Województwo małopolskie, powiat Bochnia, gmina Lipnica Murowana, wieś Rajbrot.
Teren Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego.
Prowincja: Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem, Podprowincja: Zewnętrzne Karpaty
Zachodnie, makroregion: Pogórze Zachodniobeskidzkie, mezoregion: Pogórze Wiśnickie.
Prowincja Górska, Środkowoeuropejska, Podprowincja: Karpacka, Dział: Karpaty
Zachodnie, Okręg Beskidy, podokręg Pogórze Fliszowe
Obiekt położony na wysokości 440 m n.p.m.
Skałki znajdują się pod ochroną od 1938 r., jako pomnik przyrody nieożywionej od 1987 r.
Zespół skałek znajduje się w szczytowej części wzniesienia Paprotnia (422 m n.p.m.) na Pogórzu Wiśnickim. Formy skałkowe są zbudowane z piaskowców warstw istebniańskich dolnych wieku górnokredowego płaszczowiny śląskiej. Utwory te stanowią osad gęstościowych spływów podmorskich noszących nazwę fluxoturbiditów. Piaskowce cechuje duża zmienność litologiczna oraz różnorodność typów warstwowań. Oprócz piaskowców zbitych, drobnoziarnistych występują tu piaskowce o oddzielności płytowej oraz różnoziarniste zlepieńce. Skałki są obiektami wolnostojącymi, wśród których dominują formy grzybów skalnych i baszt oddzielone od siebie rozwartymi szczelinami powstałymi wzdłuż spękań ciosowych w piaskowcach. Wysokości skałek nie przekraczają 10 m. Bogata mikrorzeźba związana ze strukturą skały i procesami selektywnego wietrzenia fizycznego i chemicznego cechuje powierzchnie ścian form skałkowych.
Skałki były przedmiotem wnikliwych badań dotyczących genezy tego typu form morfologicznych.
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Obiekt znajduje
się w centralnej części Regionu Karpackiego (GK).
Piętro umiarkowanie ciepłe.
W najbliższym sąsiedztwie brak.
brak danych
brak danych
brak danych
Skałki
znajdują się na jednym z garbów, w które obfituje Pogórze Wiśnickie. Szczytowa
część wzniesienia jest spłaszczona. Zespół form skałkowych występuje w kompleksie
leśnym w strefie przywierzchowinowej. Nazwę zespołowi skalnemu nadano celem
uczczenia pamięci poety Kazimierza Brodzińskiego.
Miejsce od dawna uchodziło wśród krajoznawców za wybitny punkt widokowy, dawniej
mniej zarośnięty, niż obecnie, a sąsiedztwo jest terenem bogatym w zabytki historyczne
i etnograficzne (zamek w Nowym Wiśniczu, Lipnica Murowana i wiele in.).
Zachowanie w postaci naturalnej obiektu oraz zapobieganie: zniszczeniu wskutek eksploatacji, rycia napisów/znaków, zanieczyszczaniu terenu wokół obiektu, rozbijaniu oraz uszkadzaniu skał. Planuje się utworzenie tu rezerwatu częściowego przyrody nieożywionej o pow. 10,34 ha, obejmującego wzniesienie Paprotna ze skałkami i otaczającym je lasem.
Przy zwiedzaniu obowiązują ograniczenia art. 31a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37).
Zespół skalny położony jest przy niebieskim szlaku turystycznym, około 8 km na południe od Wiśnicza na wzniesieniu Paprotnia. Dojazd do Szerokiej Wsi z Bochni (przez Muchówkę).
Dzieje
ochrony tego miejsca związane są z osobą Kazimierza Brodzińskiego (1791-1835)
- poety, teoretyka literatury i wielkiego patrioty, który urodził się w pobliskiej
wsi Królówka i spędzając w tej okolicy dzieciństwo oraz wczesną młodość szczególnie
upodobał sobie skalne ustronie, co utrwalił we "Wspomnieniach z młodości". Ta
okoliczność oraz walory krajoznawcze miejsca spowodowały duże zainteresowanie
ze strony krajoznawców i w okresie międzywojennym Koło PTT
z Bochni wykupiło teren ze skałami i otaczającym je lasem, po czym w dn.
12. 06. 1938 r. uroczyście ogłosiło ten teren jako rezerwat przyrodniczy Kamienie
Brodzińskiego. Była to druga tego typu akcja po wykupieniu na podobny cel skałek
Kornuty. W uroczystości wzięło udział ok. 2,5
tys. osób, w tym przedstawiciele: PROP (mjr B.
Romaniszyn) oraz PTT
(prof. W. Goetel). PTT wytyczyło też przez
ten obiekt szlak turystyczny. Podczas II wojny światowej i w pierwszych latach
po niej część skałek zniszczono przez pobieranie kamienia, rezerwat nie został
reaktywowany po wejściu nowej ustawy o ochronie przyrody (1949)
i dopiero w 1962 r. utworzono tu pomnik przyrody. Jednak
program ochrony przyrody woj. tarnowskiego z pocz. lat 90-tych zawierał już
plan utworzenia ponownie rezerwatu przyrody. W 1997 r. skałki znalazły się w
granicach parku krajobrazowego.
Zarząd Zespołu PK Pogórza w Tarnowie, nadzór Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Krakowie.
Dec. Woj. Rady Narod. w Krakowie z 10. 11. 1962 r. o uznaniu za pomnik przyrody.
Wandalizm, nielegalne pozyskiwanie kamienia.