zastąpiła ustawę z 1949 r. (z późn. zmian.), ustawę z 1973 r. (z późn. zmian.); znoweliz. w 1997 r.,
z dnia 28 września 1991 r.
(Dz. U. R. P. nr 101 z 1991 r., poz. 444, z późn. zmianami, ostatnia zmiana Dz. U. R. P. nr 113 z 2002 r., poz. 984)
(fragmenty)
Art. 1. Ustawa określa zasady zachowania, ochrony i powiększania zasobów leśnych oraz zasady gospodarki leśnej w powiązaniu z innymi elementami środowiska i z gospodarką narodową.
Art. 2. Przepisy ustawy stosuje się do lasów, bez względu na formę ich własności.
Art. 3. Lasem w rozumieniu ustawy jest grunt:
1) o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozbawiony:
a) przeznaczony do produkcji leśnej lub
b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo
c) wpisany do rejestru zabytków,2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne.
Art. 4. 1. Lasami stanowiącymi własność Skarbu
Państwa zarządza Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, zwane dalej "Lasami
Państwowymi".
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do lasów:
1) będących w zarządzie parków narodowych,
2) wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa,
3) będących w użytkowaniu wieczystym na mocy odrębnych przepisów.
(...)
Art. 6. 1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) gospodarka leśna - działalność leśną w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych, gospodarowania zwierzyną, pozyskiwania - z wyjątkiem skupu - drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów oraz realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu,
1a) trwale zrównoważona gospodarka leśna - działalność zmierzającą do ukształtowania struktury lasów i ich wykorzystania w sposób i tempie zapewniającym trwałe zachowanie ich bogactwa biologicznego, wysokiej produkcyjności oraz potencjału regeneracyjnego, żywotności i zdolności do wypełniania, teraz i w przyszłości, wszystkich ważnych ochronnych, gospodarczych i socjalnych funkcji na poziomie lokalnym, narodowym i globalnym, bez szkody dla innych ekosystemów,
2) klasa bonitacji drzewostanu - wskaźnik możliwości produkcyjnej siedliska leśnego i drzewostanu,
(...)
4) zagrożenie trwałości - stan lasu wywołany czynnikami zewnętrznymi lub nieprawidłową gospodarką leśną, wymagający zabiegów zwalczających i ochronnych albo jego przebudowy,
(...)
6) plan urządzenia lasu - podstawowy dokument gospodarki leśnej opracowywany dla określonego obiektu, zawierający opis i ocenę stanu lasu oraz cele, zadania i sposoby prowadzenia gospodarki leśnej,
7) uproszczony plan urządzenia lasu - plan opracowywany dla lasu o obszarze co najmniej 10 ha, stanowiącego zwarty kompleks leśny, zawierający skrócony opis lasu i gruntów przeznaczonych do zalesienia oraz podstawowe zadania dotyczące gospodarki leśnej,
(...)
9) etat cięć - ilość drewna do pozyskania określoną w planie urządzenia lasu lub uproszczonym planie urządzenia lasu, wynikającą z potrzeb odnowienia, pielęgnowania i ochrony lasu oraz zasady trwałości i ciągłości użytkowania,
(...)
11) program ochrony przyrody - część planu urządzenia lasu zawierającą kompleksowy opis stanu przyrody, zadania z zakresu jej ochrony i metody ich realizacji, obejmującą zasięg terytorialny nadleśnictwa.
(...)
Art. 7. 1. Trwale zrównoważoną gospodarkę leśną prowadzi się według planu urządzenia lasu lub uproszczonego planu urządzenia lasu, z uwzględnieniem w szczególności następujących celów:
1) zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą,
2) ochrony lasów, zwłaszcza lasów i ekosystemów leśnych stanowiących naturalne fragmenty rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych ze względu na:a) zachowanie różnorodności przyrodniczej,
b) zachowanie leśnych zasobów genetycznych,
c) walory krajobrazowe,
d) potrzeby nauki,3) ochrony gleb i terenów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie lub uszkodzenie oraz o specjalnym znaczeniu społecznym,
4) ochrony wód powierzchniowych i głębinowych, retencji zlewni, w szczególności na obszarach wododziałów i na obszarach zasilania zbiorników wód podziemnych,
5) produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu.
