Pulsatilla slavica G. Reuss

Rodzina jaskrowate - Ranunculaceae

gatunek objęty ochroną ścisłą

Morfologia

Sasanka słowacka Kłącze cienkie, pokryte długimi, jedwabistymi włoskami koloru białego. W czasie kwitnienia łodyga osiąga 15-30 cm wysokości, a przy owocowaniu do 50 cm. Liście odziomkowe długoogonkowe (do 21 cm), rozszerzone u nasady, o blaszce pierzastosiecznej, o 3 odcinkach głęboko 3-dzielnych, klinowatych w nasadzie; odcinek środkowy i większy na dłuższym ogonku od bocznych. Liście łodygowe w okółku, siedzące, o łatkach pociętych, równowąskich i zaostrzonych. Na szczycie łodygi pojedyncze kwiaty barwy fioletowoniebieskiej, duże, o 6 listkach okwiatu, 3,5-5 cm długości i ok. 1,5 cm szerokości. Niełupka 4-6 mm długości, o silnie wydłużonej piórkowato owłosionej szyjce słupka długości do 4,5 cm.

Rozmieszczenie ogólne

Gatunek należy do endemitów zachodniokarpackich. Zasięg występowania ogranicza się do Tatr Zachodnich, Niżnych Tatr, Choczu, Małej i Wielkiej Fatry.

Rozmieszczenie w Polsce

W Polsce znajduje się tylko w Tatrach (Wąwóz Koryciska Wielkie i Małe na wysokości 1000-1170 m n.p.m.). mapa występowania

Stwierdzony w parkach narodowych: występowanie w PN

Siedliska

Półki, grzędy skalne w górnych partiach zboczy wąwozu, miejsca silnie nasłonecznione oraz w prześwietlonych reliktowych laskach sosnowych w częściach przygrzbietowych. Preferuje zbocza o wystawach południowych i nachyleniu dochodzącym miejscami do 700. Występuje na rędzinach inicjalnych lub r. właściwych powstałych z dolomitu, charakteryzujących się odczynem zasadowym (pH 7,3 - 8,0).

Fitocenozy

Jest składnikiem na wapiennych murawach naskalnych należących do zespołu Carici-Festucetum tatrae.

Biologia

Bylina. Okres kwitnienia przypada na drugą połowę kwietnia. Przed pojawieniem się liści rozwijają się kwiaty. Nasiona dojrzewają ok. 40 dni. Średnio jeden kwiat produkuje 43 niełupki. Przy rozsiewaniu nasion dużą rolę odgrywa wiatr. Po raz pierwszy, kwiaty pojawiają się w trzecim roku życia.

Wielkość populacji

Na stanowisku w Koryciskach sasanka tworzy małe subpopulacje, rosnąc na odrębnych półkach skalnych, upłazach i grzędach. Łączna liczba osobników wynosi kilkaset, w tym kilkadziesiąt kwitnących. Populacja ze względu na znaczny udział siewek i osobników młodocianych znajduje się w dobrej kondycji.

Zagrożenie

Bezpośrednie zagrożenie dla gatunku stanowi człowiek. Ze względu na atrakcyjność gatunek bywa wykopywany, czasem są to całe kępy, i przesadzany do przydomowych ogródków. Sasanka została zamieszczona w polskiej "czerwonej księdze" jako gatunek narażony na wyginięcie (kategoria VU).

Ochrona

Gatunek jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Jedyne stanowisko tej rośliny znajduje w Tatrzańskim Parku Narodowym na terenie objętym ochroną ścisłą. Wydaje się konieczne, aby w okresie kwitnienia stanowisko sasanki znajdowało się pod stałą kontrolą strażników ochrony przyrody.

Ważniejsze piśmiennictwo

Zobacz także

Opracowanie

<<< lista gatunków >>>