Cała
Europa od północnych wybrzeży Morza Śródziemnego po południową Szwecję i Estonię.
W Polsce w minionym stuleciu zarejestrowano nieco ponad 50 stanowisk
tego chrząszcza, głównie w południowej i zachodniej części kraju. ![]()
Stwierdzony w parkach narodowych: ![]()
Na jednym stanowisku notuje się zwykle kilkadziesiąt osobników. Szacuje się, że w całym kraju występuje około 1000 osobników, a najwyżej kilka tysięcy.
Występuje w starych drzewostanach dębowych, rzadziej w mieszanych. Żywi się drewnem dębu, niekiedy buka a nawet brzozy, wierzby i wiązu. Od maja do sierpnia samice składają jaja w okolicy szyi korzeniowej pod odstającymi płatami kory martwych lub obumierających drzew. Rozwój jelonka rogacza od stadium jaja do imago trwa 4-6 lat w zależności od warunków termicznych.
Wielu dawnych stanowisk tego owada ostatnio nie potwierdzono, prawdopodobnie na większości z nich wyginął. Główną przyczyną ustępowania jelonka jest wyniszczanie starodrzewi dębowych i innych, stosowanie insektycydów, kolekcjonerstwo i handel zebranymi okazami. Podlega ochronnie gatunkowej (Dz. U. nr 13 z 1995 r., poz. 61), korzysta też z ochrony siedliskowej np. w Białowieskim PN, Bieszczadzkim PN i Pienińskim PN oraz w co najmniej kilku leśnych rezerwatach przyrody. Wprowadzony do "Polskiej czerwonej księgi zwierząt" (1992) w kat. narażone (V). Objęty Konwencją Berneńską (Appendix III) i Dyrektywą Siedliskową UE (Annex II)