2. Gospodarka leśna w lasach stanowiących
rezerwaty przyrody oraz wchodzących w skład parków narodowych uwzględnia zasady
określone w przepisach o ochronie przyrody.
3. Gospodarka leśna w lasach wpisanych do rejestru zabytków
prowadzona jest w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków, z uwzględnieniem
przepisów o ochronie dóbr kultury i muzeach.
Art. 8. Gospodarkę leśną prowadzi się według następujących zasad:
1) powszechnej ochrony lasów,
2) trwałości utrzymania lasów,
3) ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów,
4) powiększania zasobów leśnych.
Art. 9. 1. W celu zapewnienia powszechnej ochrony lasów właściciele lasów są obowiązani do kształtowania równowagi w ekosystemach leśnych, podnoszenia naturalnej odporności drzewostanów, a w szczególności do:
1) wykonywania zabiegów profilaktycznych i ochronnych zapobiegających powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów,
2) zapobiegania, wykrywania i zwalczania nadmiernie pojawiających i rozprzestrzeniających się organizmów szkodliwych,
3) ochrony gleby i wód leśnych.
(...)
Art. 13. 1. Właściciele lasów są obowiązani do trwałego utrzymywania lasów i zapewnienia ciągłości ich użytkowania, a w szczególności do:
1) zachowania w lasach roślinności leśnej (upraw leśnych) oraz naturalnych bagien i torfowisk,
2) ponownego wprowadzania roślinności leśnej (upraw leśnych) w lasach w okresie do 2 lat od usunięcia drzewostanu, a w razie szkód wywołanych przez pożary i inne klęski żywiołowe - w okresie do 5 lat,
3) pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej,
4) przebudowy drzewostanu, który nie zapewnia osiągnięcia celów gospodarki leśnej, zawartych w planie urządzenia lasu, uproszczonym planie urządzenia lasu lub decyzji, o której mowa w art. 19 ust. 3,
5) racjonalnego użytkowania lasu w sposób trwale zapewniający optymalną realizację wszystkich jego funkcji przez:a) pozyskiwanie drewna w granicach nie przekraczających możliwości produkcyjnych lasu,
b) pozyskiwanie surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu w sposób zapewniający możliwość ich biologicznego odtwarzania, a także ochronę runa leśnego.
2. Zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna w przypadkach szczególnie uzasadnionych potrzeb właścicieli lasów.
(...)
Art. 13a. 1. W celu realizacji trwale zrównoważonej gospodarki leśnej Lasy Państwowe obowiązane są w szczególności do:
1) inicjowania, koordynowania i prowadzenia okresowej oceny stanu lasów i zasobów leśnych oraz prognozowania zmian w ekosystemach leśnych,
2) sporządzania okresowych wielkoobszarowych inwentaryzacji stanu lasów oraz aktualizacji stanu zasobów leśnych,
3) prowadzenia banku danych o zasobach leśnych i stanie lasów.
2. Zadania określone w ust. 1 pkt 2 i 3 realizowane są bez względu na formę własności lasów.
Art. 13b. 1. W celu promocji trwale zrównoważonej
gospodarki leśnej oraz ochrony zasobów przyrody w lasach Dyrektor Generalny
może, w drodze zarządzenia, ustanawiać leśne kompleksy promocyjne.
2. W skład leśnych kompleksów promocyjnych wchodzą lasy będące
w zarządzie Lasów Państwowych. Do leśnych kompleksów promocyjnych mogą być włączane
lasy innych właścicieli, na ich wniosek.
3. Leśne kompleksy promocyjne są obszarami funkcjonalnymi o
znaczeniu ekologicznym, edukacyjnym i społecznym, dla których działalność określa
jednolity program gospodarczo-ochronny, opracowywany przez właściwego dyrektora
regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych. "
4. Dla każdego leśnego kompleksu promocyjnego Dyrektor Generalny
powołuje radę naukowo-społeczną, do której należy inicjowanie oraz ocena realizacji
działań podejmowanych w leśnym kompleksie promocyjnym.
Art. 14. 1. Powiększanie
zasobów leśnych następuje w wyniku zalesienia gruntów oraz podwyższania produkcyjności
lasu w sposób określony w planie urządzenia lasu.
