Marmota marmota (Linnaeus, 1758)

Rodzina - Wiewiórkowate Sciuridae

Rząd - Gryzonie Rodentia

Rozmieszczenie

ŚwistakDo czasów współczesnych zachował się tylko w Alpach i Tatrach. W Polsce cała populacja znajduje się w granicach Tatrzańskiego Parku Narodowego. Należy ona do odrębnego podgatunku tatrzańskiego M. m. latirostris Kratochvil, 1961. mapa występowania

Stwierdzony w parkach narodowych:

 

Wielkość populacji

W Tatrach polskich rejestruje się ostatnio 150-200 osobników, cała tatrzańska populacja (w tym Tatry słowackie) nie przekracza 1000 osobników.

Biologia i ekologia gatunku

Świstak czuwający nad bezpieczeństwem rodzinyJest gatunkiem typowo wysokogórskim (alpejskim). Występuje ponad górną granicą lasu w strefie hal i piargów na wysokości 1650-2050 m n.p.m., w Tatrach polskich najczęściej na wysokości 1700-1750 m. Przebywa wśród głazów i załomów skalnych, niekiedy wśród trawiastych fragmentów piętra kosodrzewiny. Nory zakłada tam gdzie istnieje dostateczna miąższość gleby i luźnego gruntu. Gody rozpoczyna w połowie maja, młode (1-6, najczęściej 2-3) rodzą się w norach latem, w drugiej połowie czerwca. Samice zachodzą w ciążę zwykle w co drugim roku. Dojrzałość płciową osiąga w 3-4 roku.

Zagrożenie i ochrona

Gatunek ten ma swoich naturalnych wrogów, którymi są duże ptaki (np. orły) i średnie ssaki drapieżne (np. lis, ryś, tchórz), ale największe zagrożenie stanowi dla niego kłusownictwo. Do ostatnich lat notowane są przypadki rozkopywania nor świstaków i próby (niekiedy skuteczne i dotkliwe dla zwierzęcia) pozyskiwania tych dużych gryzoni dla sadła i skór. W niedawnej przeszłości na tatrzańskie świstaki wyniszczająco wpływało pasterstwo. Objęty ochroną gatunkową (Dz. U. nr 45 z 1952 r., poz. 307; Dz. U. nr 13 z 1995, poz. 61). Już w XIX w., w sytuacji skrajnego zagrożenia tatrzańskiej populacji, z inicjatywy M. Siła-Nowickiego, E. Janoty i L. Zejsznera, Sejm krajowy we Lwowie wydał (w 1868 r.) ustawę "względem zakazu łapania, wytępienia i sprzedawania zwierząt właściwych Tatrom, świstaka i dzikich kóz". Pełniejszą ochronę ostoi umożliwiło powołanie Tatrzańskiego Parku Narodowego (a po stronie słowackiej TANAP-u). Gatunek podlega Konwencji Berneńskiej (Appendix III).

Ważniejsze piśmiennictwo

Zobacz także

Opracowanie


<<< lista gatunków >>>