Ustawa z 1980 r., wielokrotnie nowelizowana - stan po zmianie przez ustawę "kompetencyjną" z 1998 r.; zastąpiona ustawą z 2001 r. Prawo ochrony środowiska.
z dnia 31 stycznia 1980 r.
(Dz. U. nr 49 z 1994, poz. 196)
(fragmenty tekstu ujednoliconego wg stanu prawnego na 24 lipca 1998 r.)
Rzeczpospolita Polska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju, oznaczającą dążenie do:
zapewnia ochronę i racjonalne kształtowanie środowiska stanowiącego dobro ogólnonarodowe oraz tworzy warunki sprzyjające urzeczywistnianiu prawa obywateli do równoprawnego korzystania z wartości środowiska.
(...)
Art. 1. 1. Ustawa określa zasady ochrony i racjonalnego kształtowania środowiska, zmierzające do zapewnienia współczesnemu i przyszłym pokoleniom korzystnych warunków życia oraz realizacji prawa do korzystania z zasobów środowiska i zachowania jego wartości.
2. Środowiskiem w rozumieniu ustawy jest ogół elementów przyrodniczych, w szczególności powierzchnia ziemi łącznie z glebą, kopaliny, wody, powietrze, świat roślinny i zwierzęcy, a także krajobraz, znajdujących się zarówno w stanie naturalnym, jak też przekształconych w wyniku działalności człowieka.
Art. 2. 1. Ochrona środowiska polega na działaniu lub zaniechaniu umożliwiającym zachowanie bądź przywrócenie równowagi przyrodniczej koniecznej do osiągnięcia celu, o którym mowa w art. 1 ust. 1. Ochrona ta wyraża się w szczególności w:
1) racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami przyrodniczymi zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,
2) przeciwdziałaniu lub zapobieganiu szkodliwym wpływom na środowisko powodującym jego zniszczenie, zanieczyszczenie, zmiany cech fizycznych lub charakteru elementów przyrodniczych,
3) przywracaniu do stanu właściwego elementów przyrodniczych.
2. Racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi środowiska polega w szczególności na:
1) korzystaniu z zasobów tylko w zakresie uzasadnionym interesem społecznym, przy ocenie którego uwzględnia się, obok wskazań długookresowego, kompleksowego rachunku ekonomicznego, także inne niż gospodarcze znaczenie tych zasobów dla równowagi przyrodniczej i dla warunków życia ludzi.
2) zapewnieniu pierwszeństwa przedsięwzięciom umożliwiającym oszczędne wykorzystanie zasobów, zwłaszcza w drodze powtórnego lub wielokrotnego ich wykorzystywania w procesach gospodarczych,
3) niepogarszaniu stanu środowiska.
Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) równowadze przyrodniczej - rozumie się przez to stan, w którym istnieje równowaga we wzajemnym oddziaływaniu na określonym obszarze - człowieka, składników przyrody żywej i układu warunków siedliskowych tworzonych przez składniki przyrody nieożywionej,
2) zasobach przyrodniczych środowiska - rozumie się przez to zasoby elementów przyrodniczych, o których mowa w art. 1 ust. 2,
3) kształtowaniu środowiska - rozumie się przez to oddziaływanie na środowisko, mające na celu uzyskanie zamierzonych efektów społecznych lub gospodarczych, z równoczesnym zachowaniem równowagi przyrodniczej, a zwłaszcza warunków do odnawiania się zasobów,
3a) zrównoważonym rozwoju - rozumie się przez to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym w celu równoważenia szans dostępu do środowiska poszczególnych społeczeństw lub ich obywateli - zarówno współczesnego, jak i przyszłych pokoleń - następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych,
4) ściekach - rozumie się przez to substancje ciekłe, które wprowadzane bezpośrednio lub za pośrednictwem urządzeń kanalizacyjnych do wód albo do ziemi mogą je zanieczyszczać, zmieniać ich stan fizyczny, chemiczny lub biologiczny albo działać niszcząco na świat roślinny lub zwierzęcy,
4b) substancjach niebezpiecznych - rozumie się przez to substancje, ich składniki, mieszaniny lub preparaty, które ze względu na swoje właściwości chemiczne, fizyczne, biologiczne lub toksyczne mogą w przypadku nieprawidłowego obchodzenia się z nimi spowodować śmierć, rozstrój zdrowia lub uszkodzenie ciała ludzkiego albo zniszczenie lub uszkodzenie dóbr materialnych lub elementów środowiska, w tym organizmów żywych,
(...)
