Daphne mezereum L.

Rodzina wawrzynkowate - Thymelaeaceae

gatunek objęty ochroną ścisłą

Morfologia

Wawrzynek wilczełykoKrzew dorastający do 1,5 (2) m wysokości. Młode gałązki omszone, starsze nagie, z korą pomarszczoną, ciemną, lekko lśniącą. Liście skrętoległe, gęsto skupione na końcach gałązek, o długości 8 cm i 2 cm szerokości, nagie, czasem brzegiem krótko owłosione, całobrzegie, klinowato lancetowate, spodem sinozielone, zwężone w krótki ogonek. Kwiaty o miłym zapachu, 4-10 mm długości, zwykle po 2-3 (rzadziej więcej), bez płatków korony. Kielich złożony z 4 lilioworóżowych działek, rurkowate dno kwiatowe takiej samej barwy. Pręciki w 2 okółkach po 4. Słupek górny. Owoce (pestkowce) czerwone, soczyste, wyrastają wokół gałązki poniżej liścia.

Rozmieszczenie ogólne

Gatunek europejsko-zachodnio-syberyjskim. Europa (na północy sięga po 70° szerokości geograficznej), Syberia, Kaukaz i Azja Mniejsza.

Rozmieszczenie w Polsce

Dość częsty w Polsce południowej, wschodniej i północno-wschodniej, rzadziej w pozostałej części kraju, w rozproszonych stanowiskach. W górach spotykany głównie w reglu dolnym, a rzadko w reglu górnym oraz w piętrze kosówki. W Tatrach Wysokich znajduje najwyższe stanowisko (Miedziane 1560 m n. p. m). mapa występowania

Stwierdzony w parkach narodowych: występowanie w PN

Siedliska

Rośnie w miejscach umiarkowanie ocienionych. Spotykany na eutroficznych, wilgotnych lub mokrych glebach o odczynie pH 4,0 - 7,3. Są to różne typy rędzin i pararędzin, gleby brunatne i płowe wytworzone z glin zwałowych i utworów fliszowych. Występuje również na czarnych ziemiach, glebach torfowo-mułowych, gruntowo-glejowych, mułowo-glejowych i glebach torfowych torfowisk niskich. Rzadziej rośnie na suchych lub świeżych bielicowych, oligotroficznych glebach lub wytworzonych z piasków glebach brunatnych.

Fitocenozy

Wawrzynek wilczełykoGatunek charakterystyczny dla mezo - i eutroficznych lasów liściastych (rząd Fagetalia sylvaticae). Na niżu występuje w acidofilnych dąbrowach (klasa Quercetalia robori-petraeae), w borach szpilkowych (klasa Vaccinio-Piceetea) oraz ciepłolubnych dąbrowach i zaroślach (rząd Quercetalia pubescentis).

W górach może pojawiać się w zioloroślach i traworoślach (klasa Betulo-Adenostyletea), w reliktowych laskach sosnowych (związek Erico-Pinion) oraz w jedlinach, świerczynach i zaroślach kosówki (związek Vaccinio-Piceion).

Biologia

Krzew. Kwitnie w marcu i kwietniu (czasem z końcem lutego), przed rozwinięciem liści. Kwiaty z dużą ilością nektaru, zapylane głównie przez błonkówki, motyle i muchówki. Rozsiewanie nasion odbywa się za pośrednictwem ptaków (endozoochorycznie). Roślina lecznicza i silnie trująca, zawiera bowiem silnie toksyczne związki kumarynowe jak dafninę i dafnetynę, ponadto saponiny, garbniki i substancję żywicowatą (mezereinę).

Wielkość populacji

Populacje złożone są najczęściej z kilku lub kilkunastu osobników, rosnących w rozproszeniu. Wyjątkowo spotyka się większe populacje, np. na Lubelszczyźnie (las Jagodne - około 100 osobników).

Zagrożenie

Wawrzynek wilczełyko, ze względu na swą atrakcyjność, jest niszczony (obłamywanie gałązek, przesadzanie do ogródków przydomowych). Zagrożenie stanowi również zmniejszanie się powierzchni lasów liściastych na skutek działalności gospodarczej człowieka.

Ochrona

Gatunek podlega ścisłej ochronie. Jego stanowiska są niemal we wszystkich parkach narodowych i rezerwatach leśnych.

Ważniejsze piśmiennictwo

Zobacz także

Opracowanie

<<< lista gatunków >>>