Informacje topograficzne

Położenie administracyjne

Woj. zachodniopomorskie, powiat myśliborski, gm. Barlinek, k. miejscowości Równo. Teren Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego. mapa lokalizacyjna

Region fizyczno-geograficzny

Prowincja: Niż Środkowoeuropejski, podprowincja: Pojezierza Południowobałtyckie, makroregion: Pojezierze Zachodniopomorskie, mezoregion: pogranicze Pojezierze Myśliborskie (przy granicy z Pojez. Choszczeńskim).

Region geobotaniczny

Prowincja: Niżowo-Wyżynna, Środkowoeuropejska, Dział: Bałtycki, Poddział: Pas Równin Przymorskich i Wysoczyzn Pomorskich, Kraina: Pojezierze Pomorskie, Okręg Myśliborski.

Hipsometria

Do 115 m n.p.m., przy czym teren rezerwatu cechuje znaczna deniwelacja terenu, a głębokość wąwozu przekracza w dolnej części 20 m.

Dane obiektu

Powierzchnia - 33,21 ha., rezerwat utw. w 1995 r.

Budowa geologiczna, rzeźba

Pojezierze Myśliborskie przedstawia zespół form glacjalnych związanych z wysuniętym najdalej na południe zasięgiem fazy pomorskiej zlodowacenia północnopolskiego. Wzgórza morenowe w niewielu miejscach przekraczają wysokość 100 m n.p.m., przy wysokościach względnych 20 - 40 m. Do najciekawszych obiektów geomorfologicznych tego obszaru należy zaliczyć rynny polodowcowe, cieki, wąwozy oraz liczne źródliska.

Wąwóz Trzech Skałek jest głębokim jarem, o długości 600 m i głębokości przekraczającej w dolnej części 20 m, opadającym do doliny Płoni. W górnej części wąwozu, na jego północnym zboczu występują jedyne na Pomorzu Zachodnim, naturalne formy skałkowe zbudowane z piaskowców i zlepieńców czwartorzędowych. Piaskowce i zlepieńce stanowią osady lodowcowe i wodnolodowcowe zlodowacenia północnopolskiego (ostatniego zlodowacenia plejstoceńskiego) scementowane węglanem wapnia (kalcytem). Formy skałkowe mają kształt niewielkich ambon, murów i ścianek skalnych, które osiągają wysokości 1-2,5 m. Do najciekawszych form należy ambona piaskowcowa przykryta granitowym głazem narzutowym, co dokumentuje lodowcową genezą osadów. Ze względu na oryginalne kształty i mikrorzeźbę ścian poszczególne skałki nazywane są np. ''Czarcia Kazalnica'', ''Diabelskie Schody'', czy ''Czarcie Okno''. ''Czarcie Okno'', zlokalizowane w obrębie muru skalnego zostało zarejestrowane również jako unikatowa forma jaskiniowa.

Największa do niedawna baszta skalna o wysokości 4 m i średnicy do 1,5 m przewróciła się wiosną 1998 r.

Do interesujących obiektów geologiczno-geomorfologicznych wąwozu należy też koryto okresowego cieku wodnego z dużymi kotłami eworsyjnymi, jak również głazy narzutowe odsłonięte w jego obrębie.

Klimat

Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Rezerwat znajduje się na płn. krańcu Regionu Śląsko-Wielkopolskiego (O)

Region charakteryzują cechy klimatyczne typowe dla wielkich dolin. W porównaniu z innymi regionami kraju względnie częściej występują dni z pogodą przymrozkową, umiarkowanie zimną z niewielkim zachmurzeniem oraz bez opadu. Rzadsze są pojawy pogody przymrozkowej, umiarkowanie zimnej, z dużym zachmurzeniem nieba i opadem.

Wody powierzchniowe

W dnie wąwozu występuje okresowo ciek wodny.

Gleby

W warunkach siedliskowych rezerwatu wykształciły się gleby brunatne kwaśne i gleby brunatne wyługowane.

Ekosystemy

Dominującą rolę w wąwozie odgrywają zbiorowiska leśne: grąd Galio silvatici-Carpinetum i kwaśna buczyna Luzulo pilosae-Fagetum. Są to głównie drzewostany gospodarcze, ale w ich obrębie występują też cenne przyrodniczo partie starodrzewi. Porastają one strome trudno dostępne zbocza wąwozu.

Elementem obcym tutejszej przyrodzie jest wprowadzony przez człowieka ze względów gospodarczych świerk Picea excelsa.

Flora

W rezerwacie odnotowano występowanie 133 gatunków roślin należących do różnych grup systematycznych: dwuliściennych - 82, jednoliściennych - 21, nagozalążkowych - 3, paprotników - 6, mszaków - 21. Gatunków drzewiastych i krzewów jest w granicach rezerwatu 28. Sędziwe drzewa reprezentuje pomnikowy okaz dębu szypułkowego Quercus robur, który osiąga 30 m wysokości i 405 cm obwodu w pierśnicy, jawor Acer pseudoplatanus osiągający wysokość 25 m i obwód w pierśnicy 215 cm, ponadto liczne okazy starych buków Fagus sylvatica i modrzewia Larix decidua.