7) walorach krajobrazowych środowiska - rozumie się przez to wartości ekologiczne, estetyczne, widokowe i kulturowe terenu i związanych z nim elementów przyrodniczych, ukształtowanych przez siły przyrody lub w wyniku działalności człowieka,
7a) obszarze szczególnej ochrony środowiska - rozumie się przez to tereny, których specyficzne cechy, właściwości lub walory poszczególnych elementów środowiska wymagają specjalnych zabiegów technicznych, organizacyjnych lub innych w celu zapewnienia wszystkim użytkownikom możliwości korzystania z tych zasobów zgodnie z ich przeznaczeniem,
(...)
10) przepisach o ochronie środowiska - rozumie się przez to także inne przepisy regulujące sprawy ochrony środowiska lub jego elementów przyrodniczych,
(...)
15) zieleni miejskiej - rozumie się przez to zespoły roślinności spełniające cele wypoczynkowe, zdrowotne i estetyczne, a w szczególności: parki, zieleńce, zieleń na placach, ulicach, zieleń izolacyjną i pracownicze ogrody działkowe.
Art. 3a. 1. Na obszarach szczególnej
ochrony środowiska obowiązują specjalne warunki gospodarczego korzystania ze
środowiska i wprowadzania w nim zmian oraz szczególnego korzystania z wód i
urządzeń wodnych.
2. Do obszarów szczególnej ochrony środowiska zalicza się tereny,
na których występują uciążliwości lub szkodliwe uciążliwości dla środowiska,
obszary zdegradowane przez przemysł, rolnictwo lub inny rodzaj działalności
albo siły przyrody, tereny eksploatacji złóż kopalin, obszary o cennych walorach
przyrodniczych lub krajobrazowych, tereny uzdrowisk oraz obszary związane z
zaopatrzeniem w wodę.
Art. 4. Z zasobów przyrodniczych środowiska, służących zaspokojeniu potrzeb społeczno-gospodarczych, można korzystać wyłącznie w zakresie ustalonym w narodowych planach społeczno-gospodarczych i w planach zagospodarowania przestrzennego oraz przepisach o ochronie środowiska.
Art. 5. 1. Zrównoważony rozwój i ochrona środowiska stanowią istotny element polityki społeczno-gospodarczej oraz polityki zagospodarowania przestrzennego państwa. Zasada zrównoważonego rozwoju i ochrona środowiska stanowią podstawę do sporządzania i aktualizacji: koncepcji polityki zagospodarowania przestrzennego kraju, studiów zagospodarowania przestrzennego województw, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zadania związane z realizacją zasady zrównoważonego rozwoju i ochroną środowiska są uwzględniane w aktach normatywnych, a także w działalności organów państwowych, jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych.
(...)
Art. 6. 1. Przy ustalaniu w planach
zagospodarowania przestrzennego kierunków rozwoju kraju, województw, miast oraz
gmin należy uwzględniać potrzeby ochrony środowiska i zasadę zrównoważonego
rozwoju.
2. W studium i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
zapewnia się warunki utrzymania równowagi przyrodniczej, racjonalną gospodarkę
zasobami przyrodniczymi środowiska i ochronę walorów krajobrazowych oraz warunków
klimatycznych. Przeznaczenie i sposoby zagospodarowania terenów powinny w największym
stopniu zapewniać zachowanie ich walorów naturalnych.
3. W studium i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,
przy przeznaczaniu terenów na poszczególne cele oraz określaniu zadań związanych
z ich zagospodarowaniem, w strukturze wykorzystania terenów ustala się proporcje
pozwalające na zachowanie lub przywracanie na nich równowagi przyrodniczej i
prawidłowych warunków życia.
4. W studium i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
w szczególności:
1) ustala się programy racjonalnego wykorzystania powierzchni ziemi i racjonalnego gospodarowania zasobami gleby,
2) zapewnia się kompleksowe rozwiązywanie problemów zabudowy miast i wsi, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej, odprowadzania ścieków, składowania i unieszkodliwiania odpadów, urządzania i kształtowania terenów zieleni,
3) zapewnia się ochronę walorów krajobrazowych środowiska i warunków klimatycznych,(...)
5. W studium i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego określa się także sposób zagospodarowania obszarów objętych szkodliwym oddziaływaniem na środowisko powodowanym działalnością gospodarczą, jeżeli oddziaływanie to nie może być wyeliminowane albo skutecznie ograniczone przez zastosowanie odpowiednich środków technicznych, zmianę technologii lub wyznaczenie obszarów ograniczonego użytkowania.
(...)
Art. 7. 1. Rozstrzygnięcia organów
administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego nie mogą
naruszać wymagań ochrony środowiska, a w szczególności ustaleń miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego dotyczących ochrony środowiska.
2. Decyzja administracyjna sprzeczna z przepisem ust. 1 jest
nieważna.
