Środkowa
i południowo-wsch. Europa (otoczenie Morza Czarnego), wraz z wyspami na Morzu
Śródziemnym, także od Azji Mniejszej i Kaukazu po Turkiestan na wschodzie. Wprowadzona
do Anglii. W Polsce notowana w różnych częściach kraju, najczęściej na południu.
Dość silne populacje wytworzyła w Górach Świętokrzyskich,
Gorcach, Bieszczadach i na Roztoczu Środkowym. Nie wykazana ze środkowej Polski.
Stwierdzony w parkach narodowych: 
Brak danych liczbowych, populacje w wyszczególnionych wyżej rejonach licznego występowania szacować można na kilka tysięcy osobników. Stanowiska w Polsce południowo-zachodniej są znacznie uboższe, prawdopodobnie nie liczą więcej niż po kilkaset osobników.
Zasiedla lasy liściaste i mieszane, parki z rozwiniętym podszyciem i dziuplastymi drzewami, sady i winnice, domki myśliwskie, schroniska i budynki gospodarskie położone w pobliżu lasów. Preferuje stare drzewostany, dobrze przystosowuje się do bytowania w pobliżu człowieka. Ruja rozpoczyna się zaraz po śnie zimowym, który w naszym klimacie trwa od października do kwietnia. Wydają jeden miot, zwykle z 4-6 młodymi. Dojrzałość płciową uzyskują w drugim roku po przezimowaniu. W niewoli żyje 6-9 lat, w populacji naturalnej tylko kilka procent przeżywa 3 lata.
Gatunek wyginął na wielu wcześniej zidentyfikowanych stanowiskach, zwłaszcza w północnej i zachodniej części Polski toteż uchodzi u nas za bliski zagrożenia (wg. "Polskiej czerwonej księgi zwierząt" (2001) uzyskał kat. niższego ryzyka (NT), wprowadzony na światową Czerwoną listę IUCN 1996 (kat. LR-nt). Objęta ochroną gatunkową (Dz. U. nr 13 z 1995 r., poz. 61), podlega Konwencji Berneńskiej (Appendix III). Ważne znaczenie dla ochrony popielicy mają parki narodowe m. in.: Białowieski PN, Roztoczański PN, Bieszczadzki PN, Pieniński PN, Gorczański PN, Świętokrzyski PN i PN Gór Stołowych.