Informacje topograficzne

Położenie administracyjne

Województwo dolnośląskie, powiat Jelenia Góra, gminy: Szklarska Poręba, Piechowice, Podgórzyn, Karpacz i Kowary. Park otacza od strony polskiej OChK Karkonosko-Izerski, od czeskiej - Krkonošky Národní Park

Region fizyczno-geograficzny

Prowincja: Masyw Czeski, podprowincja: Sudety z Przedgórzem Sudeckim, makroregion: Sudety Zachodnie, mezoregion: Karkonosze

Region geobotaniczny

Prowincja: Górska, Środkowoeuropejska, Podprowincja: Hercyńsko - Sudecka, Dział: Sudety, Okręg Sudety Zachodnie - Podokręg Izersko - Karkonoski.

Hipsometria

Zwarty obszar Parku zawiera się w przedziale wysokości od 600 m n.p.m. (rejon Jagniątkowa) do 1602 m n.p.m. (szczyt Śnieżki). Niżej położone są enklawy Parku - jego granice pod Chojnikiem schodzą do 380 m n.p.m.

Dane obiektu

Powierzchnia KPN - 5578,56 ha, z tego pod ochroną ścisłą - 1717 ha, reszta podlega ochronie częściowej. Poza zwartym obszarem w skład Parku wchodzą dwie enklawy - rezerwaty przyrody: Chojnik - 79,84 ha i Wodospad Szklarki - 54,64 ha. Wokół Parku wyznaczono otulinę o pow. 11265 ha. Lasy stanowią 67% powierzchni Parku, wody i użytki rolne po ok. 1%.

Park utworzono w 1959 r. Jako bilateralny Międzynarodowy Rezerwat Biosfery Karkonosze/Krkonose MaB ma w Polsce i Republice Czeskiej (Krkonošky Národní Park - 36212 ha) łączną powierzchnię 60.351 ha.

Budowa geologiczna

Karkonosze wraz z sąsiednimi pasmami sudeckimi i Kotliną Jeleniogórską tworzą tzw. blok karkonosko - izerski. Jednostkata formowała się w trakcie kolejnych okresów górotwórczych, począwszy od najstarszego paleozoiku. Z tego czasu pochodzą najstarsze, później przeobrażone serie skalne - gnejsy i łupki łyszczykowe. Podczas orogenezy hercyńskiej (waryscyjskiej), ok. 330-300 mln lat temu, doszło do wniknięcia pomiędzy wcześniejsze metamorficzne serie skalne magmy, z której uformował się granitowy blok budujący większą część polskich Karkonoszy. Na kontakcie z magmą starsze serie skalne uległy przeobrażeniu w hornfelsy, odznaczające się dużą twardością i odpornością na wietrzenie. Budują one najwyższe szczyty Karkonoszy, w tym po polskiej stronie Śnieżkę z częścią Czarnego Grzbietu. Granitowe jądro masywu karkonoskiego zostało odsłonięte w permie, ok. 290-245 lat temu i od tego czasu pozostaje na powierzchni. Granity karkonoskie występują w kilku odmianach różniących się składem i sposobem wykształcenia minerałów. Ich charakterystyczną cechą są powstałe w czasie stygnięcia skały spękania wzdłuż trzech prostopadłych kierunków, które nadają im blokową oddzielność. W spękaniach tworzyły się różnego rodzaju żyły, m. in. pegmatytowe, eksploatowane jako surowiec dla przemysłu szklarskiego rozwijającego się u podnóża Karkonoszy już od XII w. W młodszym trzeciorzędzie (20-1,5 mln lat temu) w wyniku alpejskich ruchów górotwórczych doszło do nierównomiernego, blokowego wypiętrzenia Karkonoszy. Procesom tym towarzyszyły zjawiska wulkaniczne, których pozostałościami są wychodnie bazaltów, m. in. żyła bazaltowa w Małym Śnieżnym Kotle.

Rzeźba

Wydźwignięcie w młodszym trzeciorzędzie Karkonoszy dało początek formowaniu się współczesnej postaci ich rzeźby. Powstał wówczas obecny układ dolin, wzmożona erozja doprowadziła m. in. do odsłonięcia spod zwietrzeliny charakterystycznych dla Karkonoszy ostańcowych skałek granitowych. Reliktem rzeźby wczesnego trzeciorzędu są wierzchowinowe zrównania, np. Równia pod Śnieżką.