Art. 8. 1. Rzeczpospolita Polska rozwija
współpracę międzynarodową w sprawach ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
2. Zawierane przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe
powinny uwzględniać potrzeby ochrony środowiska i zasadę zrównoważonego rozwoju.
Art. 9. W toku realizacji zadań ochrony środowiska stosuje się, wynikające z aktualnego stanu wiedzy, środki i metody zapewniające maksymalną skuteczność ochrony, określone po rozpoznaniu czynników szkodliwych dla środowiska i stopnia ich szkodliwości.
Art. 10. 1. Szkoły wyższe, placówki
naukowe, instytuty naukowo-badawcze oraz jednostki organizacyjne prowadzące
działalność naukowo-badawczą uczestniczą w tworzeniu warunków ochrony środowiska
w szczególności przez prowadzenie badań naukowych w ścisłym związku z potrzebami
ochrony środowiska, podejmowanie badań i doświadczeń dotyczących technologii
produkcji i wyrobów przemysłowych nie szkodzących środowisku, współdziałanie
w rozwoju postępu technicznego, z uwzględnieniem potrzeb środowiska, popularyzację
krajowych i zagranicznych zdobyczy nauki i techniki w dziedzinie ochrony środowiska
oraz ich praktycznego zastosowania.
2. Organy i instytucje koordynujące oraz kierujące działalnością
naukową i naukowo-badawczą, a także szkoły wyższe, placówki naukowe i naukowo-badawcze,
obejmujące swym zakresem działania dziedziny nauki lub dyscypliny naukowe wiążące
się z zagadnieniami ochrony środowiska, są obowiązane uwzględniać w ustalanych
programach oraz w swej działalności badania dotyczące tych zagadnień i badania
te rozwijać.
Art. 11. 1. Szkoły wszystkich stopni
są obowiązane uwzględniać problematykę ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju
w działalności dydaktyczno-wychowawczej, obejmując ją programami nauczania.
2. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, dotyczy również jednostek
prowadzących kursy mające na celu podnoszenie kwalifikacji pracowników.
Art. 12. Środki masowego przekazu są obowiązane kształtować właściwy stosunek społeczeństwa do ochrony środowiska oraz popularyzować zasady tej ochrony w publikacjach i audycjach.
Art. 13. 1. Powierzchnia ziemi łącznie
z glebą i rzeźbą terenu podlega ochronie, polegającej w szczególności na zapobieganiu
i przeciwdziałaniu ich niekorzystnym zmianom, a w razie uszkodzenia lub zniszczenia
- na przywróceniu do właściwego stanu.
2. Części powierzchni ziemi oraz rzeźba terenu, których ochrona
leży w interesie społecznym ze względów naukowych, estetycznych, historyczno-pamiątkowych
lub innych, podlegają ochronie przewidzianej w przepisach o ochronie przyrody.
3. Jednostki organizacyjne i osoby fizyczne są obowiązane racjonalnie
gospodarować zasobami gleby, zapewniać ochronę jej wartości produkcyjnych i
innych niezbędnych do zachowania równowagi przyrodniczej.
(...)
Art. 14. Przy zmianie przeznaczenia gruntów rolnych, leśnych i innych uprawnych, zadrzewionych lub zakrzewionych uwzględnia się, oprócz wskazań długookresowego, kompleksowego rachunku ekonomicznego, także inne niż gospodarcze znaczenie gruntów w utrzymaniu równowagi przyrodniczej i kształtowaniu warunków życia.
Art. 15. 1. Jednostki organizacyjne
i osoby fizyczne użytkujące grunty są obowiązane zapewnić ochronę gleby przed
erozją, niszczeniem mechanicznym oraz zanieczyszczeniem substancjami szkodliwymi,
a jeśli prowadzą działalność związaną z użytkowaniem rolniczym lub leśnym -
są obowiązane stosować właściwe metody uprawy, w szczególności płodozmiany i
nawożenie organiczne niezbędne do zachowania lub stworzenia właściwych warunków
rozwoju organizmów i stosunków wodnych w glebie.
(...)
3. Jednostki organizacyjne i osoby fizyczne prowadzące działalność
związaną z rolniczym lub leśnym użytkowaniem gruntów stosują środki chemiczne
i biologiczne, wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio do gleby, w ilościach
i w sposób nie naruszający równowagi przyrodniczej, a zwłaszcza nie powodujący
szkodliwego zanieczyszczenia gleby lub wody, niszczenia zwierząt, roślin i ekosystemów
albo pogorszenia warunków ich życia lub hodowli.
(...)
Art. 18. Wody śródlądowe powierzchniowe i podziemne oraz środowisko morskie podlegają ochronie polegającej na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami, zapobieganiu lub przeciwdziałaniu naruszania równowagi przyrodniczej i wywoływania w wodach zmian powodujących ich nieprzydatność dla ludzi, dla świata roślinnego lub zwierzęcego albo dla gospodarki narodowej.
