Rezerwat
przyrody krajobrazowy znajduje się w Tomaszowie
Mazowieckim.
Obejmuje duże wywierzysko wraz z otaczającym
je obszarem, który stanowi fragment niskiego tarasu doliny
Pilicy. Wypływ wody następuje ze spękanych wapieni
jurajskich, w strefie przecięcia się uskoków.
Jest on powodowany prawdopodobnie zatamowaniem przepływu wód podziemnych płynących
szczelinami krasowymi i spękaniami w wapieniach,
w strefie ich kontaktu ze słabo przepuszczalnymi marglami
górnojurajskimi oraz nieprzepuszczalnymi skałami marglisto-ilastymi wieku dolnokredowego.
Ten typ wypływu nazywany jest źródłem uskokowym, wstępującym. Woda wypływa w
dwu miejscach na dnie jeziorka o głębokości 2,5 m i średnicy kilkudziesięciu
metrów. Dno jeziorka pokryte jest białym żwirkiem i piaskiem wapiennym, który
pulsuje w miejscach wydostawania się wody. Wydajność źródła wynosi obecnie około
60-80 l/sek. Wody źródlane są czyste i słabo zmineralizowane ich temperatura
sięga 9ºC. Odpływają z jeziorka siecią sztucznych kanałów. Obecnie główny
odpływ stanowi najszerszy i najgłębszy kanał zachodni, podczas gdy pozostałe
kanały stopniowo ulegają spłyceniu.
Niebieskie Źródła opisywane były w literaturze krajoznawczej już w połowie XIX w., zaś na początku XX w. pojawiły się pierwsze propozycje ich ochrony. W okresie międzywojennym istniała jednak koncepcja ich wykorzystania jako ujęcia komunalnego dla Łodzi. Próbowano również urządzić w otoczeniu źródeł park miejski, wykonując kanały odpływowe, niszcząc dotychczasową szatę roślinną i wprowadzając nowe, obce dla tego siedliska gatunki roślin. Obecnie płaski i podmokły obszar rezerwatu porośnięty jest olszowym lasem z wierzbą i topolą białą oraz płatami sosny. Flora rezerwatu liczy ok. 400 gatunków roślin naczyniowych, w tym szereg objętych prawną ochroną gatunkową. Bogata jest też tutejsza fauna - szczegółowe badania wykonane na terenie rezerwatu na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych wykazały obecność na jego terenie 440 gatunków zwierząt, a szeroko rozlane odpływy z wywierzyska Niebieskich Źródeł są miejscem lęgowym licznych ptaków wodnych. Rezerwat znajduje się w granicach Pilczańsko-Radomszczańskiego OchK.
W sieci ECONET-PL rezerwat znajduje się na terenie obszaru węzłowego o znaczeniu międzynarodowym nr 21M, w sieci CORINE jest to ostoja przyrody nr 334 (Niebieskie Źródła).
Więcej informacji w opisie szczegółowym >>>