Informacje topograficzne

Położenie administracyjne

Woj. pomorskie, powiat policki, gminy: Dobra i Police. mapa lokalizacyjna

Region fizyczno - geograficzny

Prowincja: Niż Środkowoeuropejski, podprowincja: Pobrzeża Południowobałtyckie, makroregion: Pobrzeże Szczecińskie, mezoregion: Równina Wkrzańska.

Region geobotaniczny

Prowincja: Niżowo-Wyżynna, Środkowoeuropejska, Dział: Bałtycki, Poddział: Pas Równin Przymorskich i Wysoczyzn Pomorskich, Kraina: Nizina Szczecińska.

Hipsometria

Ok. 13 m n.p.m.

Dane obiektu

Powierzchnia 891,28 ha, rezerwat utw. w 1963 r., objęty Konwencją Ramsarską w 1984 r.

Budowa geologiczna, rzeźba

Bezpośrednie podłoże obszaru rezerwatu zbudowane jest z utworów lodowcowych i wodnolodowcowych powstałych podczas ostatniego, tzw. północnopolskiego zlodowacenia w plejstocenie, głównie piasków oraz glin, które przykryte są płatami piasków i mułków rzecznych, torfów oraz piasków eolicznych (wydmowych). Torfowiska i wydmy piaszczyste stanowią istotny element morfologii terenu w rejonie rezerwatu.

Klimat

Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Rezerwat znajduje się na zach. krańcu Regionu Pomorskiego (BP) Występuje tu bezpośredni wpływ Bałtyku oraz zauważalne oddziaływanie oceaniczne, co daje w sumie klimat szczególnie łagodny.

Wody powierzchniowe:

Jezioro Świdwie - powierzchnia około 128,5 ha, maks. głęb. - 2,1 m, średnia głęb. - 0,7 m, maks. długość - 1.575 m, maks. szer. - 1.175 m. Zlewnia rz. Gunicy.

Gleby

Brak danych.

Ekosystemy

Jezioro ma charakter eutroficzny. Występujące tu zbiorowiska wód otwartych to Hydrocharitetum morsus-ranae i Myriophyllo-Nupharetum. Wokół brzegów rozległy pas szuwarów trzcinowych, głównie Scirpo-Phragmitetum. Brzegi jeziora na znacznej części tworzy torfowisko niskie. Rezerwat obejmuje też tereny leśne (m.in. olsy) oraz łąkowe.

Flora

Najciekawsze są torfowiska z rosiczką, żurawiną i weGrążel żółtyłnianką, podmokłe łąki z licznymi sKocanki piaskowetorczykami, suche murawy z kocanką piaskową, szuwary i płytkie kanały z osoką aloesowatą, cenne zbiorowiska wodne z grzybieńczykiem wodnym Nyphoides peltata, grążelem żółtym Nuphar lutea, a także z jezierzą morską Najas marina, bogate są też zbiorowiska leśne.

 

Fauna

Gniewosz plamistyW rezerwacie występuje większość gatunków polskich płazów i gadów, w tym żmija zygzakowata i gniewosz plamisty.

Awifauna lęgowa reprezentowana jest przez gatunki wodno-błotne, takie jak: perkoz dwuczuby, rdzawoszyi, zausznik, perkozek, gęgawa (110-150 par), kaczki właściwe i grążyce, bąk, bączek, łabędź niemy, czapla siwa, błotniak stawowy, popielaty i zbożowy, kania rdzawa, orlik krzykliwy, chruściele, żuraw, mewa śmieszka, pospolita, mała i srebrzysta, rybitwy czarna i zwyczajna, wąsatka, podróżniczek, strumieniówka, brzęczka i świerszczak.

BąkBielikOrlik krzykliwyŁabędzie niemeCzapla siwaPodróżniczek

Rezerwat jest obszarem polowań kilku gatunków drapieżnych, w tym bielika, rybołowa, obu gatunków kań (rudej i czarnej). Podczas przelotów jesiennych przebywa tu ok. 5 tys. osobników gęsi zbożowej i 8 tys. Paź królowejosobników gęsi białoczelnej.

