Galanthus nivalis L.

Rodzina amarylkowate - Amaryllidaceae

gatunek objęty ochroną ścisłą

Morfologia

Śnieżyczka przebiśnieg Roślina do 30 cm wysokości. Z jajowatej lub kulistawej cebuli wyrastają liście odziomkowe i cienka łodyżka kwiatowa, otoczona w nasadzie biało błoniastym, pochwiastym liściem. Liście w liczbie 2 rzadko 3, równowąskie, o barwie sinozielonej, szerokości 4-10 mm, krótsze od łodygi, z 1-2 wystającymi liniami.

Pojedynczy, biały, dzwonkowaty kwiat, zwisający na szypułce, wyrasta na szczycie łodygi. Pąk kwiatowy okryty 2 zrośniętymi z sobą podsadkami, pozostającymi w postaci pochewki w nasadzie szypułki. Okwiat nie zróżnicowany na kielich i koronę, lecz utworzony z 6 działek, z których 3 zewnętrzne działki są śnieżnobiałe, podłużnie eliptyczne, na szczycie zaokrąglone; wewnętrzne - krótsze od zewnętrznych, mają w górnej części zieloną plamę i są wycięcie na szczycie. Pręcików 6. Słupek dolny. Torebka mięsista, żółtozielona.

Rozmieszczenie ogólne

Zasiedla środkową i południową Europę, Kaukaz oraz Azję Mniejszą. W Polsce osiąga północną granicę zasięgu.

Rozmieszczenie w Polsce

Rośnie w Polsce południowej i środkowej, głównie w górach w reglu dolnym i na pogórzu oraz na obszarach przyległych. Najwyżej notowany w Tatrach na Świńskiej Turni 1290 m n.p.m. W Polsce północnej występuje tylko na stanowiskach synantropijnych. mapa występowania

Stwierdzony w parkach narodowych: występowanie w PN

Siedliska

Występuje na głębokich rędzinach i pararędzinach oraz glebach brunatnych właściwych, rzadziej na madach i czarnych ziemiach. Są to gleby wilgotne lub bardzo wilgotne, eutroficzne, o odczynie kwaśnym do zasadowego (pH 5,1-7,5), z dużą zawartością próchnicy, charakteryzujące się uziarnieniem glin lub pyłów.

Fitocenozy

Gatunek charakterystyczny dla mezofilnych lasów liściastych z rzędu Fagetalia sylvaticae. W Karpatach jest składnikiem buczyny Dentarioglandulosae-Fagetum.

Biologia

Śnieżyczka przebiśnieg Bylina. Kwitnie od lutego do kwietnia, ale dopiero po 6 latach zakwita po raz pierwszy od wykiełkowania. Zmiany temperatury powodują stulanie się działek okwiatu na noc i w niekorzystnych warunkach atmosferycznych. Kwiaty zapylane są głównie przez pszczoły, a rozsiewanie nasion odbywa się za pośrednictwem mrówek. Rozmnaża się zarówno generatywnie, jak i wegetatywnie, przez cebulki potomne rozwijające się w pachwinie pochwiastego liścia cebulki macierzystej. Roślina trująca, zawiera toksyczne alkaloidy (galantamina, niwalidyna, leukoina).

Wielkość populacji

Tworzy duże populacje, złożone są z setek osobników, rosnących w większych lub mniejszych skupieniach.

Zagrożenie

Dużym zagrożeniem jest masowy zbiór śnieżyczki przebiśniegu w celu sprzedaży, jak również wykopywanie i przesadzanie do ogródków. Ponadto wskutek kurczenia się powierzchni lasów liściastych i ich zamiany na monokultury drzew szpilkowych, gatunek ten utracił liczne stanowiska.

Ochrona

Gatunek objęty ścisłą ochroną, ponadto część stanowisk jego znajduje się w obszarach chronionych (parki narodowe, rezerwaty). Można zapobiec niszczeniu śnieżyczki na stanowiskach naturalnych, rozpowszechniając jej oprawę w ogródkach przydomowych.

Ważniejsze piśmiennictwo

Zobacz także

Opracowanie


<<< lista gatunków >>>