Art. 19. Jeżeli zamierzone korzystanie z wód śródlądowych lub wód tworzących środowisko morskie może spowodować znaczne przekształcenie środowiska, jednostka organizacyjna podejmująca działalność inwestycyjną lub eksploatacyjną jest obowiązana opracować program przedsięwzięć i zadań niezbędnych do nowego ukształtowania środowiska zapewniającego równowagę przyrodniczą. Działalność zmierzająca do nowego ukształtowania środowiska stanowi część składową przedsięwzięcia związanego z korzystaniem z wód.
Art. 20. 1. Przy przygotowywaniu
i wykonywaniu robót polegających na regulacji wód oraz budowie wałów przeciwpowodziowych
uwzględnia się potrzebę zachowania dolin rzecznych oraz obszarów zalewowych
w stanie równowagi przyrodniczej i utrzymania różnorodności biologicznej.
2. Przy przygotowywaniu i wykonywaniu robót melioracyjnych,
odwodnień budowlanych oraz innych robót ziemnych zmieniających stosunki wodne
jednostki organizacyjne i osoby fizyczne są obowiązane stosować środki zapewniające
zachowanie równowagi przyrodniczej i różnorodności biologicznej, w tym zwłaszcza
odpowiednich stosunków wodnych w glebie.
3. Wojewoda w drodze decyzji ustala warunki prowadzenia robót,
o których mowa w ust. 1 i 2. W przypadku robót podejmowanych na terenach o szczególnych
wartościach społeczno-gospodarczych, a zwłaszcza na terenach, na których znajdują
się skupienia roślinności o szczególnej wartości z punktu widzenia przyrodniczego
lub gospodarczego, terenach o walorach krajobrazowych i ekologicznych, terenach
masowych lęgów ptactwa, występowania skupień gatunków chronionych i tarlisk
ryb, decyzja wydawana jest na podstawie przedstawionej przez wnioskodawcę oceny
oddziaływania na środowisko, sporządzonej przez biegłego z listy wojewody.
(...)
Art. 33. 1. Ochrona świata roślinnego
i zwierzęcego polega na racjonalnym korzystaniu z zasobów świata roślinnego
i zwierzęcego, ich odtwarzaniu w sposób zapewniający utrzymanie równowagi przyrodniczej
oraz zachowaniu w stanie nienaruszonym zasobów lub ich części, o szczególnej
wartości ze względu na potrzeby naukowe lub społeczne.
2. Ochrona świata roślinnego i zwierzęcego ma na celu:
1) tworzenie warunków prawidłowego rozwoju i optymalnego spełniania przez roślinność i zwierzęta funkcji biologicznej na rzecz środowiska,
2) zapobieganie lub ograniczanie szkodliwych oddziaływań na środowisko, które mogłyby niekorzystnie wpływać na zasoby i stan świata roślinnego i zwierzęcego,
3) zapobieganie, pochodzącemu z zewnątrz, zagrożeniu naturalnym kompleksom i tworom przyrody o wyjątkowej wartości dla społeczeństwa i nauki,
4) zapewnienie równowagi przyrodniczej, niezbędnej do zachowania gatunków ginących, ochrony gatunków przed nadmierną eksploatacją i ochrony cennych ekosystemów.
Art. 34. 1. Ochronę świata roślinnego
i zwierzęcego zapewnia się w szczególności w studiach uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego przez zabezpieczenie lasów i zadrzewień przed szkodliwym oddziaływaniem
zanieczyszczeń środowiska, zalesianie, zadrzewianie lub tworzenie skupień roślinności,
zwłaszcza gdy jest to konieczne ze względu na potrzebę ochrony gleby i świata
zwierzęcego, kształtowanie klimatu oraz inne potrzeby związane z zapewnieniem
równowagi przyrodniczej i zaspokojeniem potrzeb ludzi w zakresie wypoczynku.
2. Administracja lasów i inne jednostki organizacyjne działające
w dziedzinie gospodarki leśnej oraz właściciele lasów i gruntów leśnych nie
stanowiących własności Państwa są obowiązani prowadzić racjonalną gospodarkę
leśną, mającą na celu zachowanie równowagi przyrodniczej i właściwej jakości
środowiska.
3. Organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego
oraz jednostki organizacyjne są obowiązane chronić lasy przed szkodliwymi wpływami
gazów, pyłów, odpadów i ścieków.
Art. 35. 1. Zasady ochrony, cennych
ze względu na szczególne wartości naukowe lub społeczne albo unikalność lub
rzadkość występowania, tworów przyrody oraz obszarów o wyjątkowych naturalnych
wartościach przyrodniczych, a także zasobów dziko rosnących roślin i dziko żyjących
zwierząt, określają przepisy o ochronie przyrody.
