Informacje topograficzne

Położenie administracyjne

Woj. pomorskie, powiat kartuski, gminy: Żukowo i Somonino, w pobliżu wsi Babi Dół. Teren Kartuskiego OChK. mapa lokalizacyjna

Region fizyczno-geograficzny

Prowincja: Niż Środkowoeuropejski, podprowincja: Pojezierza Południowobałtyckie, makroregion: Pojezierze Wschodniopomorskie, mezoregion: Pojezierze Kaszubskie.

Region geobotaniczny

Prowincja: Niżowo - Wyżynna, Środkowoeuropejska, Dział: Bałtycki, Pododdział: Pas Równin Przymorskich i Wysoczyzn Pomorskich, Kraina: Pojezierza Pomorskie, Okręg Kartuski.

Hipsometria

Wysokość maksymalna ok. 180 m n.p.m., wysokość minimalna ok. 126 m n.p.m.

Dane obiektu

Pow. 84,24 ha, utw. w 1972 r.

Budowa geologiczna, rzeźba

Położony na niewielkim sandrze przełom rzeki łączący dwa baseny, którego geneza sięga końca plejstocenu. Od tego czasu trwa nieprzerwane modelowanie przełomu przez rzekę, wciętą już na głębokość ok. 40 m. Dolina odznacza się bogato rozwiniętym systemem teras i stromymi zboczami, które m. in. w związku z wybitnie zróżnicowanym wiekiem oraz procesami stokowymi odznaczają się znaczną rozmaitością siedlisk.

Klimat

Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Rezerwat znajduje się we wsch. części Regionu Pomorskiego (BP)

Jest to region chłodny, obfitujący w opady, o długim okresie z przymrozkami, mrozem i pokrywą śnieżną oraz krótkim okresem wegetacyjnym, o cechach podgórskich.

Wody powierzchniowe

Rzeka Radunia z piaszczysto-kamienistym dnem i wartkim nurtem, o spadku koryta do 6,8 %o (czyli 6,8 m/km); dzięki m. in. tym cechom ma ona charakter podgórskiego potoku. Do Raduni wpadają dwa niewielkie dopływy. Poniżej rezerwatu znajduje się zbiornik zaporowy małej elektrowni wodnej, wybudowanej w 1910 r., który powoduje zwolnienie nurtu i zabagnienie dna doliny w przylegającej części rezerwatu.

Gleby

Na zboczach głównie różne gleby brunatne i rzadziej - rdzawe, na dnie doliny - głównie mady piaszczyste, gleby murszowate i mułowo-glejowe, na wysoczyźnie - bielicowe, płowe i rdzawe.

Ekosystemy

Na zboczach grąd gwiazdnicowy o wielu cechach lasu klonowo-lipowego, na dnie doliny grąd, łęgi wiązowo-jesionowe i łęgi jesionowo-olszowe, na wysoczyźnie wysokie, acidofilne grądy oraz lokalnie suboceaniczny bór świeży. Na terasach na dnie doliny śródleśne enklawy łąk i ziołorośli. Lasy mieszane, zwłaszcza żyzne grądy, odznaczają się wyjątkowym bogactwem florystycznym.

Flora

Wyjątkowo bogata flora naczyniowa rezerwatu i najbliższego sąsiedztwa liczy 546 gatunków, czyli 34% flory naczyniowej Pomorza. W tej liczbie 27 gatunków z czerwonej listy Pomorza, 20 gatunków roślin zielnych objętych ochroną całkowitą, w tym liczne storczykowate, m. in. storzan bezlistny i obuwik pospolity, widłaki - w. wroniec, w. goździsty, w. spłaszczony, w. jałowcowaty, wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, pełnik europejski, lilia złotogłów.

Bluszcz pospolityWidłak goździstyZeglej spłaszczony (widlicz)Widłak jałowcowatyWawrzynek wilczełykoPełnik europejskiLilia złotogłów

Znamienny jest udział aż 15 gatunków górskich i podgórskich, są to m.in. tojad mocny (chroniony), kokoryczka okółkowa, przewiercień długolistny, żebrowiec górski, świerząbek orzęsiony. Na kamieniach w wodzie m.in. słodkowodny krasnorost Hildebrandia rivularis.

Fauna

Fauna nie w pełni rozpoznana. Dotąd stwierdzono występowanie ponad 70 gat. ptaków, w tym gniazdujące sójki, kowaliki, rudziki i muchołowki. W wodzie żyją pstrągi i lipienie oraz liczne ślimaki i jętki wymagające szybkiego prądu. Fauna również ma cechy podgórsko-górskie - występuje tu m.in. ślimak poczwarówka alpejska.

Krajobraz i kultura

Na granicy rez. wczesnośredniowieczne grodzisko z doskonale zachowanym wałem, 1 km na południe od rez. cmentarzysko kurhanowe z kręgami kamiennymi, w Żukowie 3 km od rez. poklasztorny gotycki kościół z XIII-XIV w. z licznym cennymi zabytkami wewnątrz.

Zadania ochrony

Rezerwat utworzono w celu ochrony wyjątkowego krajobrazu doliny przełomowej.

Udostępnianie

Zasady zwiedzania

Ograniczenia zgodnie z art. 23a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37).

Trasy zwiedzania

Przez znaczną część rezerwatu przechodzi znakowany, niebieski turystyczny "Szlak Kartuski". Ponadto, jako trasy zwiedzania, można wykorzystać drogi leśne.

Ścieżki dydaktyczne

Brak.

Informacja użytkowa

Około 6 km niebieskim szlakiem z Żukowa, albo ze wsi Babi Dół, 6 km od Żukowa w kier. Kościerzyny (dojazd autobusem), skąd ok. 0,5 km do rzeki w połowie długości rezerwatu.

Historia ochrony

Walory przyrodnicze i krajobrazowe znane od drugiej połowy XIX w., obserwacje i badania naukowe prowadzone są tu od ponad 120 lat (ok. 20 publikacji). Jeden z najcenniejszych rezerwatów Pomorza, obiekt modelowy w badaniach geomorfologicznych i botanicznych. Rezerwat utworzono w 1972 r.

Administrator

Obiekt podlega Wojewódzkiemu Konserwatorowi Przyrody w Gdańsku, nadzór sprawuje Nadleśnictwo Kolbudy.

Akty prawne

Zagrożenia obiektu

Nadmierna presja rekreacyjna i turystyczna, zanieczyszczenie wód.

Źródła informacji

Opracowanie