Woj. śląskie, miasto Chorzów (powiat), ul. Katowicka 2.
Prowincja: Wyżyny Polskie, podprowincja: Wyżyna Śląsko-Krakowska, makroregion:
Wyżyna Śląska, mezoregion: Wyżyna Katowicka.
Prowincja Niżowo-Wyżynna, Środkowoeuropejska, dział Bałtycki, poddział Pas
Wyżyn Środkowych, kraina: Wyżyna Śląska, Okręg Zachodni.
Ok. 300 m n.p.m.
Powierzchnia 49 ha. Przez deptak parku długości około 200 m., tory tramwajowe linii 6, 11, 23, 41 oraz ul. Katowicką graniczy z osiedlem1000-lecia, leżącym już w granicach miasta Katowice.
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Obiekt znajduje
się w zach. części Regionu Małopolskiego (WM)
Ogród utworzony został w latach 50. na pozbawionym cech naturalnej budowy geologiczneji rzeźby podłożu hałd i zwałowisk powstałych wskutek działalności przemysłu górniczego i hutniczego. Poprzez prace niwelacyjne, nawiezienie i nadsypanie warstwy gleby, nasadzenia drzew i krzewów, obsiew trawami oraz wybudowanie obiektów infrastruktury, powstał ogród zoologiczny o dzisiejszym kształcie.
Ogród
zoologiczny, o kształcie zbliżonym do prostokąta, skupia wybiegi przeznaczone
dla zwierząt kopytnych oraz dużych nielotów. Na niektórych wybiegach znajdują
się zbiorniki wodne z przeznaczeniem dla chowu i hodowli ptactwa wodno-błotnego,
np. pelikanów, flamingów, żurawi itp. Na terenie ogrodu znajdują się też duże
budynki-pawilony, jak: Pawilon Papug, Akwaria, Małpiarnia, Antylopiarnia, Żyrafiarniaczy
tzw. Słoniarnia. Pawilony te są udostępniane zwiedzającym, co jest szczególnie
ważne w okresie zimowym, kiedy zwierzęta ciepłolubne nie przebywają na wybiegach.
Niektóre ptaki oraz np. ssaki drapieżne przebywają w klatkach oraz tzw. wolierach.
Część ogrodu nie jest udostępniana zwiedzającym. Znajdują się tu zaplecza gospodarcze
(magazynowe i działu technicznego) oraz szklarnie stanowiące tzw. "zimowisko"
dla niektórych ptaków ciepłolubnych.
Na terenie ogrodu znajduje się także ambulatorium weterynaryjne sprawujące nadzór sanitarno-weterynaryjny.
Dyrekcja ZOO mieści się także na terenie ogrodu w oddzielnym budynku, gdzie oprócz biur pracowników administracji mieści się biuro dyrektora oraz pracowników Działu Hodowlanego, a więc część koordynująca działalnością Ogrodu jako całości.
Adres: 41-500 Chorzów ul. Katowicka 2; tel. centrali MPKiW: (32) 349 82 70; (32) 349 82 52; fax: (32) 349 82 51. Sekretariat: (32) 349 83 61; fax: (32) 349 83 62.
Roślinność ogrodu zoologicznego pochodzi z nasadzeń i składa się z różnych gatunków drzew i krzewów liściastych i iglastych. Sadzone kilkadziesiąt lat temu topole zastępowane są gatunkami bardziej szlachetnymi. Zaznacza się dbałość o tereny trawiaste, zarówno trawniki, jak i stan wybiegów. W tym ostatnim przypadku ze względu na stałe zdeptywanie i zgryzanie, utrzymanie wybiegów w postaci zielonej jest bardzo trudne, a szczególnie, gdy przebywają na nich duże zwierzęta kopytne. Utrzymuje się także rabaty kwiatowe oraz skalniaki. Wnętrza pawilonów ozdabia się tropikalnymi roślinami doniczkowymi.
Na zwierzostan Śląskiego ZOO składa się 300 gatunków, głównie kręgowców, reprezentujących wszystkie strefy klimatyczne. Większość stanowią jednak przedstawiciele fauny afrykańskiej, a szczególnie zwierzęta kopytne. Najcenniejsze są gatunki objęte Konwencją Waszyngtońską (CITES) oraz programami hodowlanymi, dla których prowadzi się specjalne księgi rodowodowe. Należą do nich np. kondor wielki, antylopa addaks, lemur wari, nosorożec biały, słoń afrykański, wilk grzywiasty. W ogrodzie znajdują się także przedstawiciele fauny krajowej objęte ochroną gatunkową i znajdujące się w "Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt", np. puchacz, pójdźka, sowa błotna, ohar, foka szara.