2. Zasady ochrony zwierząt gospodarskich i domowych określają
przepisy szczególne.
Art. 36. 1. organy botaniczne i zoologiczne
ze względu na ich rolę społeczną, dydaktyczną, wychowawczo-kulturalną, naukową
i gospodarczą podlegają ochronie niezbędnej do zapewnienia prawidłowej działalności
i rozwoju tych placówek.
1a. Ochronie podlegają również tereny przewidziane w planach
zagospodarowania przestrzennego pod rozbudowę istniejących lub budowę nowych
ogrodów botanicznych i zoologicznych.
2. Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
w drodze rozporządzenia określi zasady ochrony ogrodów botanicznych i zoologicznych.
Art. 37. Zabrania się niszczenia roślinności służącej wiązaniu gleby oraz niszczenia roślin i zwierząt przyczyniających się do oczyszczania środowiska, a zwłaszcza wód.
Art. 37a. 1. Zamierzone uwolnienie
genetycznie zmodyfikowanych organizmów do środowiska w celach eksperymentalnych
lub wprowadzenie do obrotu produktu zawierającego organizmy genetycznie zmodyfikowane
lub składającego się z takich organizmów albo ich części wymaga zezwolenia Ministra
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
2. Organizmy genetycznie zmodyfikowane oznaczają organizmy,
których struktura genomu została zmieniona przez usunięcie jednego lub więcej
genów albo zmianę jednego lub więcej genów, a także w drodze hodowli organizmów
hybrydowych realizowanej z wykorzystaniem techniki inżynierii genetycznej.
Art. 38. Walory krajobrazowe środowiska podlegają ochronie, polegającej na ich zachowaniu, kształtowaniu lub odtwarzaniu.
Art. 39. Walory krajobrazowe środowiska, o szczególnej wartości ze względu na potrzeby społeczne, podlegają ochronie, której zasady i formy określają przepisy o ochronie przyrody.
Art. 40. Ochronę walorów krajobrazowych środowiska i wynikające z niej zadania uwzględnia się w opracowaniach, o których mowa w art. 5 ust. 1.
(...)
Art. 42. 1. Organy administracji
rządowej, organy gminy i jednostki organizacyjne zapewniają mieszkańcom miast
korzystanie z przyrody żywej, przede wszystkim przez tworzenie terenów zieleni
miejskiej, łączących się - w miarę możliwości - z terenami zalesionymi.
2. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uwzględnia się
obowiązek tworzenia i ochrony terenów zieleni miejskiej.
Art. 43. 1. Układ terenów zieleni
miejskiej powinien zapewniać właściwe warunki zdrowotne, klimatyczne i wypoczynkowe,
niezbędne do zaspokojenia potrzeb mieszkańców miast, związanych z zamieszkaniem,
pracą i wypoczynkiem.
2. Przy zmianie przeznaczenia terenu zieleni miejskiej stosuje
się przepisy dotyczące opracowywania i uchwalania miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego.
3. Przepis ust. 2 dotyczy także terenów jeszcze nie zagospodarowanych,
lecz przeznaczonych zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na
tereny zieleni miejskiej.
Art. 44. 1. Na ulicach, placach i
drogach publicznych środki chemiczne mogą być stosowane tylko w taki sposób,
aby nie szkodziły zieleni miejskiej.
2. Roboty ziemne oraz inne roboty związane z wykorzystaniem
sprzętu mechanicznego lub urządzeń technicznych, prowadzone w pobliżu drzew
albo ich zespołów, mogą być wykonywane wyłącznie w sposób nie szkodzący drzewom.
3. Wojewoda ustala rodzaje środków, jakie mogą być stosowane
w miejscach określonych w ust. 1, oraz warunki ich stosowania.
Art. 45. Tereny nie przeznaczone pod zabudowę oraz tereny przewidziane do zagospodarowania w późniejszym terminie, a nie wykorzystane rolniczo, zagospodarowuje się zwłaszcza poprzez zasadzenie na nich roślinności dostosowanej do otoczenia, z uwzględnieniem okresu zagospodarowania, gdy ma ono charakter czasowy.
Art. 46. Przepisy art. 42-45 stosuje się odpowiednio do terenów zieleni na obszarze wsi o zwartej zabudowie.
Art. 47. 1. Tereny na obszarach gmin
pokryte drzewostanem o charakterze parkowym, stanowiące własność gminy lub Skarbu
Państwa, mogą być objęte ochroną jako parki, jeżeli nie podlegają przepisom
o ochronie dóbr kultury.
2. Rada gminy ustanawiając park określa jego granice oraz sposób wykonywania
ochrony.
