(w Polsce)
(w Krakowie).Województwo małopolskie, powiat Kraków, miasto Kraków. Drzewa rosną na małym
trawniku między 2 przystankami tramwajowymi po zach. stronie Ronda Mogilskiego,
wchodzącego tu w ul. Lubicz.
(w Polsce)
(w Krakowie).
Prowincja: Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem, podprowincja: Północne Podkarpacie,
makroregion: Kotlina Sandomierska, mezoregion: Nizina Nadwiślańska.
Prowincja: Niżowo-Wyżynna, Środkowoeuropejska, Dział: Bałtycki, Poddział: Pas
Kotlin Podgórskich, Kraina: Kotlina Sandomierska, Okręg Puszczy Niepołomickiej.
Ok. 200 m n.p.m.
Pomnik przyrody utworzony w 1967 r.
brak danych
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Pomnik znajduje
się w obrębie Subregionu Podkarpackiego (Pp).
w sąsiedztwie pomników przyrody nie występują.
brak danych
brak danych
Topola czarna Populus nigra była niegdyś w Polsce pospolita, obecnie znajduje się w regresie, wypierana przez mieszańce obcego pochodzenia. Drzewa rosną tuż obok siebie, w niewielkim obniżeniu terenu między obramowującymi je ze wszystkich stron chodnikami. Stan zdrowotny średni, widać wydzielanie się sporej ilości posuszu, a zwłaszcza obumieranie górnych gałęzi.
Topole rosną w miejscu będącym obecnie wysepką przystankową jednego z najbardziej ruchliwych węzłów komunikacyjnych Krakowa. Niegdyś były to peryferia miasta z fortem (obecnie zasypany pod Rondem), obecnie jest to centrum, ale nie posiadające własnego wyrazu architektonicznego, choć jest tu sporo zieleni, a w pobliżu Ogród Botaniczny.
Utrzymanie możliwie długo przy życiu starych drzew, należących do gatunku coraz rzadziej dziś spotykanego, a poddanych szczególnie silnej presji zanieczyszczeń komunikacyjnych. Wiążą się z tym niezbędne, okresowe zabiegi konserwatorskie.
Dojazd tramwajem spod Dworca PKP i PKS w kierunku Nowej Huty (2 przystanki). W pobliżu (ok. 200 m) Ogród Botaniczny UJ.
Dostęp do drzew nie jest niczym ograniczony, gdyż nie są ogrodzone i znajdują się o kilka metrów od przystanków tramwajowych. Wymagane jest jednak respektowanie zasad art. 31a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37).
Drzewa
stały na trasie krótkiego, pieszego przejścia z Instytutu Botanicznego Uniwersytetu
Jagiellońskiego (ul. Lubicz 46) do Ogrodu Botanicznego UJ
(ul. Kopernika 27)., musiały więc być zauważane przez kolejnych dyrektorów:
prof. Raciborskiego, a później prof. Szafera.
W czasie I wojny światowej były to peryferie miasta, a w miejscu dzisiejszego
Ronda Mogilskiego znajdował się jeden z fortów "Twierdzy Kraków". Dopiero po
II wojnie światowej nastąpiło przyspieszenie urbanizacyjne w kierunku wschodnim
(budowa Nowej Huty) i pomysł zbudowania ronda, na wylocie ul. Lubicz, czemu
przeszkadzały topole stojące dokładnie w osi planowanej drogi. Chciano je wyciąć,
ale anegdota mówi, że czujny prof. Szafer wdrapał się na jedno z drzew i machając
nieodłączną laską zagroził, że nie zejdzie, jeśli od zamiaru nie odstąpią. Autorytet
uczonego był znaczny i projekt zmieniono. Niebawem okazałe topole objęto ochroną,
a na pamiątkę ich obrońcy nazwano je "Topolami Szafera".
W latach 80-tych drzewa obumierały, zapewne ze względu na wiek i wskutek zanieczyszczeń, jednak przeprowadzona w latach 90. bardzo fachowa, gruntowna konserwacja (określana dziś jako chirurgia drzew) spowodowała odrodzenie się drzew, które przez kilka lat wykazywały się wyjątkowo gęstym ulistnieniem i sporą ilością młodych odrośli. Jednak obecnie znów drzewa zaczynają słabnąć.
Wydział Gospodarki Komunalnej UMK. Nadzór - Wojewódzki Konserwator Przyrody w Krakowie.
Decyzja Prez. WRN w Krakowie (Wydz. Rolnictwa i Leśnictwa) z dn. 9.08.1967 r. nr RL-op-8311/98/67 (nr rej. 115). Obecny nr w rejestrze pomników przyrody WKP - 14/I/24 i 14/I/25.
Położenie w sąsiedztwie jezdni może skutkować przenikaniem do gleby zanieczyszczeń ulicznych wchlapywanych przez przejeżdżające pojazdy. Lokalizacja w tym miejscu sygnalizacji świetlnej oznacza postój pojazdów z włączonymi silnikami, co powoduje emisję szczególnie toksycznych spalin. Problem stanowi też obniżanie się poziomu wód podziemnych.
inż. K. Romeyko-Hurko - Regionalny Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Krakowie