Staphylea pinnata L.

Rodzina kłokoczkowate - Staphyleaceae

gatunek objęty ochroną ścisłą

Morfologia

Kłokoczka południowaOsiąga wysokość do 5 m. Duże liście naprzeciwległe, na długich ogonkach, nieparzystopierzaste, 5 -7 listków o zarysie eliptycznym lub jajowatym, do 2 cm długości, na szczycie zaostrzonych, na brzegu piłkowanych, od spodu z krótkimi szarymi włoskami, siedzących na krótkich ogonkach.

Kwiaty 5-krotne, ok. 15 mm średnicy, tworzące szczytowe zwisłe grona. Zarówno działki kielicha jak i płatki korony (takiej samej długości), barwy białej, czasem zaróżowione. Owocem jest skórzasta, okrągława torebka, 3-4 cm długości, pokryta małymi wyrostkami. Nasiona koloru jasnobrązowego, błyszczące, ok. 1 cm średnicy.

Rozmieszczenie ogólne

Południowa i środkowa Europa, Azja Mniejsza i Kaukaz. Przez Polskę przebiega północna granica zasięgu gatunku.

Rozmieszczenie w Polsce

Gatunek rzadki, w swym występowaniu ogranicza się tylko do Polski południowej obejmując Podkarpacie, niższe położenia Karpat, Nizinę Sandomierską, oraz nieliczne stanowiskach położone na Wyżynie Małopolskiej oraz pogórzu sudeckim. Ponadto gatunek jest od dawna uprawiany, czasem dziczejący. mapa występowania

Stwierdzony w parkach narodowych: występowanie w PN

Siedliska

Miejsca nasłonecznione, prześwietlone lasy, zarośla i ich obrzeża, rzadziej występuje na skalistych zboczach. Rośnie na świeżych glebach brunatnych i rędzinach, charakteryzujących się składem granulometrycznym glin, o dużej zawartości węglanu wapnia, i o odczynie od słabo kwaśnego do zasadowego (pH powyżej 5,5).

Fitocenozy

Jest składnikiem lasów liściastych i należących do klasy Fagetalia sylvaticae, a zwłaszcza z suchszymi buczynami i grądami.

Biologia

Krzew lub niskie drzewo. Kwitnienie trwa od maja do czerwca, natomiast owocowanie od sierpnia do września. Kwiaty zapylają głównie pszczoły i trzmiele. Nasiona rozsiewane są na niewielkie odległości, ze względu na swą wagę, i kiełkują bardzo powoli. Możliwe jest również rozmnażanie wegetatywnie przez pokładające się i zakorzeniające pędy.

Wielkość populacji

Populacje często tworzy kilkadziesiąt, a czasem kilkaset osobników. Największa populacja licząca ok. 15 tysięcy osobników znajduje się w Dęborzynie koło Pilzna.

Zagrożenie

Wiele stanowisk podanych z końca XIX w. i w pierwszej połowie XX w. obecnie już nie istnieje. Gatunek zagrożony odlesianiem jak też różnymi formami działalności gospodarczej prowadzonej w lasach oraz wykopywaniem i przesadzaniem do ogródków.

Ochrona

Gatunek jest objęty ścisłą ochroną. Ponadto część stanowiska znajduje się w rezerwatach.

Ważniejsze piśmiennictwo

Zobacz także

Opracowanie


<<< lista gatunków >>>