Bluszcz pospolityKokorycz pełnaGnieźnik leśnyWśród ziołorośli na uwagę zasługuje modrzyk górski Cicercita alpina, występujący głównie w Karpatach i Sudetach. Gatunek ten znajduje dobre warunki rozwoju i tworzy w wąwozie barwny płat o powierzchni około 20 m2. Poszczególne okazy osiągają tutaj wysokość 1 m i więcej. Osobliwościami wąwozu są obrazki plamiste Arum maculatum oraz kokorycze: k. pełna Corydalis solida i k. wątła C. intermedia. Interesującym gatunkiem obcego pochodzenia jest holoagriofit (antropofit) - tarczyca wyniosła Scutellaria altissima rozprzestrzeniona na jednym ze zboczy.

Z gatunków chronionych w rezerwacie występują: bluszcz pospolity Hedera helix, gnieźnik leśny Neottia nidus-avis i obrazki plamiste Arum maculatum.

Fauna

Świat zwierzęcy rezerwatu reprezentują najliczniej ptaki, w tym dzięcioły Picidae, sikory Paridae, oraz liczne drobne ptaki śpiewające.

Krajobraz i kultura

Rejon wsi Równo stanowi najatrakcyjniejszy krajobrazowo teren Pojezierza Myśliborskiego. Rezerwat usytuowany jest w odległości 300 m na wsch. od miejscowości Równo, gdzie znajdują się zabytkowe ruiny kościoła z XIII w. W nieodległym Niepołcku, zlokalizowanym na płd. -wsch. od Równa, zachował się drewniany poewangelicki kościół z przełomu XVIII i XIX w. oraz dwór z 2 połowy XIX w. Oddalony o 7,5 km od rezerwatu Barlinek, był w IX w. słowiańskim grodem obronnym, a w XIII w. opanowany został przez Nową Marchię. Prawa miejskie uzyskał w 1278 r., a w XV w. przeszedł pod władzę elektora brandenburskiego. Po II wojnie św., zniszczone w 50% miasto, powróciło do Polski i zostało odbudowane. Zachował się gotycki kościół halowy z 2 połowy XIV w., przebudowany w 2 połowie XIX w. oraz fragmenty murów obronnych z XIV/XV w.

Zadania ochrony

Rezerwat powołano dla zachowania walorów krajobrazowych wąwozu rozcinającego wzniesienia morenowe Pojezierza Myśliborskiego, a także walorów naukowych i krajobrazowych naturalnych skałek zbudowanych z piaskowców i zlepieńców czwartorzędowych wraz z towarzysząca im roślinnością wąwozu, reprezentowaną przez typowe zbiorowiska leśne i gatunki roślin objętych ochroną prawną.

Nadzór leśny i konserwatorski powinien ograniczać się do okresowego monitorowania zmian w rezerwacie i jego drzewostanach oraz utrzymywaniu na jego terenie porządku, bez ingerowania w bieg procesów sukcesyjnych, szczególnie w starodrzewiu świerkowym.

Udostępnianie

Zasady zwiedzania

Ograniczenia zgodnie z art. 23a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (znowelizowane art. 37).

Trasy zwiedzania

Rezerwat jest interesującym obiektem dydaktycznym dla prezentacji zagadnień z zakresu nauk o Ziemi, jak również biologicznych i leśnych. Teren rezerwatu jest łatwo dostępny z miejscowości Równo.

Ścieżki dydaktyczne

W rezerwacie nie wytyczono ścieżki dydaktycznej.

Informacja użytkowa

Wąwóz jest odległy 0,3 km na wschód, od wsi Równo, do której najprościej dojechać autobusem PKS lub samochodem z Barlinka, położonego ok. 11 km na płd. Tablice informacyjne znajdują się przy granicach rezerwatu.

Historia ochrony

Nazwa rezerwatu nawiązuje do badań niemieckiego botanika W. Libberta z Lipian, który w roku 1933 opracował florystycznie i fitosocjologicznie górny odcinek pradoliny rzeki Płonii i teren wąwozu.

Administrator

Obiekt podlega Wojewódzkiemu Konserwatorowi Przyrody w Szczecinie. Bezpośredni nadzór i ochronę sprawuje Nadleśnictwo Barlinek.

Akty prawne

Zagrożenia obiektu

Zagrożenie obiektu może stwarzać kłusownictwo związane z nielegalnym pozyskiwaniem zwierząt, gatunków chronionych, zbiorem drewna. Lasy obiektu mają znaczenie glebochronne, a zwiększanie udziału starodrzewi sprzyjać będzie gatunkom ptaków wykorzystujących drzewa dziuplaste.

Zagrożeniem dla form skałkowych na terenie rezerwatu może być również nadmierny ruch turystyczny. Należy też brać pod uwagę naturalne procesy przemian morfologicznych skałek oraz ich degradację, czego przykładem było wywrócenie się baszty skalnej w 1998 r.

Źródła informacji

Opracowanie