2. Do zalesienia mogą być przeznaczone nieużytki, grunty rolne
nieprzydatne do produkcji rolnej oraz inne grunty nadające się do zalesienia,
a w szczególności:
1) grunty położone przy źródliskach rzek lub potoków, na wododziałach, wzdłuż brzegów rzek oraz na obrzeżach jezior i zbiorników wodnych,
2) lotne piaski i wydmy piaszczyste,
3) strome stoki, zbocza, urwiska i zapadliska,
4) hałdy i tereny po wyeksploatowanym piasku, żwirze, torfie i glinie.
2a. Wielkość zalesień, ich rozmieszczenie oraz sposób realizacji
określa krajowy program zwiększania lesistości opracowany przez ministra właściwego
do spraw środowiska, zatwierdzony przez Radę Ministrów.
3. Grunty przeznaczone do zalesienia określa miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego lub decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania
terenu.
4. Obowiązek zalesiania gruntów ciąży na nadleśniczych w odniesieniu
do gruntów w zarządzie Lasów Państwowych oraz na właścicielach lub użytkownikach
wieczystych pozostałych gruntów.
5. Właściciele lub użytkownicy wieczyści gruntów mogą otrzymywać
dotacje z budżetu państwa przeznaczone na całkowite lub częściowe pokrycie kosztów
zalesienia gruntów, o których mowa w ust. 3. Decyzję w sprawie przyznania środków
na pokrycie tych kosztów wydaje starosta na wniosek właściciela lub użytkownika
wieczystego, po zaopiniowaniu przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta.
(...)
Art. 15. Za lasy szczególnie chronione, zwane dalej "lasami ochronnymi", mogą być uznane lasy, które:
1) chronią glebę przed zmywaniem lub wyjałowieniem, powstrzymują usuwanie się ziemi, obrywanie się skał lub lawin,
2) chronią zasoby wód powierzchniowych i podziemnych, regulują stosunki hydrologiczne w zlewni oraz na obszarach wododziałów,
3) ograniczają powstawanie lub rozprzestrzenianie się lotnych piasków,
4) są trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłu,
5) stanowią drzewostany nasienne lub ostoje zwierząt i stanowiska roślin podlegających ochronie gatunkowej,
6) mają szczególne znaczenie przyrodniczo-naukowe lub dla obronności i bezpieczeństwa Państwa,
7) są położone:a) w granicach administracyjnych miast i w odległości do 10 km od granic administracyjnych miast liczących ponad 50 tys. mieszkańców,
b) w strefach ochronnych wokół sanatoriów i uzdrowisk,
c) w strefie górnej granicy lasów.
Art. 16. 1. Minister właściwy do spraw środowiska,
w drodze decyzji, uznaje las za ochronny lub pozbawia go tego charakteru, na
wniosek Dyrektora Generalnego, zaopiniowany przez radę gminy - w odniesieniu
do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa.
1a. Wojewoda, w drodze decyzji, uznaje las za ochronny lub
pozbawia go tego charakteru, na wniosek starosty, uzgodniony z właścicielem
lasu i zaopiniowany przez radę gminy - w odniesieniu do pozostałych lasów.
2. Rada gminy powinna wyrazić opinię w ciągu dwóch miesięcy
od dnia otrzymania wystąpienia o jej wyrażenie. W razie upływu tego terminu
uważa się, że rada gminy nie zgłasza zastrzeżeń.
Art. 17. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowe zasady prowadzenia w nich gospodarki leśnej.
Art. 18. 1. plan urządzenia lasu sporządza się, z zastrzeżeniem ust. 2, na 10 lat, z uwzględnieniem:
1) przyrodniczych i ekonomicznych warunków gospodarki leśnej,
2) celów i zasad gospodarki leśnej oraz sposobów ich realizacji, określonych dla każdego drzewostanu i urządzanego obiektu, z uwzględnieniem lasów ochronnych.
(...)
Art. 26. 1. Lasy stanowiące własność Skarbu
Państwa, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, są udostępniane dla ludności.
2. Stałym zakazem wstępu objęte są lasy stanowiące:
1) uprawy leśne do 4 m wysokości,
2) powierzchnie doświadczalne i drzewostany nasienne,
3) ostoje zwierząt,
4) źródliska rzek i potoków,
5) obszary zagrożone erozją.
