gatunek objęty ochroną ścisłą
Roślina
20-50 cm wysokości, o barwie zielonej lub sinawozielonej, z nielicznymi pędami
płonnymi. Łodyga w górnej części słabo rozgałęziona. Liście zrośnięte nasadami
po 2, wąskolancetowate, dolne na szczycie tępe, górne zaostrzone. Silnie pachnące
kwiaty o średnicy do 6 cm, tworzą kilku- do wielokwiatowy luźny kwiatostan.
Kielich zielonawy lub różowawy, wąskowalcowaty, długości 20-26 mm i szerokości
3-4 mm, zakończony lancetowatymi ząbkami o długości 4-6 mm, w dole objęty ostro
zakończonymi 2 lub 4-ma łuskami podkielichowymi, o długości 1/3 lub 1/4 długości
kielicha. Płatki korony barwy liliowej, różowej lub białej, z blaszką postrzępioną
głębiej niż do połowy, długości 15-20 (25) mm, krótszą od paznokcia o równowąskich,
często widlastych łatkach. Nasiona o długości do 3 mm. 
Europa, z wyjątkiem północnej i najbardziej południowej części, Syberia oraz Daleki Wschód.
Prawie na całym niżu oraz rzadko w niższych położeniach górskich. Najwyżej
sięga po podnóże Tatr (Polana Molkówka 910 m n.p.m.) 
Stwierdzony w parkach narodowych: 
Gatunek siedlisk wilgotnych lub mokrych, eutroficznych. Rośnie na glebach semihydrogenicznych i hydrogenicznych (torfowe torfowisk niskich, murszowe, gruntowo-glejowe i czarne ziemie oraz gleby brunatnoziemne: brunatne i płowe, powstałe z lessów i utworów lessopodobnych oraz piasków i glin zwałowych). Gleby te często są zasobne w węglan wapnia i mają odczyn słabo kwaśny do zasadowego.
Gatunek charakterystyczny dla łąk trzęślicowych (związek Molinion), występujący najczęściej na żyznych siedliskach w zespole Molinietum medioeuropaeum; rzadziej na uboższym siedlisku w zbiorowisku Junco-Molinietum, a także na torfowiskach niskich.
Bylina. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
Tworzy skupiska złożone z kilku do kilkunastu osobników.
Zagrażają mu zmiany tradycyjnego sposobu gospodarowania na łąkach, osuszanie terenów wilgotnych i zamiany łąk na pola uprawne prowadzące do szybkiego zanikania jego siedlisk. Uznany w polskiej "czerwonej liście" za gatunek narażony na wyginięcie (kategoria V).
Podlega ścisłej ochronie gatunkowej od 1983 r., a część jego stanowisk znajduje się na obszarach chronionych. Niezbędna jest ochrona czynna przez stosowanie tradycyjnych sposobów użytkowania w celu zabezpieczenia gatunku przez zachowanie jego biotopów niezmienionymi.