Picoides tridactylus (Linnaeus, 1758)

Rodzina - Dzięciołowate Picidae, Rząd - Łaźce Piciformes

Rozmieszczenie

Strefa lasów szpilkowych od Skandynawii po Kamczatkę i Japonię, a także w obszarze Kanady. W Europie występuje też plamowo w obszarze górskim Karpaty - Sudety - Rudawy - Alpy oraz na Bałkanach. W Polsce w dwóch rejonach: na Podlasiu i Mazurach, gdzie występuje podgatunek nominatywny P. t. tridactylus (Linnaeus, 1758), oraz w Karpatach i bardzo nielicznie w Sudetach, gdzie tworzy odrębną reliktową populację zaliczaną do podgatunku górskiego - P. t. alpinus C. L. Brehm, 1931.

Stwierdzony w parkach narodowych:

Wielkość populacji

Na wszystkich stanowiskach w Polsce prawdopodobnie nie więcej niż 600 -700 par. Najbogatszymi ostojami są Puszcza Białowieska, P. Augustowska i Tatry.

Biologia i ekologia gatunku

Zasiedla tajgę jak też nizinne i górskie bory świerkowo-limbowe, czasem sosnowe i modrzewiowe. Odżywia się owadami wydobywanymi z wnętrza pni drzew, zimą również nasionami drzew szpilkowych z szyszek i buka. Dziuplę wykuwa w pniu suchego, bądź próchniejącego drzewa, gdzie w prostym płytkim gnieździe składa 3-6 jaj. Wysiadują oboje rodzice przez 15 dni, młode opuszczają gniazdo po 21-24 dniach od wylęgu. Ptak osiadły.

Zagrożenie i ochrona

Zagrożony w Polsce z powodu bardzo nielicznego i wyspowego występowania, w "Polskiej czerwonej księdze zwierząt" (2001) zaliczony do gatunków narażonych (kat. VU). Objęty ochroną gatunkową (Dz. U. nr 13 z 1995 r., poz. 61), Konwencją Berneńską (Appendix II) i Dyrektywą Ptasią UE (Annex I). Korzysta też z ochrony obszarowej (siedliskowej) jaką dają Białowieski PN, Tatrzański PN, Babiogórski PN, Gorczański PN i Bieszczadzki PN.

• Źródła informacji

• Dyrcz A., Grabiński W., Stawarczyk T., Witkowski J. 1991 Ptaki Śląska. Monografia faunistyczna. Uniw. Wrocławski, Wrocław.
• Glutz v. Blotzheim U. N., Bauer M. (eds). 1980. Handbuchder Vögel Mitteleuropas. 9. Acad. Verlags. AULA-Wiesbaden.
• Gromadzki M., Dyrcz A., Głowaciński Z., Wieloch M. 1994. Ostoje ptaków w Polsce. Bibl. Monitoringu Środowiska, OTOP, Gdańsk.
• Tomiałojć L. 1990. Ptaki Polski - rozmieszczenia i liczebność. PWN, Warszawa.
• Tomiałojć L., Wesołowski T., Walankiewicz W. 1984. Breeding bird community of a primaeval temperate forest (Białowieża National Park. Poland). Acta Ornith. 20, 3: 241-310.
• Walasz K., Mielczarek P. (red.). 1992. Atlas ptaków lęgowych Małopolski 1985 -1991. Biologica Silesiae, Wrocław.
• Wasilewski J. 1992. Dzięcioł trójpalczasty Picoides tridactylus (Linné, 1758). W: Polska czerwona księga zwierząt. Red. Z. Głowaciński. PWRiL, Warszawa, s. 214-216.
• Wasilewski J. 2001. Dzięcioł trójpalczasty Picoides tridactylus (Linné, 1758). W: Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. Red. Z. Głowaciński. PWRiL, Warszawa, s. 250-252.
• Wesołowski T., Tomiałojć L. 1986. The breeding ecology of woodpeckers in a temperate primaeaval forest - preliminary data. Acta Ornith. 22: 1-21.
• Winiecki A., Głazaczow A., Nowosad A. 1994. Zwierzęta chronione w Polsce. Fund. " Biblioteka Ekologiczna ", Poznań.

Zobacz także

• ochrona gatunkowa - wprowadzenie
• gatunki zagrożone (" Czerwone księgi ", " czerwone listy ", gatunki specjalnej troski)
• rozporządzenie o ochronie gatunkowej zwierząt z 1995 r. oraz jego nowelizacja

Opracowanie

• Prof. dr hab. Zbigniew Głowaciński - Instytut Ochrony Przyrody PAN,
• mapa występowania gatunku wykonana wg materiałów Autora.

<<< lista gatunków >>>