Art. 48. 1. Jednostki organizacyjne
i osoby fizyczne są obowiązane utrzymywać we właściwym stanie drzewa i krzewy
rosnące na użytkowanych nieruchomościach.
2. Usunięcie drzew i krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić
za zezwoleniem wójta, burmistrza albo prezydenta miasta.organ ten może uzależnić
udzielenie zezwolenia od przesadzenia drzew lub krzewów we wskazane przez niego
miejsce, jeżeli takie przesadzenie jest możliwe, albo od zastąpienia drzew lub
krzewów przewidzianych do usunięcia innymi drzewami lub krzewami.
3. Zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości
wpisanej do rejestru zabytków wydaje wojewódzki konserwator zabytków.
4. Przepisów ust. 2 nie stosuje się do:
1) drzew i krzewów owocowych,
2) drzew i krzewów sadzonych na plantacjach,
3) drzew i krzewów, których wiek nie przekracza 5 lat, z zastrzeżeniem pkt 4,
4) drzew i krzewów, których wiek nie przekracza 30 lat, usuwanych z terenu nieruchomości stanowiących własność lub będących w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych.
Art. 48a. Przepisów ustawy dotyczących usuwania drzew i krzewów, pobierania opłat i wymierzania kar nie stosuje się do:
1) drzew i krzewów w lasach i na gruntach leśnych,
2) drzew i krzewów objętych ochroną na podstawie ustawy o ochronie przyrody,
3) drzew i krzewów usuwanych z wałów przeciwpowodziowych i międzywali, jeżeli obowiązek ich usunięcia wynika z odrębnych przepisów.
(...)
Art. 65. Osoby fizyczne są obowiązane przestrzegać wymagań ochrony środowiska, jeżeli korzystają ze środowiska w celach innych niż gospodarcze, a zwłaszcza w celach turystycznych lub wypoczynkowych.
Art. 66. Organy administracji rządowej i organy jednostek samorządu terytorialnego oraz jednostki organizacyjne są obowiązane zapewniać ochronę środowiska w szczególności przez:
1) rozmieszczanie środków produkcji w sposób najmniej szkodliwy dla środowiska,
2) zapewnianie w przygotowywanej lub prowadzonej działalności gospodarczej wymaganej ochrony elementów przyrodniczych lub ich części oraz przywracanie ich do właściwego stanu, jeżeli w wyniku działalności gospodarczej utraciły swą wartość użytkową,
3) dbałość o walory krajobrazowe środowiska,(...)
(...)
Art. 72. Przy wprowadzaniu, przewidzianej przepisami o ochronie środowiska, ochrony zasobów przyrody żywej, niektórych tworów przyrody lub obszarów o cennych walorach krajobrazowych określa się zasady korzystania z nich oraz niezbędne zakazy i nakazy dostosowane do przedmiotu ochrony i jej zakresu, umożliwiające zachowanie chronionych wartości przyrodniczych lub krajobrazowych.
1) budowy lub rozbudowy obiektów wpływających szkodliwie na środowisko na obszarach, które wymagają szczególnej ochrony, jak: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary krajobrazu chronionego, obszary uzdrowisk, miejscowości turystyczno-wypoczynkowe, obszary, na których znajdują się źródła zaopatrzenia w wodę miast, wsi lub zespołów jednostek osadniczych,
(...)
3) wznoszenia w pobliżu morza, jezior, innych zbiorników wodnych, rzek i kanałów, krajobrazowych punktów widokowych lub na terenach o szczególnych walorach krajobrazowych obiektów budowlanych naruszających walory krajobrazowe środowiska, uniemożliwiających do nich dostęp albo utrudniających lub uniemożliwiających zwierzętom dziko żyjącym dostęp do wód.
2. Napowietrzne i podziemne linie kablowe oraz linie komunikacyjne
i inne urządzenia liniowe przeprowadza się i wykonuje w sposób zapewniający
zachowanie walorów krajobrazowych środowiska oraz ochronę przed szkodliwymi
uciążliwościami dla środowiska.
3. Ograniczenia w zagospodarowaniu terenu, o których mowa w
ust. 1 i 2, uwzględnia się w planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach
o ustaleniu lokalizacji inwestycji.
(...)
Art. 84. 1. Właściciel nieruchomości położonej na obszarze objętym ochroną, o której mowa w art. 72, albo na terenach zieleni miejskiej lub w obrębie parku wiejskiego może żądać wykupu lub zamiany nieruchomości na inną, jeżeli korzystanie z niej w sposób dotychczasowy byłoby związane z istotnymi ograniczeniami lub utrudnieniami.
(...)
Art. 86. 1. Jednostki organizacyjne
ponoszą opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim
zmian.
2. Opłaty uiszczane są za:
(...)
