Informacje topograficzne

Położenie

Woj. lubelskie, powiat puławski, gmina Kazimierz Dolny, wieś Bochotnica, teren Kazimierskiego Parku Krajobrazowego. mapa lokalizacyjna

Region fizyczno-geograficzny:

Prowincja: Wyżyny Polskie, podprowincja: Wyżyna Lubelsko-Lwowska, makroregion: Wyżyna Lubelska, mezoregion: Małopolski Przełom Wisły

Region geobotaniczny:

Prowincja: Niżowo-Wyżynna, Środkowoeuropejska, Dział: Bałtycki, poddział: Pas Wyżyn Środkowych, kraina: Wyżyna Lubelska

Hipsometria:

Obiekt położony na wysokości 150 m n.p.m.

Dane obiektu

 Obiekt objęty ochroną od 1992 r.

Budowa geologiczna i rzeźba

Małopolski przełom Wisły stanowi zachodnią krawędź Wyżyny Lubelskiej zbudowanej z utworów kredowych - margli i opok na których miejscami zalegają morskie utwory miocenu oraz czwartorzędowe pokrywy lessowe. Sam przełom cechują wysokie i strome zbocza doliny, zaś jego dno wyścielają mady rzeczne.

Przedmiotem ochrony jest odkrywka, w której odsłaniają się utwory z pogranicza kredy i trzeciorzędu zawierające liczne skamieniałości. Jest to jedno z dwóch stanowisk zlokalizowanych poza Karpatami, gdzie granica tych dwóch okresów geologicznych jest bezpośrednio dostępna. Szczególnie ważne są prowadzone tu badania nad osadami najmłodszej kredy (mastrycht). W odsłonięciu okres kredy reprezentują margle krzemionkowe i opoki z kopalną fauną amonitów, belemnitów, gąbek, rzadziej ramienionogów, liliowców, jeżowców i szczątków mezozaurów. Strop opok tworzy ławica zwięzłego wapienia o cechach twardego dna wyraźnie zaznaczająca się w profilu odsłonięcia. W twardym wapieniu występują skamieniałości najwyższej kredy (mastrycht) - gąbki, małże, ślimaki oraz amonity. Górna granica wapieni jest postrzępiona wskutek występowania głębokich kanałów, które ku stropowi nadają warstwie wygląd brekcji. Powyżej warstwy wapienia zalega mniej lub bardziej zwięzły osad piaszczysto-glaukonitowy złożony z ostrokrawędzistych kwarców, glaukonitu i pojedynczych konkrecji fosforytowych. Ponad tym utworem zalegają margliste gezy i wapienie z nieliczną kopalną fauną małży, ślimaków i jeżowców świadczącą o ich trzeciorzędowym wieku. Gezy również zawierają znaczną domieszkę glaukonitu. W świetle badań paleontologiczno-sedymentacyjnych w poziomie osadu piaszczysto-glaukonitowego przebiega granica między kredą, a trzeciorzędem.

Gleby

Mady i lessy.

Wody powierzchniowe

W bezpośrednim sąsiedztwie brak, ok. ¼ km w kierunku płd. rzeka Bystra, ok. 1. km w kier. zach. - Wisła.

Klimat

Strefa umiarkowana, klimat  przejściowy. Obiekt położony jest na styki Regionu Mazowiecko-Podlaskiego (K) i Regionu Wyżynnego Lubelskiego (WL).

Ekosystemy

Zbiorowiska roślinności kserotermicznej na nasłonecznionych zboczach kamieniołomu i wąwozów.

Flora

brak danych

Krajobraz i kultura

Stanowisko znajduje się w nieczynnym kamieniołomie i jest efektowne wizualnie. Sam kamieniołom reprezentuje tzw. typ komorowy, gdzie kamień budowlany pozyskiwano wykuwając podziemne komory, w których zostawiano filary chroniące przed zawaleniem się stropu. Otoczenie kamieniołomu stanowi niezwykle malowniczy krajobraz wąwozów lessowych, z których jeden znajduje się w najbliższym sąsiedztwie stanowiska dokumentacyjnego. Nieco na płd., w dolinie rzeki Bystra znajduje się wieś Bochotnica, a po drugiej stronie rzeki ruiny zamku z czasów Kazimierza Wielkiego, z którym wiążą się liczne legendy.

Zadania ochrony

Zachowanie w postaci naturalnej odsłonięć oraz zapobieganie: zniszczeniu wskutek eksploatacji, zasypywania, rycia napisów/znaków, zanieczyszczaniu obiektu i terenu wokół niego.

Udostępnianie

Kamieniołom położony w pobliżu niebieskiego szlaku turystycznego z Kazimierza Dolnego do Zbędowic, na prawym zboczu doliny rzeki Bystra, w pobliżu jej ujścia do Wisły, na trasie jednej ze ścieżek dydaktycznych, wytyczonych przez Kazimierskiego Parku Krajobrazowego (Pawłowski). Dojazd do Bochotnicy z Kazimierza Dolnego komunikacją miejską.

Obiekt jest dostępny i przy zwiedzaniu obowiązują ograniczenia art. 31a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37).

Historia ochrony

Dzieje badań tego terenu sięgają I poł. XIX w. i rozpoczął je niemiecki geolog J. B. Push, zasłużony także w innych badaniach na terenie Polski. Ustalenia przynależności występujących tu skał dokonał w1889 r. M. Krisztafowicz, a spośród licznych działających tu badaczy należy wymienić przede wszystkim J. Siemiradzkiego. Badania profilu odsłoniętego w kamieniołomie mają również ponad stuletnią i bogatą historię. W latach 80-tych planowano tu nawet utworzenie geologiczno-florystycznego rezerwatu przyrody o pow. ok. 8,5 ha, jednak nie uzyskano zgody prywatnych właścicieli terenu. Utworzono więc tylko stanowisko dokumentacyjne w kamieniołomie, upamiętniając przy okazji nazwiska wybitnie zasłużonych badaczy geologii tego regionu - profesorów Krystyny i Władysława Pożaryskich.

Administrator

Nadzór Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Lublinie.

Akty prawne

Zagrożenia obiektu

Obecnie brak konkretnych, natomiast potencjalnie - wandalizm oraz dzika eksploatacja kamienia.

Źródła informacji

Opracowanie