gatunek objęty ochroną ścisłą
Kłącze
długie, grube, czołgające się po dnie. Roślina z dwoma rodzajami liści, podwodnymi,
delikatnymi oraz pływającymi, mocnymi. Pływające liście na bardzo długich ogonkach,
o blaszce skórzastej, w zarysie szerokojajowatej, 12-40 cm długości, głęboko
wyciętej w nasadzie, z klapami zbliżonymi, o licznych (20 lub więcej) widlasto
rozgałęzionych nerwach bocznych po każdej stronie.
Kwiaty wonne, na długich szypułkach, wzniesione nad lustro wody, 4-6 cm średnicy.
Działki kielicha w liczbie 5, szerokojajowate, 2-3 cm długości, 2-3 razy dłuższych
od płatków. Płatki żółte w liczbie 13, równowąskie, przechodzące w liczne pręciki. Słupek
tworzy 5-24 owocolistków; tarcza znamieniowa wgłębiona pośrodku, na brzegu falista.
Owoc w kształcie szerokiej butelki, wyprostowany, 3-4 cm długości. Nasiona ok.
5 mm długości, jajowate. 
Europa, Syberia, środkowa i zachodnia Azja. Ponadto na Kaukazie i w północnej Afryce na izolowanych stanowiskach.
Gatunek dość częsty na całym niżu. 
Stwierdzony w parkach narodowych: 
Stawy, jeziora, oczka wodne, starorzecza, zatoki i kanały, o głębokości od 0,1 do 2 m, wyjątkowo do 5,2 m. Preferuje podłoże organiczne, rzadziej piaszczyste. Najczęściej spotykany w eu- lub mezotroficznych wodach stojących lub wolno płynących, charakteryzujących się różną przeźroczystością i odczynem od słabo kwaśnego do zasadowego (pH 5,9-8,2). Rzadko spotykany w oligo- i dystroficznych torfiankach.
Wchodzi w skład zbiorowiska lilii wodnych Nupharo-Nymphaeetum, rozwijającego się głównie w sąsiedztwie pasa szuwarów. Częsty też w innych zbiorowiskach należących do klasy Potamogetonatea, szczególnie do związku Nymphaeion.
Bylina o liściach trwałych. Okres kwitnienia trwa od maja do września. Nasiona rozsiewane są przez wodę. Zanim opadną na dno, gdzie kiełkują, mogą przez dłuższy czas utrzymywać się na powierzchni wody dzięki śluzowatej, wypełnionej powietrzem osłonie. Głównie rozmnaża się wegetatywnie, za pomocą długich kłączy. Jest rośliną lecznicza i trująca; zawiera alkaloidy (nufarydynę).
Tworzy zwykle bardzo liczne populacje, do kilkuset osobników, zajmując czasem całą powierzchnię zbiornika wodnego.
Główne zagrożenie dla gatunku stanowi zanieczyszczenie wód, osuszanie terenów, obniżanie się poziomu wód gruntowych, nadmierne użytkowanie turystyczne wód oraz ich obrzeży. Zagrożeniem jest też zrywanie dla celów dekoracyjnych.
Od 1983 r. gatunek podlega ścisłej ochronie. Część jego stanowisk chroniona jest w parkach narodowych i licznych rezerwatach.