Wojew. małopolskie, powiat krakowski, gmina Zabierzów, k. miejscowości Kochanów.
Fragmenty oddziałów leśnych 220, 221, 227 Nadleśnictwa Krzeszowice. Teren Tenczyńskiego
Parku Krajobrazowego.
Prowincja: Wyżyny Polskie, podprowincja: Wyżyna Śląsko-Krakowska, makroregion:
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, mezoregion: Garb Tenczyński.
Prowincja: Niżowo-Wyżynna, Środkowoeuropejska, Dział: Bałtycki, Poddział: Pas
Wyżyn Środkowych, Kraina: Wyż. Krakowsko-Wieluńska, Okręg Południowy.
270 - 350 m n.p.m.
Powierzchnia - 3,57 ha, użytek ekologiczny utw. w 1998 r.
Użytek
obejmuje dolinkę rozcinającą północny stok jednego z płaskowzgórzy Garbu Tenczyńskiego.
Dolinka wyerodowana jest w budujących ten Garb
wapieniach górnojurajskich,
których wychodnie można obserwować na jej zboczach. W dnie dolinki oraz w dolnej
części stoku wapienie pokryte są płatami piasków plejstoceńskich
z okresu zlodowaceń południowopolskich. Wyżej, w strefie
wierzchowiny płaskowzgórza występuje pokrywa lessu
powstałego podczas ostatniego, północnopolskiego zlodowacenia
plejstoceńskiego.
Użytek ekologiczny położony jest na północnym stoku Garbu Tenczyńskiego. Swoimi granicami obejmuje wąwóz krasowy, który w swej górnej, południowej części ma stoki niezbyt strome. Idąc w dół stoku, w części środkowej wąwóz pogłębia się, jego zbocza stają się strome, miejscami pokryte piargami. W dolnej części ulega on stopniowo wypłaszczeniu.
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Użytek ekologiczny
znajduje się w obrębie Subregionu Podkarpackiego (Pp).
Zlewnia rzeki Rudawy, płynącej dnem Rowu Krzeszowickiego, do którego uchodzi wąwóz. Dno wąwozu jest suche, jedynie po deszczach spływają nim wody opadowe. W najbliższym otoczeniu również brak cieków wodnych.
Głównie rędziny wapienne, ponadto gleby brunatne.
Użytek obejmuje ekosystemy wielogatunkowego lasu liściastego. Dominuje grąd wysoki Tilio-Carpinetum (ok. 80% powierzchni) oraz buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum występująca w górnej, południowej części wąwozu. Także w górnej części wąwozu niewielkie płaty ciepłolubnej buczyny storczykowej Carici-Fagetum convallarietosum. Drzewostany mają duże zwarcie, a podszyt jest słabo rozwinięty, co stwarza dogodne warunki dla lilii złotogłów.
Flora użytku ekologicznego jest typowa dla mezofilnych lasów liściastych. Spośród 84 stwierdzonych gatunków roślin naczyniowych dominują gatunki typowe dla siedlisk żyznych. Z roślin obcego pochodzenia częsty jest jedynie niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora.
Na obszarze kompleksu leśnego stwierdzono 14 gatunków roślin podlegających ochronie prawnej, w tym 8 objętych ochroną całkowitą: parzydło leśne Aruncus sylvestris, buławik wielkokwiatowy Cephalanthera damasonium, wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum, kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine, bluszcz pospolity Hedera helix, lilia złotogłów Lilium martagon, gnieźnik leśny Neottia nidus-avis, ciemiężyca zielona veratrum lobelianum.
Z
gatunków objęty ochroną częściową występują tu: kopytnik
pospolity Asarum europaeum, konwalia majowa Convallaria
majalis, kruszyna pospolita Frangula alnus, przytulia wonna Galium
odoratum, paprotka zwyczajna Polypodium vulgare
i kalina koralowa Viburnum opulus.
Parzydło leśne i ciemięrzyca zielona reprezentują tu gatunki górskie. Populacja lilii złotogłów na terenie użytku jest szacowana na ponad 20 tys. osobników, z czego 20-30% to osobniki kwitnące.
Brak danych.
Wąwóz jest całkowicie wtopiony w zwarty kompleks leśny pokrywający tu zbocza Garbu Tenczyńskiego i nie jest widoczny od zewnątrz, zwłaszcza z przebiegającej w pobliżu od płn. ruchliwej drogi Katowice-Kraków (przez Krzeszowice), wzdłuż której vis a vis użytku ekologicznego znajdują się zabudowania wsi Kochanów. Sam teren użytku pozbawiony jest zabytków kultury materialnej, natomiast jest miejscem o dużych walorach krajobrazowych, dzięki bujnej roślinności i urozmaiconej rzeźbie z licznymi, znacznymi rozmiarowo, wychodniami skalnymi o urozmaiconych kształtach.
Ochrona
bogatej populacji lilii złotogłów wraz z całym ekosystemem
leśnym, wymagająca utrzymywania dużego zwarcia lasu, pozwalającego utrzymywać
duże zacienienie utrudniające nadmierny rozwój podszytu, który zagłuszyłby lilię
złotogłów, będącą głównym przedmiotem ochrony. Celem utworzenia tu użytku ekologicznego
są też badania monitoringowe nad populacją
tego gatunku oraz jej dynamiką.
Użytek może być wykorzystywany do celów badań naukowych i dydaktyki. Nie powinien być udostępniany turystycznie.
Obszar objęto prawną ochroną indywidualną w 1998 r., od 1981 r. chroniony jako fragment Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego.
Nadleśnictwo Krzeszowice, nadzór Wojewody Małopolskiego.
Rozporządzenie Wojewody Krakowskiego z dnia 24 listopada 1998 roku w sprawie uznania użytku ekologicznego "Stanowisko lilii złotogłów na Garbie Tenczyńskim" (Dz. Urz. Woj. Krak. Nr 29 z 1998 r.,poz. 244).
W chwili obecnej nie obserwuje się istotnych zagrożeń dla przedmiotu ochrony tj. stanowiska lilii złotogłów.
mgr inż. Robert Sawa - Małopolski Urząd Wojewódzki - Wydział Ochrony Środowiska