Rodzina - Skójkowate Unionidae, Rząd - Unionoida

Rozmieszczenie

Szczeżuja wielkaGatunek palearktyczny, w Polsce spotykany w całym kraju, z wyjątkiem Karpat i wyższych partii Sudetów. Dawniej pospolita, dziś na ogół rzadka, wyraźnie zanikająca. mapa występowania

Stwierdzony w parkach narodowych:

 

Wielkość populacji

Nieznana. W minionym stuleciu gatunek ten wykazano w Polsce z kilkuset stanowisk, z których co najmniej połowa należy już do wygasłych lub prawdopodobnie wygasłych.

Biologia i ekologia gatunku

Występuje w stawach, starorzeczach, kanałach i leniwie płynących rzekach, w zbiornikach i ciekach o niezbyt grząskimi mulistym dnie. Żyje w wodach zarówno słodkich, jak i słonawych (np. jez. Łebsko i Gardno w Słowińskim PN, Zalew Wiślany, Zalew Szczeciński. Żywi się zawiesiną organiczną odcedzaną z wody. Dla uzyskania dogodnej pozycji filtracyjnej małże te zakopują się w osady denne w ten sposób, że tylna część ich ciała, zakończona szczeciniastymi syfonami, wystaje ponad dnem i utrzymuje kontakt z wodą. Rozród następuje wiosną (przełom IV i V), zapłodnienie następuje na zewnątrz w obrębie skrzeli, glochidia uwalniane są przez syfon wyrzutowy i przez kilka tygodni prowadzą pasożytniczy tryb życia na rybach. W wodach polskich muszle osiągają przeciętnie 12,5 cm długości i 6,2 cm wysokości. Dawniej małże te dożywały do większych rozmiarów, z początku XX w. znane są muszle o długości 26 cm.

Zagrożenie i ochrona

Gatunek wyraźnie zanikający w wodach polskich, zmniejszające się rozmiary muszli w polskich populacjach świadczą o krótszej przeżywalności dzisiejszych osobników, być może wynikłej z pogarszających się warunków siedliskowych. Objęta ochroną gatunkową (Dz. U. nr 13 z 1995 r., poz. 61), włączona do Czerwonej listy zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (1992) jako silnie zagrożona (kat. E).

Źródła informacji

Zobacz także

Opracowanie


<<< lista gatunków