gatunek objęty ochroną ścisłą
Roślina
pnąca, do 12 m (rzadko więcej) długości, z młodymi pędami delikatnie owłosionymi,
często czerwonawo nabiegłymi. Liście o bardzo krótkich ogonkach, ustawione na
łodydze naprzeciwlegle, o blaszkach eliptycznych do jajowatych, krótko zaostrzonych,
z wierzchu lśniących, ciemnozielonych, od spodu niebieskawozielonych.
Na szczytach gałązek gęste, główkowate kwiatostany złożone z 4-15 pachnących,
dużych kwiatów, długości 4-5 cm, wyrastających po 2 na szypułce. Kielich z 5
króciutkimi działkami. Korona o barwie bladoróżowej lub kremowej, z wydłużoną
rurką, dwuwargowa; warga górna z 4 łatkami, a warga dolna z 1-łatką. Pręcików
5. Słupek dolny. Jagoda soczysta, ciemnoczerwona, kulista. ![]()
Podgatunek typowy subsp. periclymenum rośnie głównie w południowo-zachodniej, a częściowo w środkowej Europie, dochodząc na północy po 63° szerokości geograficznej, a na południu po 40°. Przez Polskę przebiega południowo-wschodnia granica zwartego zasięgu jego podgatunku. Ponadto występuje na oderwanych stanowiskach w Szwajcarii, Austrii, Jugosławii, Albanii, Grecji i północnej Afryce.
Wiciokrzew pomorski rośnie na Pomorzu Zachodnim (głównie na Wolinie i Uznamie
oraz wzdłuż Pobrzeża Bałtyckiego) i na Śląsku (najwięcej stanowisk w Borach
Dolnośląskich i na Przedgórzu Sudeckim). Najwyżej występuje w Sudetach na wysokości
700 m n.p.m. Ponadto ma nieliczne rozproszone stanowiska w Wielkopolsce, w okręgu
wałecko-drawskim, na Wysoczyźnie Złotowskiej i na Pomorzu Wschodnim. ![]()
Stwierdzony w parkach narodowych: ![]()
Występuje w lasach i zaroślach. Rośnie na glebach bielicowych i brunatnych oraz glebach torfowych i murszowych o zmiennym poziomie wód gruntowych, często oglejonych, kwaśnych lub bardzo kwaśnych (pH 4,0 - 5,5).
Jest charakterystycznym składnikiem lasów dębowych i mieszanych (związek Quercion robori-petraeae). Na Uznamie i Wolinie jest częsty w lesie brzozowo-dębowym (zespół Betulo-Quercetum).
Liana. Kwitnie w maju i czerwcu. Zapylania kwiatów dokonują głównie długotrąbkowe zawisaki i zmroczniki Rozmnaża się głównie wegetatywnie przez płożące się pędy. Rozmnażanie generatywne odgrywa mniejszą rolę. Żywiące się nektarem pszczoły i trzmiele, w celu dostania się do niego, wygryzają dziury w dolnej części kwiatu. Nasiona są rozsiewane przez ptaki. Roślina trująca; zawiera glikozydy i saponiny.
Wiciokrzew pomorski występuje zwykle w skupieniach po kilkadziesiąt osobników, a często znacznie liczniejszych, np. na Wolinie, gdzie tworzy zwarte płaty na dnie lasu oraz pnie się po drzewach i krzewach.
Mimo, że obecnie gatunek nie jest bezpośrednio zagrożony, potencjalne zagrożenie stwarza gospodarcze użytkowanie lasów (szczególnie trzebież lub wyrąb drzew).
Gatunek jest objęty ścisłą ochroną prawną, a także jest chroniony w parkach narodowych (Wolińskim, Ddrawieńskim, Wielkopolskim) i rezerwatach (np. Biele Chojnowskie w warszawskiem, Buczynowe Wąwozy pod Szczecinem).