Woj. małopolskie, powiat nowosądecki, gmina Tylicz, miejscowość Muszynka, płn.
stoki góry Jawor. Teren Popradzkiego Parku Krajobrazowego.
Prowincja: Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem; podprowincja: Zewnętrzne Karpaty
Zachodnie; makroregion: Beskidy Zachodnie; mezoregion: Beskid Sądecki. ![]()
Prowincja: Górska, Środkowoeuropejska; podprowicja: Karpacka; dział: Karpaty
Zachodnie; Okręg Beskidy; Podokręg Sądecki. ![]()
778 -785 m n.p.m.
Powierzchnia 2,62 ha, rezerwat utw. w 1963 r.
Obszar rezerwatu budują utwory fliszowe wieku dolnotrzeciorzędowego należące do płaszczowinowej jednostki magurskiej. Są to gruboławicowe, średnio - i gruboziarniste piaskowce z wkładkami kompleksów piaskowcowo-łupkowych. Odporne na erozję tzw. piaskowce magurskie, tworzą twardzielcowe wzniesienia morfologiczne (góra Jawor). Objęta granicami rezerwatu partia wzniesienia tworzy płaszczyznę lekko pochyloną w kierunku południowo-zachodnim.
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Rezerwat znajduje
się w centr. - zach. części Regionu Karpackiego (GK).
i należy do piętra umiarkowanie
chłodnego.
Podobnie jak w Karpatach Zachodnich, klimat kształtuje się tu głównie pod wpływem mas powietrza polarno-morskiego. Z ogólną cyrkulacją powietrza wiążą się główne kierunki wiatrów. Latem przeważają wiatry wiejące z zachodu oraz z północnego zachodu, natomiast w zimie z południowego zachodu. Średnia temperatura roku przy dolnej granicy piętra umiarkowanie chłodnego wynosi 4°C. Najcieplejszy miesiącem jest lipiec, ze średnią temperaturą miesiąca - 13,7°C, a najzimniejszym styczeń - ze średnią temperaturą miesiąca wynoszącą -5,9°C. Roczne sumy opadów odnotowane w Muszynce sięgają 778 mm, przy czym najwyższe - powyżej 100 mm występują od czerwca do lipca.
W sąsiedztwie granic rezerwatu, po obu jego stronach, płyną potoki wpadające do rzeki Muszynki (dopływ Popradu).
W rezerwacie występują gleby brunatne, głównie wyługowane i kwaśne.
Rezerwat pokrywają lasy i zarośla pochodzące z samosiewu. Dominuje świerk Picea excelsa z udziałem buka Fagus sylvatica oraz domieszką sosny Pinus sylvestris i brzozy brodawkowatej Betula pendula. Większość płatów leśnych zaliczyć można do do zespołu buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum oraz dolnoreglowego boru mieszanego Abieti-Piceetum. W miejscach otwartych obficie pojawia się jałowiec Juniperus communis. Polanę położoną w północno-wschodniej części rezerwatu pokrywa roślinność pastwiskowa, głównie zespół Lolio-Cynosuretum.
Florę kwiatową tworzy ponad 70 gatunków, wśród których stwierdzono 2 gatunki objęte całkowitą ochroną: dziewięćsił bezłodygowy Carlina acaulis i podkolan biały Platanthera bifolia, oraz dwa gatunki chronione częściowo - kalina koralowe Viburnum opulus i kocanki piaskowe Helichrysum arenanarium.
Fauna rezerwatu jest typowa dla strefy ekotonalnej. Obok niektórych przedstawicieli zwierzyny płowej, najczęściej można spotkać ptaki zasiedlające lub penetrujące obszar rezerwatu. Najpospolitszym i najliczniejszym gatunkiem zasiedlającym rezerwat jest zięba Fringila coelebs. Liczne są gatunki należące do rodziny pokrzewkowatych Sylviidae.
Rezerwat
reprezentuje typ krajobrazu kulturowego. Na
jego obszarze zachowały się okopy konfederatów barskich wzniesione, w latach
1768-1772, w ważnym punkcie strategicznym, umożliwiającym zarówno obserwację
terenu, jak i zachowanie kontroli nad drogą łączącą Polskę z Węgrami. Obwałowania
mają kształt nieregularnej elipsy o wymiarach 300 m i 100 m w osi, zajmując
powierzchnię 2,45 ha. Tutaj w 1769 r. odbył się zjazd województw małopolskich
w sprawie regimentarza i marszałków, a także opracowano i opublikowano uniwersał
marszałków konfederacji. Okopy stanowiły również jedną z głównych kwater dla
gromadzenia broni i żywności. Dawały też możliwość obrony, a także stanowiły
ubezpieczenie na wypadek wycofywania się sił konfederacji za granicę węgierską.
Imponująca sukcesja lasu nie zatarła fortyfikacji w terenie, choć nie są już one widoczne z zewnątrz. Okopy stanowią same w sobie atrakcję, gdyż zarys wałów i fosy jest w terenie bardzo wyraźny, a ich wymiary są imponujące. Spoza rezerwatu roztaczają się rozległe widoki na sąsiadujące pasma górskie.
Celem rezerwatu jest zachowanie historycznych umocnień ziemnych, zbudowanych zgodnie z XVIII-wieczną, polską sztuką wojenną, świadczących o doniosłych wydarzeniach historycznych naszego kraju.
Ograniczenia wynikające z art. 23a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37).
Przez rezerwat przebiega żółty szlak turystyczny z Muszynki, wychodzący na grzbiet pasma granicznego, skąd przez Wojkową i pasmo Dubnego, dochodzi do Muszyny.
Brak ścieżek dydaktycznych.
Dojazd do Muszynki z Krynicy przez Tylicz. Z Muszynki szlak żółty, początkowo drogą prowadzącą na Przełęcz Tylicką. Rezerwat jest oznakowany, a z okazji 600-lecia Tylicza Oddział PTTK z Krynicy ustawił obelisk kamienny z tablicą upamiętniającą tę okoliczność i miejsce oraz drugą tablicę z informacją o historii obiektu i planem fortyfikacji. Przed wejściem do rezerwatu, na polanie, znajdowało się miejsce odpoczynku z solidną wiatą ze stołem (w 2001 r. zniszczona) oraz miejscem na ognisko.
Rezerwat utworzono ze względu na walory historyczno-krajobrazowe w 1963 r., choć sukcesja lasu jest również zjawiskiem interesującym. Od roku 1987 rezerwat znajduje się w granicach Popradzkiego Parku Krajobrazowego.
Rezerwat podlega Wojewódzkiemu Konserwatorowi Przyrody w Krakowie oraz Dyrekcji Popradzkiego Parku Krajobrazowego w Starym Sączu.
Potencjalne zagrożenie dla rezerwatu stanowi turystyka.