Na rzeźbie Karkonoszy silnie odcisnął się wpływ lodowców górskich, jakie rozwinęły się podczas epoki lodowcowej (1,5 mln - 10 tys. lat temu). W górnych partiach stoków pozostały po nich kotły polodowcowe (sześć po polskiej stronie Karkonoszy) z systemami moren, niektóre z jeziorami i stawkami. W miejscach długotrwałego zalegania śniegu, jednak bez rozwoju lodowców, powstały liczne nisze niwalne. Na powierzchniach wolnych od lodu i śniegu, w warunkach surowego klimatu, zachodziło intensywne wietrzenie i rozpad skał, co doprowadziło do powstania znamiennych dla Karkonoszy rozległych rumowisk skalnych pokrywających najwyższe szczyty. W obrębie rumowisk występują zjawiska charakterystyczne dla rejonów polarnych, polegające na mrozowej segregacji rumoszu skalnego, co doprowadziło do powstania gruntów strukturalnych. Współcześnie obserwowane zmiany w rzeźbie zachodzą na wyeksponowanych ścianach kotłów, gdzie dochodzi do obrywów skalnych, dotyczą one także spływów gruzowo - błotnych (tzw. mury) obnażających skałę na silnie nachylonych zboczach, te ostatnie, sprzed kilku lat, widoczne są w Kotle Łomniczki.

Gleby

W rozmieszczeniu gleb zaznacza się strefowość pionowa, w ogólnym zarysie odpowiadająca piętrom roślinnym. W piętrze dolnoreglowym najczęstsze są gleby brunatne kwaśne o właściwościach zmodyfikowanych przez sztucznie wprowadzone drzewostany świerkowe. Pod świerczynami górnoreglowymi występują gleby bielicowe, torfowo-bielicowe i murszowo-bielicowe. Zarośla kosodrzewiny przeważnie porastają rankery bielicowe. Traworośla subalpejskie rozwinęły się na glebach inicjalnych. Ponadto na wierzchowinie występują gleby torfowe oraz - zwłaszcza na kulminacjach - rozległe powierzchnie bezglebowych rumowisk skalnych. Gleby karkonoskie, wykształcone z kwaśnych skał, tworzą siedliska ubogie w składniki pokarmowe, określając przez to postać i bogactwo gatunkowe zbiorowisk roślinnych.

Wody powierzchniowe

Głównym grzbietem Karkonoszy przebiega europejski dział wodny rozgraniczający dorzecze Łaby i Odry, a zarazem zlewiska Morza Północnego i Bałtyckiego. Na terenie Parku występuje gęsta sieć potoków zasilających dwie rzeki uchodzące do Bobru - Kamienną i Łomnicę. Potoki w swym górnym biegu osiągają znaczne spadki: Ciekotka w części zachodniej - 224 ‰, Biały Potok w części wschodniej - 211 ‰. Na tle innych środkowoeuropejskich pasm hercyńskich osobliwością Karkonoszy są jeziora polodowcowe w kotłach. Wielki Staw ma powierzchnię 8,3 ha i maksymalną głębokość 24,4 m, Mały Staw, odpowiednio: 2,9 ha i 7,3 m.

Niewielkie oczka wodne występują również w Śnieżnych Kotłach, a także na subalpejskich torfowiskach na Równi pod Śnieżką.

Do atrakcji turystycznych Karkonoszy należą wodospady: Kamieńczyka (wys. 27 m) i Szklarki (wys. 13 m), a także trzystumetrowy ciąg kaskad Łomniczki na zachodniej ścianie jej kotła.

Klimat

Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Park należy do Regionu Sudeckiego (G_S)
Teren Parku znajdujesię w obrębie pięter od umiarkowanie chłodnego po bardzo chłodne, enklawy znajdują się w piętrze umiarkowanie ciepłym.