2) usuwanie drzew lub krzewów,
3. Jednostki organizacyjne obowiązane są do uiszczania opłat, o których mowa w ust. 2 pkt 1; opłaty, o których mowa w ust. 2 pkt 2, nalicza i pobiera organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu.
(...)
2. Opłatę za usunięcie drzew ustala się w zależności od obwodu pnia, rodzaju lub gatunku (odmiany) drzewa, a za usunięcie krzewów - w zależności od powierzchni porośniętej krzewami.
(...)
Art. 86c. 1. Opłatę za usunięcie
drzew lub krzewów ustala się przy udzielaniu zezwolenia na usunięcie drzew lub
krzewów. We wniosku o zezwolenie należy określić dane dotyczące gatunku drzewa,
obwodu jego pnia, przeznaczenia terenu, na którym rośnie drzewo, oraz przyczynę
i termin zamierzonego usunięcia drzewa. We wniosku o zezwolenie na usunięcie
krzewów należy określić termin i przyczynę zamierzonego ich usunięcia oraz wielkość
powierzchni, z której krzewy zostaną usunięte.
3. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta odracza jednostce
organizacyjnej na okres dwóch lat termin uiszczenia opłaty za usunięcie drzew
lub krzewów, jeżeli zezwolenie przewiduje możliwość przesadzenia ich w inne
miejsce.
4. Jeżeli przesadzone drzewa lub krzewy zachowały żywotność
po terminie dwóch lat od dnia ich przesadzenia lub nie zachowały żywotności
na skutek siły wyższej lub klęski suszy, wójt, burmistrz albo prezydent miasta
umorzy należność z tytułu ustalonej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów.
Art. 86d. 1. Nie pobiera się opłat za usuwanie drzew:
1) na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie,
2) na których usunięcie osoba fizyczna uzyskała zezwolenie,
3) jeżeli usunięcie było związane z wykonywaniem i utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych w zakresie niezbędnym do wykonania i utrzymania tych urządzeń, po uzgodnieniu z wojewodą,
4) jeżeli usunięcie jest związane z odnową i zabiegami pielęgnacyjnymi drzew znajdujących się na terenach nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków,
5) które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych albo bezpieczeństwu żeglugi,
6) spowodowane modernizacją dróg publicznych i linii kolejowych oraz zagrażających bezpieczeństwu ruchu kolejowego i drogowego,
7) z międzywala i wałów przeciwpowodziowych, a także nie obwałowanych obszarów narażonych na niebezpieczeństwa powodzi oraz z koryta rzek przez jednostki organizacyjne zobowiązane do utrzymania rzek i wałów przeciwpowodziowych, po uzgodnieniu z wojewodą,
8) które posadzono tymczasowo na terenach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele nie przewidujące zadrzewień lub zakrzewień,
9) obumarłych,
10) usuwanych z terenów zieleni miejskiej, z parków ustanowionych przez radę gminy i ogrodów działkowych w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi.
2. Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio do usuwania krzewów.
Art. 86e. 1. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:
(...)
2) rodzaje i gatunki (odmiany) drzew i krzewów, za których usuwanie pobiera się opłaty, oraz jednostkowe stawki opłat,
2. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, podwyższyć wysokość opłat, w przypadku gdy drzewa lub krzewy usuwa się z terenów ochrony uzdrowiskowej, terenów nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków oraz terenów zieleni miejskiej, nie więcej niż o 100%.
(...)
Art. 87. 1. Tworzy się Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zwany dalej "Narodowym Funduszem", wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej, zwany dalej "wojewódzkim funduszem", powiatowe fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, zwane dalej "powiatowymi funduszami", oraz gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, zwane dalej "gminnymi funduszami".
(...)
Art. 87a. Środki Narodowego Funduszu, wojewódzkich funduszy, powiatowych funduszy i gminnych funduszy służą finansowaniu ochrony środowiska i gospodarki wodnej w celu realizacji zasady zrównoważonego rozwoju.
(...)
Art. 88. Środki gminnych funduszy przeznacza się na:
1) edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju,
(...)
4) urządzanie i utrzymywanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków ustanowionych przez radę gminy,
(...)
8) inne zadania służące ochronie środowiska wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju w gminie, ustalone przez radę gminy.
Art. 88a. Środki wojewódzkich funduszy przeznacza się na wspomaganie działalności określonej w art. 88 pkt 1-8, a ponadto na dofinansowywanie:
1) działań na rzecz ochrony przyrody i lasów oraz zadań związanych ze zwiększaniem lesistości kraju,
(...)
Art. 88b. 1. Środki Narodowego Funduszu przeznacza się na wspomaganie działalności w sferze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, zgodnie z celami określonymi w art. 88 pkt 1-8 i art. 88a pkt 1-4, a ponadto polegającej na:
(...)
