Lipa - rodzina lipowate

Gatunki lipy: Znanych jest ok. 20 gatunków lipy w tym lipa drobnolistna (cordata), srebrzysta (tomentosa), lipa szerokolistna (platyphyllos), różnolistna (heterophylla). Holenderska lipa (Tilia europea) pochodzi ze skrzyżowania lipy wielkolistnej z lipą drobnolistną.



Lipa drobnolistna (Tilia cordata) Gatunek rodzimy

Lipa drobnolistna pąkLipa drobnolistna liść wiosnąLipa drobnolistna pąkiLipa drobnolistna kwiaty
Lipa drobnolistna pąk
Lipa drobnolistna pierwsze liście
Lipa drobnolistna pąki kwiatowe
Lipa drobnolistna kwiaty


Lipa drobnolistna pierwsze owoceLipa drobnolistna owoceLipa drobnolistna letni liść
Lipa drobnolistna pierwsze owoce
Lipa drobnolistna owoce latem
Lipa drobnolistna liść latem


Lipa drobnolistna

Lipa drobnolistna

Cechy: Lipa drobnolistna osiąga wielkość około 25-40 m. i średnicę do ponad 100 cm. Pień jest prosty do połowy wysokości wolny od gałęzi. Kora w młodości gładka, zielonkawoszara, z wiekiem płytko i podłużnie spękana, ciemnoszara do czarniawej. Liście skośne sercowate z piłkowanym brzegiem. Kwiaty żółtawe w luźnych baldachach na długich szypułach. Owoce małe, okrągłe i gładkie.

Rozmaitości: Największa lipa drobnolistna rośnie w Cielętnikach gm. Dąbrowa Zielona, byłe woj. częstochowskie. Jej wiek wynosi 517 lat, obwód 992 cm, pierśnica 315 cm, wysokość 35 m.

Lipa należy do drzew silnie nektaryzujących, masowo oblatywanych przez pszczoły. Kwiaty lipy odznaczają się typowym silnym, miodowym aromatem.  Kwitnie w końcu czerwca i lipcu.

Kwiaty lipy zawierają: garbniki, śluzy, pektyny, flawonoidy, kwasy organiczne, sole mineralne (między innymi manganu) oraz olejki eteryczne, cukry i niektóre witaminy.

Surowcem leczniczym są kwiatostany wraz z podsadką. Kwiaty lipy zbiera się wyłącznie z drzew oddalonych od większych dróg, arterii komunikacyjnych oraz miejsc poddawanych opryskom czy opylaniom. Niewskazany jest również zbiór jej na terenie większych miast. Zbiór ten jest kłopotliwy, ponieważ wymaga wchodzenia na drzewo, na wysoka drabinę, lub użycia sekatorów na długim kiju. Należy uważać, aby przy okazji nie niszczyć drzew i nie kaleczyć kory, a ucinać jedynie małe ukwiecone gałązki. Zbioru dokonuje się w początkowym okresie kwietnia, gdy większość kwiatów jest już otwarta, ale nie ma w nich jeszcze przekwitających. Lipę suszy się łatwo w warunkach naturalnych, w miejscu przewiewnym i zacienionym. I o ile suszy się w temperaturze podwyższonej, to nie może ona przekraczać 35oC.

Lipa u Słowian i Germanów uważana była za drzewo święte. Ceniono ją od najdawniejszych czasów nie tylko ze względu na jej piękno, lecz również właściwości lecznicze i miododajne. Ongiś stosowano w lecznictwie ludowym również liście oraz korę lipową. Obecnie używa się wyłącznie kwiatostanów. Posiadają one w pierwszym rzędzie właściwości napotne i przeciwgorączkowe, przy przeziębieniach i zaflegmieniu górnych dróg oddechowych. Lipa znajduje również zastosowanie w chorobach nerek, pęcherza i w nerwicach. Naparem z kwiatu lipowego można także płukać gardło. W warunkach domowych napar z lipy stosuje się przy wszystkiego rodzaju przeziębieniach, grypach, anginie, a także przy bezsenności. W tym celu sporządza się napar z 2 łyżek kwiatu na 2 szklanki wrzątku, pijąc po 1 szklance 2-3 razy dziennie. Do naparu przeznaczonego dla dzieci można dodawać łyżeczkę miodu. Napar taki dodawany być może także do wody w kąpieli, szczególnie przy nerwicach i trudnościach ze snem.

Lipa należy do najbardziej pożytecznych drzew. Jej drewno jest szczególnie cenione od najdawniejszych wieków przy wyrobie sprzętów domowych i w rzeźbie. Kwiat lipowy jest dobrą namiastką herbaty. Miód lipowy posiada zbliżone właściwości do kwiatu lipowego.

Pochodzenie: Europa i Kaukaz.

Lokalizacja: Żyrardów ul. Św. Jana.

- Zdjęcia lipy drobnolistnej -



^ do góry ^

Lipa szerokolistna /wielkolistna/ (Tilia platyphyllos) Gatunek rodzimy

Lipa wielkolistna owoc Lipa wielkolistna liść Lipa wielkolistna gałązka
Lipa wielkolistna owoc
Lipa wielkolistna liść
Lipa wielkolistna gałązka

Lipa wielkolistna

Lipa wielkolistna

Cechy: Lipa wielkolistna to drzewo wysokości do 40 metrów. Prosty pień z cienką, szarobrązową korą, początkowo gładką a z biegiem lat popękaną i łamliwą. Jednak mniej pożłobioną niż u lipy drobnolistnej. Sporych rozmiarów (6-12 cm) sercowate liście ułożone skrętolegle. Brzeg liścia piłowany. Kwiaty skupione po 2-5 w zwisających baldachach. Owoc okrągławy lub gruszkowaty, owłosiony z 3,5 wystającymi żebrami.

Pochodzenie: Europa i Kaukaz.

Rozmaitości: Najstarsza lipa wielkolistna rośnie w Czarnym Potoku gm. Łęcko, byłe woj. nowosądeckie. Jej wiek 480 lat, obwód 851 cm, średnica pierśnicy 271 cm, a wysokość 22 m.

Lokalizacja: Park w Żelazowej Woli.


^ do góry ^

Lipy strona druga

- Drzewa Polski - Atlas drzew -