Woj. wielkopolskie, powiat średzki, gmina Nowe Miasto nad Wartą, Nadl. Jarocin
(k. wsi Dębno na lewym brzegu Warty, ok. 6 km na północny zachód od Żerkowa);
teren Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego.
Prowincja: Niż Środkowoeuropejski, podprowincja: Pojezierza Południowobałtyckie,
pogranicze makroregionu: Pradolina Warciańsko-Odrzańska, mezoregion: Kotlina
Śremska i makroregionu: Pojezierze Leszczyńskie, mezoregion: Wał Żerkowski.
Prowincja: Niżowo-Wyżynna, Środkowoeuropejska, Dział: Bałtycki, Poddział: Pas
Wielkich Dolin, Kraina: Wielkopolsko-Kujawska, Okręg Poznańsko-Gnieźnieński.
70-95 m n.p.m.
Powierzchnia 21,62 ha; rezerwat utw. w 1974 r.
Rezerwat leży w obniżeniu terenu i na krawędzi wysoczyzny schodzącej w dolinę Warty, w odległości ok. 1000 m od brzegu rzeki. Południowa część rezerwatu ma charakter falisty, część północna jest płaska i zajmuje fragment terasy Warty. Bezpośrednie podłoże rezerwatu stanowią w części północnej holoceńskie utwory akumulacji rzecznej - głównie mułki i piaski, a w południowej części rezerwatu - plejstoceńskie utwory akumulacji lodowcowej zlodowacenia północnopolskiego (piaski i gliny zwałowe moreny dennej).
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Rezerwat znajduje
się na płn. - wsch. części Regionu Śląsko-Wielkopolskiego
(O)
Rezerwat leży w obszarze nizin, na terenie gdzie klimat kształtowany jest przewagą wpływów oceanicznych. Charakteryzuje się on mniejszymi amplitudami temperatur niż wschodnia część Polski: średnia temperatura stycznia to -1,5oC, a lipca to ok. 19oC. Klimat ten cechuje się wczesną wiosną i latem, a krótszą zimą niż na wschodzie i południu Polski. Średni czas trwania zimy to 70-80 dni a lata 90-100 dni. Średni opad roczny wynosi 450-ponad 600 mm.
Wody roztopowe i opadowe gromadzą się w zagłębieniach terenu i w miejscach o utrudnionym odpływie. Są też wysięki wód zaskórnych, które powstają w postaci ruczajów, erodujących głębokie jary. W rezerwacie znajdują się 4 takie ruczaje, które biorą swój początek na zboczach. W rezerwacie znajduje się naturalny zbiornik - zakole Warty (starorzecze), w którym woda utrzymuje się przez cały rok.
W rezerwacie stwierdzono następujące gleby: bielicowe właściwe, rdzawe bielicowane, brunatne bielicowane, czarne ziemie zdegradowane, mady brunatne, mady czarnoziemne.
W rezerwacie występuje grąd środkowoeuropejski Galio silvatici-Carpinetum, który tworzy wielogatunkowy, piętrowy drzewostan z bogatym podszyciem i runem. Drugim zbiorowiskiem leśnym jest zespól łęgu wiązowo-jesionowego Ficario-Ulmetum campestris. Runo także jest tu bujne. Część rezerwatu porastają sztuczne nasadzenia sosny na dawnych gruntach rolnych. Na terenie rezerwatu występują również inne zespoły roślinne: Carici elongate-Alnetum, Chelidonio-Robinietum, Circaeo-Alnetum, Leucobryo-Pinetum z Oxalis acetosella, Peucedano-Pinetum, Scirpo-Phragmitetum i Querco-Carpinetum.