Szybki rytm zmian cyrkulacji jest przyczyną dużej zmienności pogody w Karkonoszach. Przeważa napływ wilgotnych mas powietrza z kierunków zachodnich. Warunki klimatyczne zmieniają się ze wzrostem wysokości. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec. Jego średnie temperatury wynosząod 8,3° C na Śnieżce do ok. 15^oC w Karpaczu i Szklarskiej Porębie. W grzbietowych partiach masywu średnie dobowe temperatury nie przekraczają 15^oC, zatem nie występuje tam lato termiczne. Najchłodniejszy jest styczeń z temperaturami od -7,8^oC na Śnieżce do ok. -2,5^oC u podnóża masywu. Z wysokością zmieniają się również wielkości opadów, których sumy roczne wynoszą od ok. 900-950 mm u podnóża do ponad 1400 mm w części grzbietowej. Istotnym źródłem przychodu wody są osady mgielne, zimą występujące w postaci sadzi. Pokrywa śnieżna zalega od ok. 100 dni u podnóża gór do ponad 170 dni na Śnieżce. Bardzo częstym zjawiskiem jest mgła, która na Śnieżce jest notowana przez niemal 300 dni w roku. Grzbietowe partie Karkonoszy są rejonem częstych i bardzo silnych wiatrów - na Śnieżce przekraczają niekiedy prędkość 50 m/s. Często występujące wiatry fenowe, dokuczliwe są szczególnie zimą. Powodują wówczas szybkie topnienie, a nawet zanikanie pokrywy śnieżnej. Okres wegetacyjny trwa ok. 30 tygodni na pogórzu, ok. 16-20 tyg. na grzbiecie i niekiedy poniżej 10 tyg. w miejscach zalegania śniegu w kotłach.

Ekosystemy

Pionowe zasięgi pięter roślinnych w Karkonoszach odznaczają się wyraźnym obniżeniem w porównaniu z pasmami zachodniokarpackimi, co tłumaczy się specyfiką warunków klimatycznych, nawiązujących do cech klimatu oceanicznego północnych rejonów Europy. Pogórze sięga do ok. 500 m n.p.m., jego teren niemal zupełnie został pozbawiony cech krajobrazu naturalnego. Także w reglu dolnym (500-1000 m n.p.m.) pierwotne lasy liściaste zostały niemal w całości zastąpione przez monokultury świerkowe, stąd mało czytelna jest jego granica z reglem górnym (1000-1250 m n.p.m.), gdzie wraz z wysokością rozluźniające się i coraz niższe drzewostany świerkowe występują z natury. Najcenniejsze przyrodniczo obszary Parku znajdują się powyżej górnej granicy lasu. Piętro kosodrzewiny (subalpejskie) sięga do ok. 1450 m n.p.m. Powyżej tej wysokości, na Śnieżce i Wielkim Szyszaku wykształciło się piętro alpejskie z murawami halnymi. Osobliwością Karkonoszy na tle innych polskich pasm górskich są subalpejskie torfowiska występujące na zrównaniach wierzchowinowych.

Zbiorowiska roślinne (ważniejsze):

Leśne

W piętrze regla dolnego Karkonoszy zachowały się tylko niewielkie powierzchnie buczyn górskich. Są one chronione w enklawach Chojnik i Wodospad Szklarki, jako rozproszone płaty można je też spotkać w zwartym obszarze Parku, zwłaszcza w jego środkowej części. Górnoreglowe bory świerkowe bardzo ucierpiały w czasie klęski zamierania lasów w latach osiemdziesiątych. Wylesione połacie są obecnie pokryte przez zastępcze zbiorowiska porębowe i wczesne stadia regeneracyjne lasu.

Nieleśne

Największą powierzchnię w piętrze subalpejskim (ok. 1000 ha) zajmują zarośla kosodrzewiny. Specyficznymi dla Karkonoszy subalpejskimi zbiorowiskami są zarośla liściastych krzewów i niskich drzew z udziałem jarzębiny, wierzby śląskiej, brzozy karpackiej i czeremchy skalnej oraz zarośla reliktowej wierzby lapońskiej. W piętrze subalpejskim występują ponadto: traworośla z trzcinnikiem owłosionym, borówczyska, ziołorośla paprociowe wietlicy alpejskiej, w miejscach wilgotnych ziołorośla wysokich bylin z miłosną szarolistną i modrzykiem górskim. Reliktem dawnej gospodarki pasterskiej są rozległe powierzchnie muraw bliźniczkowych (psiar) na wierzchowinie masywu.

Największą różnorodnością szaty roślinnej odznaczają się kotły polodowcowe. Tworzy ją mozaika wymienionych wyżej zbiorowisk, a także m. in. zespół paproci zmienki górskiej występujący na ruchomych piargach, zbiorowiska źródliskowe oraz wyleżyskowe w miejscach zalegania śniegu. Najbogatsze florystycznie są kompleksy zbiorowisk naskalnych na żyle bazaltowej w Małym Śnieżnym Kotle.

