Canis-lupus (Linnaeus, 1758)

Rodzina - Psowate Canidae

Rząd - Drapieżne Carnivora

Rozmieszczenie

WilkW czasach historycznych gatunek ten zasiedlał niemal cały kontynent eurazjatycki, z wyjątkiem południowej Azji, oraz Amerykę Płn. wraz z Meksykiem. Obecnie w Europie Zachodniej i Środkowej prawie wytępiony, utrzymuje się tylko na Półwyspie Iberyjskim i Apenińskim. Przez Polskę przebiega zachodnia granica względnie zwartego zasięgu tego gatunku. W Polsce występuje prawie wyłącznie w lesistych rejonach wschodniej części kraju i w Karpatach. Rzadko pojedyncze watahy zapuszczają się na zachód od linii Wisły. mapa występowania

Stwierdzony w parkach narodowych:

Wielkość populacji

Według szacunków zoologów-specjalistów w ostatnich latach mijającej dekady polska populacja wilka liczyła 500-600 osobników, a od kilku lat utrzymuje się na względnie stałym poziomie. Oceny oficjalne, oparte głównie na pobieżnych inwentaryzacjach prowadzonych przez służby leśne i łowieckie oraz badaniach ankietowych, są zwykle zawyżone.

Biologia i ekologia gatunku

Wilk jest zwierzęciem zasadniczo leśnym, żyje też jednak na otwartych terenach tundrowych i w lasostepie. Ruja zaczyna się u tego gatunku pod koniec grudnia, kończy się w lutym, niekiedy w pierwszej połowie marca. Ciąża trwa około 70 dni. Samica rodzi zwykle 4-6 szczeniąt, które otwierają oczy dopiero po 10-14 dniach. Okres ssania trwa około 6 tygodni, ale w 3-4 tygodniu szczenięta dokarmiane są przetrawionym przez rodziców mięsem. Ten dodatkowy pokarm istotnie przyśpiesza rozwój młodych i wpływa na ich kondycję fizyczną. Śmiertelność młodych sięga 60-80%. Samce dojrzewają płciowo w 3-4 roku, samice szybciej, często już w końcu drugiego roku życia. Wilki trzymają się w rodzinach i watahach liczących najczęściej 5-7 osobników. Watahy ściśle strzegą swego terytorium, które wynosi 100-250 km kw. Dieta tego drapieżnika jest zróżnicowana, w dużej mierze zależna od dostępności ofiar. W polskich warunkach są nimi głownie jeleniowate i dziki.

Zagrożenia i ochrona

Europejska populacja wilka wyniszczona została przede wszystkim wskutek zorganizowanego tępienia i polowań. W wielu krajach Europy Środkowej, w tym w Polsce jeszcze do niedawna drapieżnik ten był regularnie strzelany w ramach prawa łowieckiego bez okresu ochronnego. Pozyskiwany jest nadal w niektórych krajach Europy Wschodniej i Południowo-Wschodniej (np. Rosja, Ukraina, Rumunia). Do zaniku wilka w Europie przyczyniło się także wycinanie lasów, ich fragmentacja, ograniczanie mu przestrzeni życiowej i możliwości łowieckich.

W Polsce w 1980 r. wilk został objęty prawem łowieckim, gwarantującym mu okres ochronny, a od 1995 r. ochroną gatunkową poza woj. wschodnimi (Dz. U. nr 13 z 1995 r. poz. 61), która od roku 1998 odnosi się do całego kraju (Dz. U. nr 47 z 1998 r., poz. 298). Podlega Konwencji Waszyngtońskiej CITES (App. II) i K. Berneńskiej (App. II), ponadto europejska populacja wprowadzona jest na światową Czerwoną listę zwierząt IUCN (1996). W Polsce opracowano krajową strategię ochrony i kształtowania populacji wilka, która szczegółowo określa sposoby wprowadzania prawa w życie i postępowania w sytuacjach konfliktowych.

Ważniejsze piśmiennictwo

Zobacz także

Opracowanie

<<< lista gatunków >>>