskini Przegińskiej. W środowisku muraw kserotermicznych występuje ubogi, ale charakterystyczny zespół ślimaków z Helicella obvia, natomiast w siedliskach częściowo zacienionych malakofauna jest znacznie bogatsza i bardziej zróżnicowana.
Prowadzona okresowo rejestracja motyli wykazała niekorzystne zmiany zaznaczające się znacznym spadkiem liczebności i zanikiem niektórych gatunków, nawet tych introdukowanych tu eksperymentalnie w latach 70.
Wzgórze
Kajasówka jest wyróżniającym się elementem strukturalnym w krajobrazie południowej
części Wyżyny Krakowskiej. Posiada ono dobre punkty widokowe na otaczający obszar
rolniczy, na zręby tektoniczne
ograniczone zapadliskami oraz na pasmowy układ wzgórz karpackich. Stare,
wyblakłe fotografie pokazują wzgórze bez krzewów, o wyraźnie skalistej rzeźbie,
zupełnie nie przypominające obecnej Kajasówki. Jednym z pomysłów na regulację
wzrostu niepożądanych gatunków roślinności była propozycja wpuszczenia tam na
stałe... kozy.
Rezerwat
utworzono w celu zachowania typowej dla Wyżyny Krakowskiej struktury tektonicznej
w postaci zrębu odzwierciedlającego się wyraźnie
w morfologii wzgórza i krajobrazie jego otoczenia.
Dodatkowym zadaniem jest ochrona kserotermicznej flory i fauny, co wymaga prowadzenia okresowych zabiegów ochrony czynnej, polegającej na usuwaniu nadmiernie rozrastających się krzewów. W związku z tym konieczna jest zmiana statusu z rezerwatu ścisłego na rezerwat częściowy.
Brak odrębnego regulaminu. Przy zwiedzaniu obowiązują ograniczenia art. 23a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37).
Przez wsch. kraniec rezerwatu przechodzi zielony szlak turystyczny zw. "Szlakiem Kajasówki" z Czułowa do Czernichowa. n. Wisłą. W sąsiedztwo rezerwatu od zach. dochodzą też 2 inne szlaki oraz droga Czernichów - Przeginia Duchowna - Rybna. Odległość rezerwatu od tej drogi nie przekracza 1 km.
Wierzchowiną wzgórza biegnie geologiczna ścieżka dydaktyczna z wyznaczonymi miejscami obserwacji i punktami widokowymi. Obejmuje ona również północno-zachodni obszar poza rezerwatem. Na początku trasy zwiedzania, od strony Przegini znajduje się tablica objaśniająca główne cechy budowy geologicznej Kajasówki.
Dojazd do punktów wyjścia "Szlaku Kajasówki" autobusem z Krakowa. Dojazd najbliższy rezerwatu - do Przegini Duchownej również autobusem z Krakowa. W Przegini Duchownej jest też w pobliżu rezerwatu parking.
Rezerwat został utworzony jako ścisły z uwagi na zagrożenia wynikające z prowadzonej okresowo eksploatacji wapienia tuż przy jego granicy północno-wschodniej. Powiększanie znajdujących się tu kamieniołomów niewątpliwie doprowadziłoby do przecięcia wzgórza w poprzek. Z czasem okazało się, że ścisła ochrona wyeliminowała wypas bydła, co w konsekwencji wpłynęło na szybkie zarastanie wapiennych wychodni w obrębie rezerwatu i zmniejszenie populacji lub zanik niektórych typowych gatunków flory i fauny. W 1972 r. powstał projekt włączenia do rezerwatu północnej, zalesionej części wzgórza, co zwiększyłoby powierzchnię obiektu do 47,67 ha, a w planie ochrony z 1999 r. została wpisana konieczność korekty granic. Zamierzeń tych nie udało się jednak dotąd zrealizować.
Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych Wojew. Małopolskiego, nadzór Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Krakowie.
Wkraczanie roślinności krzewiastej i drzew na wierzchowinę i skaliste zbocze, niekorzystne zmiany w składzie flory i fauny, zarastanie punktów widokowych, niszczenie znaków ścieżki dydaktycznej i tablic objaśniających.