Informacje topograficzne

Położenie administracyjne

Woj. małopolskie, powiat nowotarski, gmina Nowy Targ, wsie: Nowa Biała i Krempachy. Teren OChK Województwa Nowosądeckiego. mapa lokalizacyjna

Region fizyczno-geograficzny

Prowincja: Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem; podprowincja: Centralne Karpaty Zachodnie; makroregion: Obniżenie Orawsko-Podhalańskie; mezoregion: Pieniny.

Region geobotaniczny

Prowincja: Górska, Środkowoeuropejska; podprowicja: Karpacka; dział: Karpaty Zachodnie; Okręg Pieniny; Podokręg Pas Skalic Spiskich. (wg Regionalizacji przyrodniczo-leśnej jest to Kraina Karpacka, Dzielnica Gorców i Beskidu Sądeckiego, Mezoregion Pienin).

Hipsometria

620-688 m n.p.m.

Dane obiektu

Powierzchnia rezerwatu: 8,5095 ha, w tym własność wspólnoty urbarialnej Nowa Biała 1,7725 ha, wspólnoty urbarialnej Krempachy - 4,1800 ha, skarbu Państwa 1,5570 ha.

Budowa geologiczna, rzeźba

Oba wzniesienia należą do pienińskiego pasa skałkowego i zbudowane są głównie z silnie zuskokowanych tektonicznie, pochylonych wapieni jurajskich serii czorsztyńskiej. Udział młodszych skał wieku górnokredowego i paleogeńskiego jest niewielki. Seria skałkowa zbudowana jest z białych i łupkowatych wapieni krynoidowych, czerwonych i gruboławicowych wapieni czorsztyńskich oraz wapieni kalpionellowych. Na obrzeżach skałek, a także miejscami pomiędzy wapieniami, występują margle puchowskie wieku kredowego stanowiące osłonę serii czorsztyńskiej. Dolinę Białki wypełniają utwory czwartorzędowe, złożone ze żwirów pochodzenia tatrzańskiego z wkładkami piasków i mułów.

Jaskinia w ObłazowejW krajobrazie rezerwatu dominują dwa skalne wzniesienia - Kramnica i Obłazowa - ułożone równoleżnikowo, położone po dwóch stronach Białki płynącej na poziomie około 620 m n.p.m. Obłazowa, położona na lewym brzegu Białki, ma wymiary 180 x 140 m i wysokość 670 m n.p.m. Tworzy ona skaliste, stosunkowo łatwo dostępne, wzniesienie. Kramnica, leżąca na prawym brzegu, ma wymiary 400 x 240 m i wysokość 688 m n.p.m. Ku północy opada pionową ścianą skalną, zbocza południowe i wschodnie są mniej skaliste i w wielu miejscach łagodniej nachylone. W południowym zboczu Obłazowej występuje niewielka Jaskinia w Obłazowej, wypreparowana została w wapieniu bulastym, o wymiarach 6 x 2,5 x 2,5 m. W jej osadach odkryto ślady pobytu człowieka od paleolitu (ponad 30 tys. lat temu) do średniowiecza, a także liczne szczątki fauny z okresu ostatniego zlodowacenia plejstoceńskiego.

Badania szczątków fauny pozwoliły na rekonstrukcję charakterystyki klimatu, jaki panował na tym obszarze w schyłkowym okresie plejstocenu i w początkach holocenu. Z badań archeologicznych wynika, że w środkowym i górnym paleolicie przerabiano tu radiolaryt pieniński na broń i narzędzia. Do najciekawszych znalezisk w jaskini należy najstarszy w Europie bumerang.

Klimat

Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Rezerwat znajduje się w płd. - zach. części Regionu Karpackiego (GK) w piętrze umiarkowanie ciepłym o średniej temp. rocznej + 6,0oC, maksymalnej temp. około 330C występującej w lipcu, minimalnej w lutym (-33,6oC). Ze względu na położenie w zasięgu obniżenia Orawsko-Podhalańskiego występuje tu często zjawisko inwersji.

Wody powierzchniowe

Przez rezerwat przepływa rzeka Białka, której koryto zajmuje około 25% powierzchni rezerwatu. W północnej części Kramnicy, u podnóża skały występuje wywierzysko dające początek potokowi o znacznym przepływie wody, natomiast wzdłuż południowo-wschodniej granicy występuje niewielki okresowy potok.

