Wprowadzenie

Charakterystyczny układ czynników abiotycznych (przyrody nieożywionej) danego miejsca (typ podłoża, wilgotność, ekspozycja, nachylenie itp.) stanowi tzw. siedlisko, z którym związany jest charakterystyczny dlań układ roślin, grzybów i zwierząt zarówno tych okazałych jak i mikroskopijnej wielkości, stanowiących biocenozę, czyli zespół organizmów roślinnych (fitocenoza) i zwierząt (zoocenoza).

Siedlisko wraz z towarzyszącą mu biocenozą tworzą ekosystem czyli biogeocenozę. Całokształt warunków, jakie stwarza dla żyjącego w nim organizmu ekosystem to biotop, czyli środowisko życia danego organizmu.

Najpełniejszy przegląd biotopów i biocenoz możemy dziś uzyskać dzięki dobrej znajomości fitocenoz a więc kombinacji gatunków roślin towarzyszącej danemu siedlisku czy biotopowi. Istniejąca powtarzalność kombinacji gatunków związana z określonym biotopem pozwala wyróżniać zespoły roślinne, czyli podstawowe typy fitocenoz, które mają nie tylko charakterystyczną kombinację gatunków, ale także gatunki charakterystyczne, które są do nich przywiązane z sposób szczególny. W zależności od stopnia podobieństwa zespoły mogą być łączone w coraz to wyższe jednostki tj. związki, rzędy i klasy posiadające własne nazwy łacińskie, pochodzące najczęściej od gatunków charakterystycznych. Ranga danej kategorii wyróżnia się odpowiednią końcówką nazwy łacińskiej, np.:

Klasa zespołów, końcówka - etea

Rząd zespołów, końcówka - alia

Związek zespołów, końcówka - ion

Zespół, końcówka - etum

Przykładem takiego podziału jednej klasy zespołów mogą być:

Klasa Querco-Fagetea, obejmująca żyzne i średnio-żyzne lasy liściaste zrzucające liście na zimę; obejmuje ona dwa rzędy:

Rząd 1. Quercetalia pubescentis - petraeae - ciepłolubne dąbrowy

Rząd 2. Fagetalia sylvaticae  - żyzne lasy o charakterze środkoweueropejskim

W obrębie rzędu Fagetalia wyróżniono kilka jednostek w randze związku obejmujących różne typy żyznych i średnio-żyznych lasów:

Związek 1. Alno-Ulmion - lasy łęgowe

Związek 2. Acerion pseudoplatani - jaworzyny

Związek 3. Carpinion betuli - grądy

Związek 4. Fagion - buczyny

Każdy ze związków obejmować może różną liczbę zbiorowisk. Przykładem mogą być buczyny związku Fagion:

Zespół 1. Luzulo pilosae-Fagetum - kwaśne buczyny

Zespół 2. Dentario glandulosae-Fagetum - żyzne buczyny

Zespół 3. Dentario enneaphylli-Fagetum - żyzne buczyny sudeckie

Zespół 4. Cephalanthero-Fagetum - ciepłolubne buczyny storczykowe

Polsce wyróżniono około 500 zbiorowisk roślinnych zgrupowanych w 43 klasy, których przegląd, będący równocześnie przeglądem ważniejszych biotopów, zamieszczono poniżej.

Przegląd ważniejszych biotopów

Opracowanie