Woj. małopolskie, powiat limanowski, gmina Mszana Dolna, k. wsi Raba Niżna,
wschodni stok Lubania Wielkiego (1022 m n.p.m.). Teren OChK
Województwa Nowosądeckiego.
Prowincja: Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem, podprowincja: Zewnętrzne Karpaty
Zachodnie, makroregion: Beskidy Zachodnie, mezoregion: Beskid Wyspowy.
Prowincja: Górska, Środkowoeuropejska, Dział: Karpaty Zachodnie, Okręg: Beskidy,
Podokręg Śląsko-Babiogórski.
Piętro regla dolnego
850 - 980 m n.p.m.
Powierzchnia 11,80 ha, rezerwat utw. w 1970 r.
Na obszarze rezerwatu w skutek ruchów masowych zostały dobrze odsłonięte gruboławicowe piaskowce formacji magurskiej wieku eoceńskiego, należące do płaszczowiny magurskiej, najbardziej rozprzestrzenionej w polskich Karpatach zewnętrznych (fliszowych). Na stromym stoku poniżej rezerwatu, ukazują się miejscami wychodnie utworów fliszowych, piaskowcowo-łupkowych, które reprezentują warstwy hieroglifowe. Podścielają one gruby kompleks piaskowców magurskich. Taki układ skał różniących się odpornością na działanie procesów denudacji, sprzyja rozwojowi ruchów masowych na stromych stokach gór, zwłaszcza rozcinanych głęboko przez potoki i cofające się ich leje źródłowe. Z piaskowców magurskich jako bardziej odpornych, jest zbudowana grzbietowa część pasma Lubonia Wielkiego. W stosunku do budowy geologicznej pasma górskiego jego rzeźba ma charakter inwersyjny.
Zróżnicowana morfologia rezerwatu ukształtowała się pod wpływem ruchów masowych, jaki nastąpiły w holocenie o bliżej nieokreślonym czasie. W górnej, przyszczytowej części rezerwatu wyraźnie wyodrębnia się skalista nisza o wysokości 15 - 20 m i długości ok. 100 m. U jej podnóża rozciąga się rów rozpadlinowy obrzeżony na zewnątrz przemieszczonym pakietem skalnym, rozczłonkowanym na mniejsze fragmenty (skiby). Poniżej rozpościera się blokowisko piaskowców tworzące gołoborze. Powstało ono z rozsypania południowej części pakietu skalnego. Gołoborze jest jednym z najlepiej wykształconych i rzadko spotykanych tego typu obiektów w Karpatach. Niższe położenia stoku osuwiskowego zajmują wały złożone z przemieszczonego materiału skalnego (koluwium), ułożone poprzecznie do kierunku ruchu osuwiska. Wały koluwialne są rozdzielone zagłębieniami bezodpływowymi i rowami.
W obrębie skib rozdzielonych rowami w podniszowej części osuwiska, odkryte zostały dwie jaskinie długości 8 m i 26 m oraz dwa schroniska skalne, których długość nie przekracza 4 m.
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Obiekt
znajduje się w centr. - zach. części Regionu Karpackiego
(GK).
i należy do piętra umiarkowanie
chłodnego.
Zlewnia potoków wypływających z podszczytowych partii Lubonia Wlk., stanowiących lewobrzeżne dopływy Raby, uchodzące między Zarytem, a Rabą Niżną.
Pokrywa glebowa w rezerwacie jest uboga. Są to głównie szkieletowe gleby brunatne.
W wyższych położeniach rezerwatu występuje buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum z dominacją buka i domieszką jodły i świerka. W dolnej części rezerwatu, poza niezarośniętym gołoborzem, znajduje się las świerkowo-jodłowy Abieti-Piceetum.
Z gatunków chronionych występują m.in.: wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum, kruszczyk rdzawoczerwony Epipactis atropurpurea, śnieżyczka przebiśnieg Galanthus nivalis , marzanka wonna Asperula odorata, kopytnik pospolity Asarum europaeum, paprotka zwyczajna Polypodium vulgare. W rozpadlinach skalnych rosną liczne gatunki wątrobowców, mchów i paproci m.in. rzadka zanokcica północna Asplenium septentrionale.
Brak danych.
Wyosobnione, rozległe pasmo górskie, typowe dla krajobrazu Beskidu Wyspowego. Ma ono przebieg równoleżnikowy, a jego stoki północne i południowe są porozcinane licznymi potokami należącymi do obszaru zlewni Raby. Luboń Wlk. był popularnym celem wycieczek turystycznych już na pocz. XX w, a krótkie przejście przez rezerwat kojarzy się z wysokogórskimi szlakami Tatr.
Celem ochrony jest zachowanie zróżnicowanych form rozległego osuwiska z odkrytym gołoborzem piaskowcowym pośród lasu.
Brak odrębnego regulaminu. Przy zwiedzaniu obowiązują ograniczenia art. 23a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37).
Wierzchowiną pasma górskiego biegnie szlak turystyczny niebieski z Lubonia Mł. znajdującego się przy szosie, na zachodnim skraju grzbietu przez Luboń Mł. (869 m n.p.m.) na Luboń Wlk. (1022 m n.p.m.). Jest to trasa długa (ok. 8 km), ale nie męcząca i atrakcyjna krajobrazowo. Stąd zejście ku płd. do rezerwatu. Na szczyt można dojść też trzema szlakami po stromych, południowych stokach wznoszących się ponad Rabką (znana miejscowość uzdrowiskowa), przy czym przez sam rezerwat prowadzi szlak żółty, zw. w tamtej części "Percią Borkowskiego", wychodzący z Rabki - Zaryte (nieb., potem żołty).
Rezerwat reprezentujący w sposób bardzo wyraźny zespół cech osuwiska karpackiego, a równocześnie stosunkowo łatwo dostępny, nadaje się szczególnie do prowadzenia terenowych zajęć dydaktycznych. Uprzystępnienie jego wartości wymaga dobrze poprowadzonej ścieżki dydaktycznej i jej objaśnienia. Jak dotąd nie ma takiej.
Dojazd do Rabki-Zarytego lub do przyst. PKS Luboń Mały.
Inicjatorem utworzenia rezerwatu przyrody byli członkowie SOP z Oddziału Krakowskiego PTTK, którzy w 1966 r. opracowali projekt, który zajął drugie miejsce na ogólnopolskim konkursie "Przyroda a człowiek". Szlak turystyczny przez gołoborze wytyczył w 1929 r. prof. S. Dunin-Borkowski, zasłużony działacz PTT z Rabki, którego imieniem później ten szlak nazwano ("Perć Borkowskiego").
Nadleśnictwo Limanowa, nadzór Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Krakowie.
Rozbijanie skał, poruszanie się poza wyznaczoną ścieżką, niszczenie roślinności leśnej i naskalnej.