Informacje topograficzne

Położenie

Woj. małopolskie, powiat krakowski, gmina Skawina, Wielkie Drogi, ok. 20 km od Krakowa i 0,5 km na zach. od centrum wsi skrzyżowanie z aleją do zespołu podworskiego. Drzewa rosną na północnym poboczu drogi Skawina-Brzeźnica (Kraków-Zator) na odcinku ok. 300 m, po obu stronach skrzyżowania z aleją prowadzącą do d. zespołu dworskiego, wzdłuż której rosną pozostałe drzewa. mapa lokalizacyjna

Region fizyczno-geograficzny

Prowincja: Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem, podprowincja: Północne Podkarpacie, makroregion: Brama Krakowska, mezoregion: Rów Skawiński

Region geobotaniczny

Prowincja: Niżowo-Wyżynna, Środkowoeuropejska: Dział: Bałtycki, Poddział: Pas Kotlin Podgórskich, Kraina: Kotlina Sandomierska, Okręg Oświęcimski.

Hipsometria

Śr. wys. ok. 220 m n.p.m.

Dane obiektu

Pomnik przyrody utw. w 1953 r.

Budowa geologiczna, rzeźba

brak danych

Klimat

Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Pomnik znajduje się w obrębie Subregionu Podkarpackiego (Pp).

Wody powierzchniowe

W dworskim parku - częściowo zarośnięty staw, w odległości ok. 500 m w kierunku płn. od środka geometrycznego skupiska pomnikowych drzew - Kanał Skawiński, 1,5 km dalej - kryto Wisły.

Gleby

brak danych

Ekosystemy

brak danych

Flora

Dęby w Wielkich DrogachZapewne kiedyś drzew było więcej i stanowiły zwarte otoczenie obu krzyżujących się tu dróg, dziś są już między nimi spore luki, a niektóre z drzew objętych ochroną prawdopodobnie uschną w najbliższych latach w wyniku presji środowiskowej. Na poboczach obu dróg rosną lipy i dęby, gdyż podobnie jak w pobliskim parku podworskim jest to siedlisko Lipy w Wielkich Drogachgrądowe, teren nisko położony i bliski Wisły, tuż przy sztucznym kanale Łączany-Skawina. Znaczna część drzew rosnących w tym skupieniu jest wyjątkowo okazała i posiada pomnikowe wymiary. Aleja wiodąca do parku (dawniej też do dworu) tworzy zielony tunel sklepiony prawie na całej długości, złożony z lip w północnej części i dębów w południowej.

Pomnikowe drzewa przy drodze głównej rosną tylko na północnym poboczu, w pobliżu skrzyżowania - 2 od strony wsch. i kilka od strony zach. Są to wyłącznie dęby, inne rosnące tu gatunki oraz część dębów nie ma wymiarów pomnikowych.

Krajobraz i kultura

park podworski w Wielkich  DrogachPrawie płaski, rolniczy krajobraz doliny Wisły, od południa łagodnie przechodzący we wzniesienia Pogórza Wielickiego, a od północy, już za Wisłą - w pierwsze wzniesienia jurajskie. Dość gęsta sieć wsi, przeważnie z lepiej lub gorzej zachowanymi parkami dworskimi i dworami.

Do opisywanych pomników przylega piękny, choć zaniedbany park podworski w Wielkich Drogach.

Zadania ochrony

Zachowanie możliwie długo jednego z coraz rzadszych już zadrzewień przydrożnych, eliminowanych przez poszerzanie dawnych dróg i wzrost zanieczyszczeń komunikacyjnych. Bieżące zabiegi konserwatorskie.

Udostępnianie

Dojazd od strony Krakowa przez Skawinę do Wielkich Dróg i dalej w kier. zach. ok. 0,5 km. Okolica skrzyżowania z aleją do parku podworskiego o dług. ok. 300 m oraz odcinki drogi po obu stronach skrzyżowania. Drzewa rosną na poboczach obu dróg.

Historia ochrony

Pomnikowe drzewa wiążą się z istnieniem dworu i parku w Wielkich Drogach oraz z przebiegającą w sąsiedztwie drogą Skawina-Zator. Dwór i piękny park krajobrazowy o pow. ponad 10 ha powstały tu w I poł. XIX w., wtedy też zapewne zbudowano drogę dojazdową do drogi głównej od dworu i zabudowań folwarcznych, którą obsadzono drzewami. Dwór został spalony w 1945 r. przez Niemców, a cały majątek po wojnie wywłaszczono. W latach 60-tych w obrębie parku zbudowano ośrodek wychowawczy dla młodzieży. W coraz bardziej dziczejącym parku wciąż znajdują się wiałe pomnikowe okazy drzew, głównie dębów oraz nieliczne gatunki egzotyczne.

Administrator

Nadzór - Wojewódzki Konserwator Przyrody w Krakowie.

Akty prawne

Nowelizacja: Rozp. Woj.krakowskiego nr 3 z dn. 30.01.1998 r., zał. 3 - nr Rejestru Wojew. 10 dębów 28/59 (10 dębów) oraz nr 28/60 (27 lip).

Zagrożenia obiektu

Potencjalnie - gwałtowne zjawiska atmosferyczne i wandalizm, faktycznie - zanieczyszczenia powietrza pochodzenia komunikacyjnego wynikające z faktu, iż część drzew rośnie przy ruchliwej i maksymalnie poszerzonej szosie Kraków-Zator-Oświęcim, co powoduje też zanieczyszczenie gleb. Pewną rolę, choć znacznie mniejszą niż przed laty, odgrywają nadal zanieczyszczenia pochodzenia przemysłowego.

Źródła informacji

Opracowanie

inż. K. Romeyko-Hurko - Regionalny Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Krakowie