W ogrodzie prowadzi się prace hodowlane dotyczące różnych gatunków także tych zagrożonych wyginięciem. Opiera się ona na wymianie zwierząt, prowadzeniu odpowiedniej, wymaganej dokumentacji. Pomiędzy poszczególnymi ogrodami w kraju i za granicą wymieniane są doświadczenia hodowlane. Zwierzęta fauny krajowej są czasami rehabilitowane. Z materiałów ogrodu korzysta młodzież, a także studenci szkół wyższych (głównie z kierunków: biologii, zootechniki, weterynarii) oraz pracownicy naukowi.
Pomimo, że Ogród leży na terenie dużego Parku, to jednak w wielu miejscach szerokość tej izolacji, jaką ten Park pełni w stosunku do Ogrodu, jest niedostateczna - w najbliższym sąsiedztwie znajdują się: duże mieszkaniowe Osiedle 1000-lecia, linia tramwajowa, ruchliwa trasa komunikacyjna (relacja Chorzów-Katowice) oraz dwa stadiony sportowe: Śląski i GKS Katowice, co stwarza zagrożenia w postaci emisji spalin, hałasu czy niekontrolowanego zachowania ludzi.
Początkowo na terenie Górnego Śląska działał Miejski Ogród Zoologiczny w Bytomiu przy ul. Parkowej założony w 1898 roku. Prezentował on 25 gatunków zwierząt w ilości około 100 osobników. Po wojnie ogród ten wznowił swoją działalność w 1947 r. Drugim ogrodem utworzonym w 1946 roku był Ogród Zoologiczny w Katowicach przy ul. Bankowej.
Kiedy w latach pięćdziesiątych rozpoczęto budowę Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie oraz Śląskiego Ogrodu Zoologicznego, zdecydowano o przeniesieniu zwierząt z działających w Bytomiu i Katowicach ogrodów na miejsce o wiele większe, nowocześniejsze. Pod koniec lat pięćdziesiątych ogrody w Bytomiu i Katowicach zakończyły działalność, a ich funkcję przejął Ogród Zoologiczny w Chorzowie. Ogród ten stopniowo rozbudowywano. I tak na przykład w 1965 r. oddano do użytku ogromny pawilon dla słoni i hipopotamów, w połowie lat 70-tych powstała piękna woliera dla ptaków.
Z
tego okresu pochodzi też słynna skalna kotlina dinozaurów -jedyna tego typu
stała ekspozycja w kraju. Rekonstrukcje prezentują naturalnej wielkości dinozaury,
których szczątki znaleziono na Pustyni Gobi. W roku 2000 sylwetki dinozaurów
odnowiono i pomalowano oraz zaktualizowano etykietarz.
Ogród jest stale modernizowany - odnawia się obiekty już istniejące bądź oddaje do użytku nowe. I tak np. w ostatnich kilkunastu latach powstał piękny wybiegi budynek dla antylop afrykańskich, wybiegi: gepardów, wilków grzywiastych, nandu, emu czy budynek dla stada flamingów. Stałe modernizacje i dbałość o estetykę powodują, że Ogród ten należy do ładniejszych w Polsce.
Śląskie ZOO leży na terenie zajmującego 620 ha Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie. Park zaczął powstawać w latach pięćdziesiątych XX wieku na terenach zdegradowanych przez przemysł, zajętych przez hałdy odpadów pogórniczych, "bieda szyby", wysypiska i zapadliska. 75% powierzchni dzisiejszego Parku stanowiły tego typu nieużytki, zaś 25% zajmowały niewielkie zagajniki i pola. Budowę Parku zainicjował w 1951 roku ówczesny wojewoda katowicki gen. Jerzy Ziętek (Park nosi jego imię). w oparciu głównie o tzw. czyny społeczne, stopniowo zagospodarowywano ten teren nanosząc glebę, sadząc różne gatunki drzewi krzewów, szczególnie tych odpornych na zanieczyszczenia i szybko rosnących, jak: topole, brzozy, wierzby, czeremchy, bzy czarne. Później zaczęto wprowadzać gatunki bardziej wymagające. Pojawiły się też kwietniki rosaria itp. Liczne parkowe zbiorniki wodne ozdabiano roślinami wodnymi i zarybiano. W ten sposóbw ciągu kilkudziesięciu lat powstała na Górnym Śląsku enklawa zieleni nazywana często "zielona wyspą" Śląska. Przyciąga ona liczne gatunki zwierząt, głównie ptaków (ponad 30 gatunków), szczególnie chętnie przebywających i odbywających lęgi w "dzikich" częściach Parku, gdzie panują warunki zbliżone do naturalnych ekosystemów leśnych.
Na terenie Parku znajdują się liczne obiekty nadające mu niepowtarzalny charakter w skali kraju, jak i Europy, należą do nich:
(S. Cieśla)