4) realizacji kompleksowych programów badawczych, rozwojowych i wdrożeniowych oraz programów edukacji ekologicznej,
(...)
(...)
Art. 90. 1. Organy administracji rządowej i jednostek
samorządu terytorialnego zapewniają warunki niezbędne do realizacji zasady zrównoważonego
rozwoju oraz przestrzegania przepisów o ochronie środowiska na terenie objętym
właściwością tych organów przez podległe im i nadzorowane przez nie jednostki
organizacyjne.
2. Rada Ministrów określa politykę ekologiczną państwa zgodną
z zasadą zrównoważonego rozwoju.
3. Minister właściwy do spraw środowiska, sejmiki województw
oraz rady powiatów i gmin opracowują programy zrównoważonego rozwoju ochrony
środowiska wynikające z polityki ekologicznej państwa.
4. Częścią programów, o których mowa w ust. 3, są krajowe,
wojewódzkie i samorządowe listy przedsięwzięć priorytetowych.
(...)
(...)
Art. 99. 1. Jednostki pomocnicze samorządu terytorialnego, samorząd pracowniczy, jednostki ochotniczych straży pożarnych, związki zawodowe i inne organizacje społeczne, których statutowym celem jest ochrona środowiska, mogą podejmować działalność sprzyjającą ochronie środowiska i zmierzającą do urzeczywistnienia prawa obywateli do korzystania z jego wartości, polegającą w szczególności na:
1) kształtowaniu właściwego stosunku do środowiska, szerzeniu zrozumienia celów ochrony środowiska oraz propagowaniu spraw ochrony środowiska i poczynań zmierzających do zapewnienia tej ochrony,
3) inicjowaniu i podejmowaniu działań dotyczących właściwego stosunku do zwierząt i innych składników przyrody żywej,
(...).
Art. 106. 1. Kto wbrew przepisom i ciążącemu na nim obowiązkowi:
(...)
2) przy przygotowywaniu i wykonywaniu robót ziemnych, zmieniających
stosunki wodne, nie stosuje środków niezbędnych do zachowania równowagi przyrodniczej
(art. 20 ust. 1) albo narusza warunki prowadzenia robót, o których mowa w art.
20 ust. 2,
3) nie przestrzega zakazów wprowadzonych na podstawie art.
32 albo narusza obowiązujące zasady postępowania ustalone w akcie o uznaniu
określonego terenu za park wiejski (art. 47) bądź też narusza zakaz pogarszania
warunków korzystania ze środowiska (art. 73),
4) niszczy roślinność służącą wiązaniu gleby albo rośliny lub
zwierzęta przyczyniające się do oczyszczania środowiska (art. 37), stosuje środki
chemiczne, wykonuje roboty ziemne lub korzysta ze sprzętu mechanicznego albo
urządzeń technicznych w sposób powodujący uszkodzenie drzew (art. 44),
(...)
Art. 109. 1. Kto narusza przepisy
o obowiązku ochrony gruntów rolnych wysokiej jakości i gruntów leśnych albo
nie dokłada należytej staranności w zapewnieniu oszczędnego wykorzystywania
gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze lub nieleśne albo nie dokonuje
wymaganej rekultywacji takich gruntów, podlega karze pozbawienia wolności do
lat 3.
2. Kto przejmuje grunt rolny lub leśny na cele nierolnicze
lub nieleśne bez zgody właściwego organu, podlega karze pozbawienia wolności
do lat 3.
1b. Za naruszanie przez jednostki organizacyjne lub osoby fizyczne wymagań ochrony środowiska, polegające na:
1) zniszczeniu terenów zieleni lub drzew i krzewów, powodowanym niewłaściwym wykonywaniem robót ziemnych lub wykorzystaniem sprzętu mechanicznego albo urządzeń technicznych oraz zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy dla roślinności,
2) usuwaniu drzew i krzewów bez wymaganego zezwolenia
- karę pieniężną wymierza wójt, burmistrz albo prezydent miasta.
(...)
Art. 111. 1. W razie zbiegu przepisów
ustawy oraz innych przepisów o ochronie środowiska, obowiązujących w dniu wejścia
w życie ustawy, stosuje się przepisy ustawy.
(...)
Art. 112. 1. Właściwe terenowe organy
administracji państwowej, w okresie dwóch lat od wejścia w życie ustawy, spowodują
dostosowanie obowiązujących planów zagospodarowania przestrzennego do przepisów
ustawy.
(...)
Art. 117. Tracą moc:
1) ustawa z dnia 4 kwietnia 1950 r. o nadzorze państwowym nad ogrodami zoologicznymi
(Dz. U. Nr 17, poz. 142),
(...)
początek dokumentu; chronologiczny spis aktów prawnych