Lycopodium clavatum L.

Rodzina widłakowate - Lycopodiaceae

gatunek objęty ochroną ścisłą

Morfologia

Widłak goździstyPędy do 4 m długości, pełzające po ziemi i zakorzeniające się. Gałązki boczne wzniesione do wysokości 15 cm, rozgałęzione widlasto, gęsto skrętolegle ulistnione. Drobne, równowąskolancetowate liście do 1 mm szerokości, stopniowo zaostrzone, łukowato odgięte do góry, całobrzegie, zakończone długim białawym włosem.

Zarodnionośne kłosy zwykle 2 (rzadko pojedynczo lub 3-5), barwy żółtobrązowej, wałeczkowate, na długich, rozwidlonych szypułkach, z nielicznymi, przylegającymi liśćmi. Zarodnionośne liście jajowate, brzegiem suchobłoniaste, szerokie u nasady a na szczycie ściągnięte włosowato. Zarodnie pojedynczo w kątach liści. Zarodniki bardzo liczne, barwy żółtej.

Rozmieszczenie ogólne

Gatunek występujący w Europie (poza strefą stepów oraz obszarem śródziemnomorskim) i w zachodniej Azji. W górach Afryki oraz w Ameryce Północnej występują blisko spokrewnione taksony.

Rozmieszczenie w Polsce

Pospolity na całym obszarze, w górach po piętro kosówki. Najwyżej położone stanowisko znajduje się w Tatrach Wysokich (Kościelec 1700 m n.p.m.). mapa występowania

Stwierdzony w parkach narodowych: występowanie w PN

Siedliska

Widne lasy i ich obrzeża, wrzosowiska i borówczyska. Zwykle rośnie na glebach suchych do słabo wilgotnych, ubogich w składniki pokarmowe, z odczynem wahającym się od bardzo kwaśnego do słabo kwaśnego (pH 3,8 - 6,5). Są to gleby bielicoziemne (rdzawe, bielicowe, bielice) oraz gleby brunatne kwaśne, wytworzone na luźnych lub słabo gliniastych piaskach fluwioglacjalnych lub piaskowcach fliszowych. Rzadziej gatunek pojawia się na glebach brunatnych właściwych, płowych oraz opadowo-glejowych.

Fitocenozy

Jest gatunkiem charakterystycznym dla wrzosowisk i borówczysk (klasa Nardo-Callunetea i Vaccinio-Piceetea). Bywa też, dość często, składnikiem acidofilnych borów z sosną (związek Dicrano-Pinion). Rzadziej występuje w grądachTilio-Carpinetum, jak też w kwaśnej buczynie Luzulo-Fagetum, oraz dolnoreglowych jedlinach Abieti-Piceetum i w świetlistej dąbrowie Potentillo albae-Quercetum.

Biologia

Bylina zimozielona. Biologia jak u widłaka jałowcowatego. Zarodniki dojrzewają od lipca do września. Jest rośliną trującą i leczniczą; zawiera alkaloidy (likopodynę, klawatynę i klawatoksynę), flawonoidy i kwasy organiczne

Wielkość populacji

Populacje tworzy zwykle kilkadziesiąt osobników.

Zagrożenie

Ze względu na swe walory dekoracyjne jak i lecznicze widłak goździsty jest niszczony masowo przez zrywanie całych pędów.

Ochrona

Gatunek objęty ścisłą ochroną. Dopuszcza się ścinanie kłosów zarodnionośnych, po wyrażeniu na to zgody konserwatora przyrody. Stanowiska widłaka występują prawie we wszystkich parkach narodowych oraz w licznych rezerwatach.

Ważniejsze piśmiennictwo

Zobacz także

Opracowanie


<<< lista gatunków >>>