3. Nadleśniczy wprowadza okresowy zakaz wstępu do lasu stanowiącego własność Skarbu Państwa, w razie gdy:
1) wystąpiło zniszczenie albo znaczne uszkodzenie drzewostanów lub degradacja runa leśnego,
2) występuje duże zagrożenie pożarowe,
3) wykonywane są zabiegi gospodarcze związane z hodowlą, ochroną lasu lub pozyskaniem drewna.
4. Lasy objęte stałym lub okresowym zakazem wstępu, z wyjątkiem przypadków określonych w ust. 2 pkt 1, oznacza się tablicami z napisem "zakaz wstępu" oraz wskazaniem przyczyny i terminu obowiązywania zakazu. Obowiązek ustawiania i utrzymywania znaków ciąży na nadleśniczym w stosunku do lasów będących w zarządzie Lasów Państwowych oraz na właścicielach pozostałych lasów.
5. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wzór znaku zakazu wstępu do lasu oraz zasady jego umieszczania.
Art. 27. 1. Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa są udostępniane, z uwzględnieniem zakazów zawartych w art. 26 i art. 30, do zbioru płodów runa leśnego:
1) na potrzeby własne,
2) dla celów przemysłowych, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. Zbiór płodów runa leśnego dla celów przemysłowych wymaga
zawarcia umowy z nadleśnictwem.
3. Nadleśniczy odmawia zawarcia umowy, w przypadku gdy zbiór
runa leśnego zagraża środowisku leśnemu.
4. Lokalizowanie pasiek w lasach stanowiących własność Skarbu
Państwa jest nieodpłatne.
5. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady ochrony i zbioru płodów runa leśnego oraz
zasady lokalizowania pasiek na obszarach leśnych.
Art. 28. Właściciel lasu nie stanowiącego własności Skarbu Państwa może zakazać wstępu do lasu, oznaczając ten las tablicą z odpowiednim napisem.
Art. 29. 1. Ruch pojazdem silnikowym, zaprzęgowym
i motorowerem w lesie dozwolony jest jedynie drogami publicznymi, natomiast
drogami leśnymi jest dozwolony tylko wtedy, gdy są one oznakowane drogowskazami
dopuszczającymi ruch po tych drogach. Nie dotyczy to inwalidów poruszających
się pojazdami przystosowanymi do ich potrzeb.
1a. Jazda konna w lesie dopuszczalna jest tylko drogami leśnymi
wyznaczonymi przez nadleśniczego.
2. Postój pojazdów, o których mowa w ust. 1, na drogach leśnych
jest dozwolony wyłącznie w miejscach oznakowanych.
3. Przepisy ust. 1 oraz art. 26 ust. 2 i 3, a także art. 28,
nie dotyczą wykonujących czynności służbowe lub gospodarcze:
(...)
6) właścicieli lasów we własnych lasach,
7) osób użytkujących grunty rolne położone wśród lasów,
8) pracowników leśnych jednostek naukowych, badawczo-rozwojowych i doświadczalnych, w związku z wykonywaniem badań naukowych i doświadczeń z zakresu leśnictwa i ochrony przyrody,
9) wojewódzkich konserwatorów przyrody oraz pracowników Służb Parków Krajobrazowych,
(...)
4. Imprezy sportowe oraz inne imprezy o charakterze masowym organizowane w lesie wymagają zgody właściciela lasu.
Art. 30. 1. W lasach zabrania się:
1) zanieczyszczania gleby i wód,
2) zaśmiecania,
3) rozkopywania gruntu,
4) niszczenia grzybów oraz grzybni,
5) niszczenia lub uszkadzania drzew, krzewów lub innych roślin,
6) niszczenia urządzeń i obiektów gospodarczych, turystycznych i technicznych oraz znaków i tablic,
7) zbierania płodów runa leśnego w oznakowanych miejscach zabronionych,
8) rozgarniania i zbierania ściółki,
9) wypasu zwierząt gospodarskich,
10) biwakowania poza miejscami wyznaczonymi przez właściciela lasu lub nadleśniczego,
11) wybierania jaj i piskląt, niszczenia lęgowisk i gniazd ptasich, a także niszczenia legowisk, nor i mrowisk,
12) płoszenia, ścigania, chwytania i zabijania dziko żyjących zwierząt,
13) puszczania psów luzem,
14) hałasowania oraz używania sygnałów dźwiękowych, z wyjątkiem przypadków wymagających wszczęcia alarmu.