Na stałe bytuje tu wydra oraz inne gatunki z rodziny łasicowatych. Fauna bezkręgowców nie jest w pełni poznana. Tym niemniej znane są stanowiska kilku rzadkich oraz chronionych gatunków, w tym pazia królowej oraz pająka tygrzyka paskowanego Argiope bruennichi.

 

Krajobraz i kultura

  Malownicze jezioro o nieregularnej linii brzegowej, porośniętej szuwarami, od północy otoczone terenami leśno - bagiennymi i leśnymi, na terenie rezerwatu znajdują się stanowiska archeologiczne.

Zadania

Zachowanie zarastającego jeziora Świdwie oraz przyległych lasów i innych gruntów, stanowiących ostoję licznych gatunków ptaków, jak również będących miejscem odpoczynku i żerowania ptaków przelotnych.

Udostępnianie

Zasady zwiedzania

Obowiązują zasady ustalone przez zarządcę rezerwatu i art. 23a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37 ).

Trasy zwiedzania

Wokół rezerwatu wytyczone są szlaki turystyczne, jednak najdogodniejszym miejscem zobaczenia rezerwatu jest wieża widokowa przy stacji ornitologicznej. Przygotowano także miejsce odpoczynkowe dla turystów.

Ścieżki dydaktyczne

Na terenie rezerwatu znajduje się Stacja Ornitologiczna "Świdwie" oraz Ośrodek Muzealno-Dydaktyczny i wieża widokowa, umożliwiająca obserwację rezerwatu.

Informacja użytkowa

Wejście do rezerwatu należy uzgodnić z zarządcą rezerwatu, wieża widokowa udostępniona jest przez cały rok, zaprojektowano też miejsce na odpoczynek i ognisko. Dojazd ze Szczecina, ok. 20 km na północny-zachód, zjazd do rezerwatu od miejscowości Stolec drogą polną bez nawierzchni.

Historia ochrony

Jezioro powstało w okresie wycofywania się lodowca, jego wielkość i poziom wód na przestrzeni lat ulegały licznym wahaniom, ale już od lat 30 podejmowano działania mające na celu podpiętrzenie wód w jeziorze, które ulegało sukcesywnemu wypłycaniu. Sam obiekt był przedmiotem badań od początku XX wieku, kiedy działał tu wybitny niemiecki ornitolog Paul Robien. Od lat 50-tych badania kontynuuje grupa szczecińskich miłośników ptaków skupiona wokół Jerzego Noskiewicza, współtwórcy i kierownika Stacji Ornitologicznej "Świdwie". W wyniku ich wspólnych działań ze służbami ochrony przyrody i Administracją Lasów Państwowych został utworzony w 1963 r. rezerwat o nazwie "Jezioro Świdwie" i pow. 382,03 ha. W 1984 r. rezerwat został wpisany na listę Konwencji Ramsar jako obiekt o znaczeniu międzynarodowym dla zachowania ptactwa wodno-błotnego. W 1988 r. powiększono rezerwat o przyległe do niego tereny do 891,28 ha, zmieniając też nazwę na "Świdwie".

Pod koniec lat 90-tych podjęto program działań na rzecz kompleksowej ochrony i sanacji wód zlewni rezerwatu oraz zagospodarowania przyrodniczo-edukacyjnego. Były one finansowane m.in. z funduszu PHARE i budżetu wojewody. W ramach programu uporządkowano gospodarkę wodno-ściekową w otoczeniu rezerwatu, umożliwiając tym samym zabezpieczenie jeziora przed obserwowanym w ostatnich latach procesem postępującej eutrofizacji jego wód. Prowadzone są działania na rzecz powiększenia rezerwatu i utworzenia transgranicznego obszaru chronionego, który by obejmowały także rezerwat "Gottesheide" po stronie niemieckiej.

Administrator

Nadleśnictwo Trzebież oraz Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny "Świdwie" (72-004 Tanowo tel. /fax: (0-91) 317-02-31).

Akty prawne

Zagrożenia obiektu

Wypłycanie jeziora, niedostatek wody, zanieczyszczanie jego wód, kłusownictwo, podpalenia (zakazane art. 45 ustawy)."dzika" penetracja pseudoturystyczna, zwłaszcza w okresie lęgów i przelotów.

Źródła informacji

Opracowanie