Informacje topograficzne

Położenie administracyjne

Woj. małopolskie, powiat nowosądecki, gmina Łabowa, powyżej wsi Łabowiec. Teren Popradzkiego Parku Krajobrazowego. mapa lokalizacyjna

Region fizyczno-geograficzny

Prowincja: Karpaty Zach. z Podkarpaciem, podprowincja: Zewnętrzne Karpaty Zachodnie, makroregion: Beskidy Zachodnie, mezoregion: Beskid Sądecki.

Region geobotaniczny

Prowincja: Górska, Środkowoeuropejska, Podprowincja: Karpacka, Dział: Karpaty Zachodnie, Okręg Beskidy, Podokręg Sądecki. (wg Regionalizacji przyrodniczo-leśnej jest to Kraina Karpacka, Dzielnica Gorców i Beskidu Sądeckiego, Mezoregion Beskidu Sądeckiego).

Hipsometria

770 - 1015 m n.p.m.

Dane obiektu

Powierzchnia - 8,60 ha, rezerwat utw. w 1924 r.

Budowa geologiczna, rzeźba

Podłoże rezerwatu zbudowane jest z dolnotrzeciorzędowych skał fiszu karpackiego należących do tzw. jednostki magurskiej. Rezerwat położony jest w obrębie wychodni utworów formacji magurskiej oraz formacji z Zarzecza, zbudowanych z gruboławicowych piaskowców oraz zlepieńców przewarstwionych kompleksami cienkoławicowych piaskowców i łupków o mniejszej odporności na erozję i wietrzenie.

Rezerwat leży w obrębie leja źródłowego Łabowczańskiego Potoku, który powstał prawdopodobnie w schyłkowym okresie ostatniego zlodowacenia, ale ukształtowany został przede wszystkim ruchami osuwiskowymi, które miały miejsce w holocenie. Dzięki ruchom osuwiskowym rzeźba rezerwatu jest urozmaicona - kolejno powstające nisze osuwiskowe nakładają się na siebie, co decyduje o obecności progów zboczowych. Charakterystyczne jest duże nachylenie zboczy porozcinanych licznymi potokami, głęboko wcinającymi się w podłoże.

Klimat

Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Rezerwat znajduje się w centr. - zach. części Regionu Karpackiego (GK). i należy do piętra umiarkowanie chłodnego.

Średnia temperatura roku wynosi tu ok. 6-4 stopnie C. Opady atmosferyczne od 900 mm do 1000 mm i więcej. Największa ilość opadów przypada na miesiące letnie tj. czerwiec i lipiec. Pokrywa śnieżna występuje około 130-150 dni. Wiatry przeważnie z kierunku południowego, często o charakterze fenowym.

Wody powierzchniowe

Lej źródłowy daje początek kilkunastu potokom tworzącym Łabowczański potok, lewobrzeżny dopływ Kamienicy Nawojowskiej. Na terenie rezerwatu występują też liczne młaki.

Gleby

Dominują gleby piaszczysto-gliniaste o różnej miąższości, najczęściej słabo spiaszczone, pylaste, średniokamieniste, zakwaszone szczególnie w wierzchnich poziomach. Pod względem typologicznym są to gleby brunatne właściwe (typowe, szarobrunatne, kwaśne oglejone) oraz gleby semihydrogenne gruntowo-glejowe właściwe.

Ekosystemy

Dominują zbiorowiska leśne ze starodrzewiami, należące do buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum. Fragmentarycznie wzdłuż grzbietu rozwija się kwaśna buczyna Luzulo-Fagetum, a ponadto występują: młaki ziołoroślowe z świerząbkiem orzęsionym Chaerophylletum hirsuti, młaka ziołoroślowa z wierzbownicą błotną i sitem rozpierzchłym Epilobio-Juncetum effusii, zbiorowisko łąkowe z kłosówką miękką Holcus mollis, oraz na niewielkim urwisku naskalny zespół zanokcicy i paprotki zwyczajnej Asplenio-Polypodietum. Bardzo dobrze rozwinięte są w rezerwacie zespoły mszaków związane z pniami powalonych, butwiejących ogromnych pni buków i jodeł, co nadaje tutejszej żyznej buczynie karpackiej wyjątkowe znaczenie ekologiczne.

Flora

Rośliny naczyniowe

Panującym gatunkiem jest buk, ponadto znaczną rolę pełni jodła i świerk. Flora roślin kwiatowych liczy 178 gatunków. Obok typowych i częstych, rosną tu rzadkie gatunki leśne: czosnek siatkowaty Allium victorialis, jęczmieniec zwyczajny Hordelymus europaeus, kostrzewa górska Festuca drymeia. Występuje 9 gatunków podlegających ochronie: śnieżyczka przebiśnieg Galanthus nivalis, gnieźnik leśny Neotia nidus-avis, kruszczyk rdzawoczerwony Epipactis atrorubens, kruszczyk siny E. purpurata = E. sessilifolia, parzydło leśne Aruncus sylvester, podrzeń żebrowiec Blechnum spicant, wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum, widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum, widłak wroniec Huperzia selago. Flora mszaków liczy około 110 gatunków, w tym kilkanaście typowo górskich (np.: widłoząb czarniawy Dicranum fuscescens, strzechwa Hartmanna Grimmia hartmannii).