2. Przepisy ust. 1 pkt 3 i 5 nie dotyczą czynności związanych
z gospodarką leśną, a pkt 12-14 nie dotyczą polowań.
3. W lasach oraz na terenach śródleśnych, jak również w odległości
do 100 m od granicy lasu, zabrania się działań i czynności mogących wywołać
niebezpieczeństwo, a w szczególności:
1) rozniecania ognia poza miejscami wyznaczonymi do tego celu przez właściciela lasu lub nadleśniczego,
2) korzystania z otwartego płomienia,
3) wypalania wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych.
4. Przepisy ust. 3 nie dotyczą działań i czynności związanych z gospodarką leśną, pod warunkiem że czynności te nie stanowią zagrożenia pożarowego.
(...)
Art. 40. 1. Dyrektor Generalny, na wniosek zainteresowanego ministra, wojewody, gminy lub związku komunalnego, może przekazać w użytkowanie w skazanej przez wnioskodawcę jednostce organizacyjnej lasy, grunty oraz inne nieruchomości, bez zmiany ich dotychczasowego przeznaczenia, jeżeli za tym przemawiają względy:
(...)
2) nauki lub dydaktyki,
3) ochrony przyrody,
4) ochrony ujęć wodnych,
5) przeciwdziałania niebezpieczeństwu powodzi,
6) ochrony wybrzeża morskiego,
7) lecznictwa,
8) ochrony dóbr kultury,
9) wypoczynku ludności,
(...)
(...)
Art. 52. 2. Rada Ministrów przedkłada Sejmowi informację o stanie lasów oraz o realizacji krajowego programu zwiększania lesistości.
(...)
Art. 54. Lasy Państwowe otrzymują dotacje celowe z budżetu państwa na zadania zlecone przez administrację rządową, a w szczególności na:
1) wykup lasów i gruntów do zalesień oraz ich rekultywację, a także wykup innych gruntów w celu zachowania ich przyrodniczego charakteru,
2) wykonywanie krajowego programu zwiększania lesistości, o którym mowa w art. 14 ust. 2a, oraz pielęgnację i ochronę upraw i młodników powstałych w ramach realizacji tego programu,
3) zagospodarowanie i ochronę lasów w przypadku zagrożeniaich trwałości, o którym mowa w art. 12 ust. 1,
4) sporządzanie okresowych, wielkoobszarowych inwentaryzacji stanu lasów, aktualizacji stanu zasobów leśnych oraz prowadzenie banku danych o zasobach leśnych i stanie lasów, o których mowa w art. 13a ust. 1 pkt 2 i3,
5) opracowywanie planów ochrony dla rezerwatów przyrody znajdujących się w zarządzie Lasów Państwowych, ich realizację oraz ochronę gatunkową roślin i zwierząt,
6) finansowanie edukacji leśnej społeczeństwa, w szczególności poprzez tworzenie i prowadzenie leśnych kompleksów promocyjnych, zakładanie ścieżek przyrodniczo-leśnych.
(...)
(...)
Art. 77. Lasy, zaliczone do lasów ochronnych na podstawie przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych, stają się lasami ochronnymi w rozumieniu ustawy.
(...)
1) dekret z dnia 5 lipca 1946 r. o Straży Leśnej (Dz. U. Nr 41, poz. 238 i z 1949 r. Nr 18, poz. 110),
2) ustawa z dnia 20 grudnia 1949 r. o państwowym gospodarstwie leśnym (Dz. U. Nr 63, poz. 494, z 1950 r. Nr 49, poz. 448, z 1971 r. Nr 27, poz. 249, z 1974 r. Nr 24, poz. 142, z 1982 r. Nr 7, poz. 54 i z 1989 r. Nr 35, poz. 192),
3) ustawa z dnia 22 listopada 1973 r. o zagospodarowaniu lasów nie stanowiących własności Państwa (Dz. U. Nr 48, poz. 283, z 1982 r. Nr 11, poz. 79 oraz z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i Nr 55, poz. 321).
Art. 82. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1992 r.
początek dokumentu; chronologiczny spis aktów prawnych