Europa
Środkowa i Południowa włącznie z dużymi wyspami na Morzu Śródziemnym, także
północna Afryka, Krym i rejon Kaukazu. W Polsce notowana dziś niemal wyłącznie
w południowo-wsch. części kraju, wygasły stanowiska na zachodzie i północy.
Europa
Środkowa i Południowa włącznie z dużymi wyspami na Morzu Śródziemnym, także
północna Afryka, Krym i rejon Kaukazu. W Polsce notowana dziś niemal wyłącznie
w południowo-wsch. części kraju, wygasły stanowiska na zachodzie i północy.
Stwierdzony w parkach narodowych: 
Trudna do oszacowana, na kilkunastu stanowiskach odnotowanych w Karpatach liczy zapewne od kilkaset do kilka tysięcy osobników.
Występuje najczęściej w starych drzewostanach bukowych lub mieszanych bukowo-jodłowych jakie dominują w reglu dolnym. Larwy żerują w buku, pojaw imagines (postać dojrzała) przypada na połowę czerwca i trwa do pierwszych dni września. Najsilniejsze pojawy przypadają na sierpień, rójka odbywa się podczas ciepłej i słonecznej pogody. Dochodzenie do dojrzałości trwa 3 lata, w niesprzyjających warunkach pogodowych może się przedłużać. Największymi wrogami nadobnicy są dzięcioły wybierające larwy, natomiast chrząszcze dość często padają ofiarą jaszczurek. Nadobnica charakteryzuje się dużą zmiennością morfologiczną (ubarwienie pokryw).
W ostatnich dwóch stuleciach gatunek zanikł prawie na całym polskim niżu, tam natomiast gdzie się zachował w granicach Polski jest bardzo rzadki. Podlega ochronie gatunkowej (Dz. U. nr 13 z 1995 r., poz. 61), w pewnym stopniu korzysta z ochrony siedliskowej (Bieszczadzki PN, Magurski PN). W "Polskiej czerwonej księgi zwierząt" (1992) zaliczona do kategorii silnie zagrożonych (kat. E), na światowej Czerwonej liście IUCN 1996 została zaliczona do kat. VU). Podlega Konwencji Berneńskiej (Appendix II) i Dyrektywie Siedliskowej UE (Annexes II/IV), jako gatunek o pierwszorzędnym znaczeniu.