Wawrzynek wilczełykoWidłak jałowcowatyŚnieżyczka przebiśniegParzydło leśne

Kruszczyk rdzawoczerwonyGnieźnik leśnyParzydło leśne - kwiatostan

Grzyby

Soplówka bukowaW rezerwacie stwierdzono 12 gatunków grzybów występujących tylko w pierwotnych lasach (boczninka biała Pleurocybella porrigens, rycerzyk oliwkowożółty Trichomolopsis decora, kolczatek strzępiasty Creolophus cirrhatus, jodłownica górska Bondarzewia mesenterica, soplówka bukowa Hericium coralloides, soplówka jodłowa Hericium flagellum, szczeciniak jodłowy Hymenochaete cruenta, purchawka jeżowata Lycoperdon echinatum, smolucha bukowa Ischnoderma resinosum, boczniak łyżkowaty Pleurotus pulmonarius, białoskórnik gruzełkowaty Cystostereum murraii, skórnikowiec szarobrązowy Porostereum spadiceum).

Porosty

W rezerwacie występuje 53 gatunki porostów, głównie epifitycznych związanych z bukiem oraz jodłą.

Fauna

Brak pełnych danych na temat fauny. Sporadycznie pojawia się tutaj niedźwiedź brunatny Ursus arctos, który w dużym rozproszeniu występuje w Paśmie Jaworzyny Krynickiej. Stałym bywalcem w 1997 roku był wilk Canis lupus, którego wataha liczyła 12 sztuk. Stale pojawiają się także jeleń szlachetny Cervus elaphus, sarna Capreolus capreolus i dzik Sus scrofa.

WilkNiedźwiedź brunatny

Spośród mniejszych ssaków występuje nornica ruda Clethrionomys glareolus i mysz leśna Apodemus flavicollis. Gady reprezentowane są przez jaszczurkę zwinkę Lacerta agilis. Spośród płazów spotyka się salamandrę plamistą Salamandra salamandra, kumaka leśnego Bombina variegata, traszkę zwyczajną Triturus vulgaris traszkę karpacką T. Montandoni i traszkę górską T. alpestris.

Salamandra plamistaTraszka karpackaDzięcioł białogrzbietyJaszczurka zwinkaPuszczyk uralskiPuszczyk

Bardzo liczne są ptaki, m.in. gniazdują tu: dzięcioł białobrzegi Dendrocopos leucotos, dzięcioł czarny D. Martius, puszczyk zwyczajny Strix aluco, puszczyk uralski S. uralensis, muchołówka mała Ficedula parva, muchołówka białoszyja F. albicollis. Ponad 20 lat temu występował tu głuszec Tetrao urogallus.

Krajobraz i kultura

Krajobraz zbliżony do naturalnego, pozbawiony zabytków kultury materialnej, urozmaicony dzięki zróżnicowaniu rzeźby oraz urodzie starodrzewi.

Zadania ochrony

Celem ochrony jest (zgodnie z zapisem w Zarządzeniu MLiPD) zachowanie ze względów naukowych fragmentu lasu regla dolnego, będącego pozostałością Puszczy Karpackiej. Według nowej klasyfikacji rezerwatów "Łabowiec" wg głównego przedmiotu ochrony reprezentuje typ rezerwatu leśnego (podtyp biokompleksów naturalnych i półnaturalnych) zaś według głównego środowiska chronionego - typ Fl (florystyczny), podtyp Kd (krzewów i drzew, oraz typ Fi (fitosocjologiczny), podtyp zl (zbiorowisk leśnych).

Udostępnianie

Zasady zwiedzania

Zgodnie z art. 23a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacja art. 37).

Trasy zwiedzania

Przez teren rezerwatu prowadzi szlak turystyczny z Łabowej na Halę Łabowską (kolor niebieski). Ponadto - ścieżka przyrodnicza.

Ścieżki dydaktyczne

Do górnej części rezerwatu doprowadza ścieżka przyrodnicza im. hr Adama Stadnickiego (Łabowa-Uhryń- rezerwat Uhryń - rezerwat Łabowiec-Łabowska Hala-Pisana Hala-Rzyczanów-Rytro)

Informacja użytkowa

Część trasy od centrum wsi Łabowa (przystanek PKS na trasie Nowy Sącz-Krynica) do górnej części wsi Łabowiec, gdzie kończy się ogólnie dostępna asfaltowa droga, można pokonać samochodem (około 4 km), dalej pieszo (około 2 km.) drogą do granicy rezerwatu. Możliwe jest także dojście z grzbietu głównego Pasma Jaworzyńskiego, ścieżką turystyczną od schroniska na Łabowskiej Hali (Szlak niebieski do Łabowej). Czas dojścia 20-30 minut.

Historia ochrony

Jeden z najstarszych rezerwatów polskich, w którym na dużej części powierzchni od ponad 100 lat nie prowadzono działalności gospodarczej. Utworzony w 1924 roku jako rezerwat prywatny w dobrach hr. A. Stadnickiego. Ponownie uznany za rezerwat w 1957 roku. Powierzchnia zgodnie z zarządzeniem - 8,60 ha, rzeczywista 10,30 ha. Po II wojnie świat. przeprowadzono w nim badania geologiczne, bryologiczne, florystyczne, fitosocjologiczne. Jest to rezerwat pokazowy, odwiedzany często przez studentów wydziałów przyrodniczych i leśnych, praktyków leśników i pracowników nauki zajmujących się dziedzinami przyrodniczymi (biologów, leśników, geologów itp.) z kraju i zagranicy.

Administrator

Nadleśnictwo Państwowe Nawojowa, leśnictwo Łabowa.

Akty prawne

Zagrożenia obiektu

Na terenie rezerwatu nie występują większe zagrożenia, co wynika z faktu, że zapleczem rezerwatu jest duży kompleks leśny, a centrum wsi leży z dala od rezerwatu.

Źródła informacji

Opracowanie