Wielogatunkowe drzewostany grądowe składają się głównie z dębu szypulkowego Quercus robur, wiązu polnego Ulmus minor, jesionu Fraxinus excelsior i grabu Carpinus betulus. Podszyt budują: leszczyna Corylus avellana, czeremcha Prunus padus i bez czarny Sambucus nigra. W skład runa wchodzi: gajowiec żółty Galeobdolon luteum, niecierpek Impatiens noli-tangere, nerecznica samcza Dryopteris filix-mas i inne. W drzewostanach łęgowych dominuje dąb szypułkowy oraz jesion, a w podszycie czeremcha i leszczyna. W bujnym runie łęgów występuje głównie niecierpek oraz jasnota plamista Lamium maculatum, tojeść rozesłana Lysimachia nummularia i bluszczyk kurdybanek Glechoma hederacea. Spotyka się tu również gatunki chronione: bluszcz pospolity Hedera helix, kopytnik Asarum europaeum, kruszyna Frangula alnus, kalinę Viburnum opulus, jarząb Sorbus intermedia i storczykowate: kruszczyka szerokolistnego Epipactis helleborine oraz listerę jajowatą Listera ovata.
W rezerwacie znajdują się stanowiska rzadkich zwierząt bezkręgowych w tym gatunków wymierających. Z bardzo rzadkich gatunków można tu spotkać ślimaka maskowca Isognomostoma presonatum oraz świdrzyka stępionego Graciliaria filograna. Oszacowano, że na 1ha powierzchni rezerwatu żyje tu przeciętnie 700 tysięcy ślimaków. Spośród równonogów Isopoda występuje tu bogata kolonia gatunku Trachelipus ratzeburgi, reprezentującego na niżu element górski. W rezerwacie występuje wiele innych godnych ochrony gatunków zwierząt.
Krajobraz okolic rezerwatu obejmuje równiny i wzniesienia morenowe oraz płaską terasę dolinę Warty. Lasy zbliżone do naturalnych, jedynie w południowej części na dawnych uprawach rolnych nasadzenia sosnowe. W pobliskiej wsi Dębno kościół gotycki (parafialny Wniebowzięcia NMP) z lat 1444-1447 jednonawowy, murowany z tablicą erekcyjną z 1447 roku. We wnętrzu neogotycki ołtarz z rzeźbami z XVI, XVII i XVIII w. Na północnej ścianie cenne obrazy - Vir Dolorum i Święta Rozalia. Obok klasycystyczna dzwonnica z 1829 r., plebania z 1838 r. i kamienna figura św. Jana Nepomucena z 1 poł XIX w. Szkoła z 1841 r. Do terenu kościelnego przylega park o powierzchni ok. 5 ha z pomnikowymi drzewami. Nad starorzeczem Warty w 1877 r. wybudowano eklektyczny pałac, przebudowany gruntownie w roku 1930. Obecnie na obiekcie trwają prace renowacyjne. W północnej części parku znajduje się ruina neoklasycznego mauzoleum Cohnów z II poł. XIX w. Najdawniejsze dzieje Dębna związane są z wpływowym rodem Doliwów, którego przedstawiciele do końca XV w. używali przydomka Kot. Miejscowość wymieniana w źródłach historycznych od 1241r., początkowo jako Debna. W późniejszych czasach własność Pampowskich, Roszkowskich i Radomickich, Mycielskich, Paula Cohna oraz Gustawa Carlsta. Hrabia Stanisław Mycielski (1800-1876) założył tu zakład wodoleczniczy wykorzystujący miejscowe źródła mineralne. W przebudowanym na cele zakładu spichrzu umieszczono łazienki, mieszkania, sale i miejsca zebrań dla chorych i gości oraz zainstalowano wodociągi, baseny i tusze.
Celem ochrony w tym rezerwacie jest zachowanie stanowisk rzadkich zwierząt bezkręgowych przede wszystkim ślimaków i równonogów.
Ograniczenia zgodnie z art. 23a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37).
Brak.
Brak.
Dojazd drogą Poznań - Jarocin do Nowego Miasta n. Wartą, skąd do w kier. Dębna ku wsch., ok. 3 km. Dojazd pociągiem na linii Jarocin-Września do stacji Orzechowo lub Żerków, skąd dalej do Dębna i rezerwatu, położonego ok. 2 km na zach. od Dębna.
Brak danych.
Nadzór nad rezerwatem sprawuje Nadleśnictwo Jarocin.
Zanieczyszczenia powietrza, zmiana stosunków wodnych, pożar lasu.