Gleby

W rezerwacie dominują rędziny. Na litej skale wapiennej są to rędziny inicjalne, na wapiennym materiale zwietrzelinowym - rędziny właściwe, ponadto w środkowych partiach stoków występują rędziny brunatne, a u podnóża, często przy dnie doliny - rędziny próchniczne.

Ekosystemy

Leśne:

Olszyna karpacka Alnetum incanae, laski sosnowe z trzcinnikiem pstrym (zbiorowisko Pinus sylvestris-Calamagrostis varia), niekiedy ze znacznym udziałem świerka. W większości rozwinęły się one po zaprzestaniu pasienia i tylko w partiach grzbietowych mogą mieć charakter naturalny. Największą powierzchnię zajmują wtórne lasy sosnowo-świerkowe.

Naskalne:

Murawa naskalna Festucetum pallentis, ciepłolubna murawa Origano-Brachypodietum pinnatii, zespół piargowy Phegopteridetum robertianae, sucha łąka pienińska Anthylli-Trifolietum montani.

Flora

W rezerwacie występuje 457 gatunków roślin naczyniowych, w tym kilka bardzo interesujących gatunków niżowych i górskich. Całkowitej ochronie podlega 25 gatunków, a ochronie częściowej - 7 gatunków. Z gatunków umieszczonych w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin (1992) występuje tu dwulistnik muszy Ophrys muscifera.

Obuwik pospolityPodkolan białyListeria jajowataGnieźnik leśnyDwulistnik muszyNaparstnica zwyczajnaSkalnica gronkowaOrlik pospolity Wawrzynek wilczełykoPióropusznik strusiBluszcz pospolityKalina koralowaKopytnik pospolity

Ponadto stwierdzono tu obecność 77 gatunków grzybów wielkoowocnikowych, w tym 2 gatunki podlegające ochronie całkowitej i 7 gatunków podlegających ochronie częściowej oraz 117 taksonów porostów, w tym 15 gatunków podlegających ścisłej ochronie.

Fauna

Na terenie rezerwatu nie prowadzono żadnych badań dotyczących kręgowców, natomiast bezkręgowce poznane są jedynie wyrywkowo.

Krajobraz i kultura

Widok na przełom od strony SpiszaKrajobraz niezwykle piękny, pozbawiony zabytków kultury. Rozległe panoramy na otaczające pasma - skalice wapienne Podhala i Spisza, Pieniny Spiskie, Tatry oraz Gorce.

 

 

Zadania ochrony

Ochrona naturalnych i półnaturalnych bogatych florystycznie muraw naskalnych i ziołoroślowych, oraz reliktowych lasków sosnowych, nawiązujących charakterem a w mniejszym stopniu składem gatunkowym do południowoeuropejskich ciepłolubnych lasów sosnowych.

Udostępnianie

Zasady zwiedzania

Zgodnie z art. 23a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37).

Trasy zwiedzania

Brak wyznaczonych tras ze względu na charakter przedmiotu ochrony.

Ścieżki dydaktyczne

Brak.

Informacja użytkowa

Rezerwat jest ogólnie dostępny. Dojazd z Nowego Targu autobusem PKS do wsi Nowa Białka, a następnie pieszo drogą asfaltową około 2 km (wzdłuż niebieskiego szlaku turystycznego). W pobliżu rezerwatu położony jest duży parking.

Historia ochrony

W 1931 r. starosta nowotarski wyłączył skałki z eksploatacji kamienia. O ochronę terenu apelował już w 1936 r. dr Walas. Rezerwat utworzono w 1959 r. W zarządzeniu nie wyszczególniono działek 1958, 1951/1 2639, położonych na Obłazowej, mimo, że zostały wliczone do ogólnej powierzchni rezerwatu.

Administrator

Nadleśnictwo Państwowe Krościenko, Nadleśnictwo Państwowe Nowy Targ.

Akty prawne

Zagrożenia obiektu

Nadmierny ruch turystyczny (rozdeptywanie), rekreacja nad brzegami Białki.

Źródła informacji

Opracowanie


Przypisy

Gatunki niżowe:

Gatunki górskie (wybrane):

Gatunki objęte ochroną ścisłą (wybrane):

Gatunki objęte ochroną częściową (wybrane):

Grzyby objęte ochroną ścisłą (2):

Grzyby objęte ochroną częściową (7):

Porosty objęte ochroną (15):