Znacznie zróżnicowana jest roślinność torfowisk subalpejskich i niżej położonych reglowych. Tworzą ją zbiorowiska torfowisk wysokich i przejściowych. Na najwyższych szczytach rozwinęły się alpejskie murawy halne m. in. z sitem skuciną, kostrzewą niską i dużym udziałem porostów.

Flora

Flora roślin naczyniowych Karkonoszy liczy ok. 900 gatunków i jest raczej uboga w porównaniu z pasmami górskimi o większej różnorodności budowy geologicznej. Stosunkowo bogate są flory mszaków - ok. 450 gatunków i porostów - ok. 400 gatunków. Około 130 gatunków liczy mykoflora grzybów wielkoowocnikowych. 40 gatunków roślin naczyniowych objętych jest ochroną całkowitą, a 7 częściową. 26 gatunków roślin naczyniowych ujęto w Czerwonej Liście Roślin Naczyniowych Zagrożonych w Polsce (1992). Wśród roślin występujących po polskiej stronie Karkonoszy zgodnie uznawane za endemity są dwa taksony: podgatunek bazaltowy skalnicy darniowej Saxifraga moschata Wulfen ssp. basaltica Br. -Bl i dzwonek karkonoski Campanula bohemica. Dyskusyjny pozostaje endemizm biedrzeńca skalnego Pimpinella saxifraga ssp. rupestris i kilku taksonów z rodzaju jastrzębiec. Do największych osobliwości florystycznych Karkonoszy zalicza się relikty glacjalne. Należą do nich m.in.: skalnica śnieżna Saxifraga nivalis, gnidosz sudecki Pedicularis sudetica, malina moroszka i wierzba lapońska Salix lapponum .

Na dnie Wielkiego Stawu rośnie bardzo rzadki poryblin jeziorny. Gatunki wysokogórskie występujące w Polsce jedynie w Karkonoszach to: turzyca patagońska, rzeżucha rezedolistna i paproć zmienka górska Cryptogramma crispa .

Chronione rośliny naczyniowe w Karkonoskim Parku Narodowym .

Fauna

Faunę karkonoskich ssaków tworzą głównie zwierzęta leśne i obrzeży lasów, łącznie ok. 50 gatunków. Brak gatunków typowo wysokogórskich, takich jak kozice i świstaki. Pośród parzystokopytnych stosunkowo duże liczebności mają populacje jelenia i sarny. W niższych partiach masywu pojawiają się dziki. Gatunkiem sprowadzonym z Pirenejów i sztucznie wprowadzonym w Karkonoszach w początkach XX w. jest muflon. Duże drapieżniki zostały w Karkonoszach wytępione już w XVIII - XIX w., z pozostałych przy życiu do najczęściej spotykanych należą łasica i lis. Do najpospolitszych ssaków zalicza się gryzonie: nornicę rudą, nornika rudego i mysz leśną.

W polskiej części Karkonoszy gniazduje ok. 100 gatunków ptaków, liczne gatunki przelatują nad przełęczami w czasie swoich wędrówek. W najwyższych partiach masywu występują gatunki zaliczane do grupy alpejskich, takie jak: siwerniak (świergotek górski), drozd obrożny, płochacz halny i alpejski podgatunek czeczotki.

W awifaunie karkonoskiej zaznacza się obecność gatunków charakterystycznych dla tajgi, takich jak: głuszec, orzechówka, włochatka, krzyżodziób świerkowy i inne. Ubogo reprezentowane są ptaki drapieżne, spośród których do liczebniejszych zalicza się tylko populacje myszołowa i pustułki. W roku 1999 po raz pierwszyna terenie KPN odnotowano gniazdowanie bielika (1999 - A. Pałucki) - gatunku nietypowego dla terenów górskich.

Spośród gadów w niższych położeniach spotyka się zaskrońca, padalca, żmiję zygzakowatą, jaszczurkę zwinkę wyżej, do 1400 m n.p.m. notowano obecność jaszczurki żyworodnej.

Płazy reprezentowane są przez traszki - grzebieniastą i zwyczajną, ropuchę zwyczajną i żabę trawną. Bardzo rzadka jest salamandra plamista. Uboga jest ichtiofauna. W potokach i stawach polodowcowych występuje pstrąg potokowy, spotyka się również głowacza białopłetwego.

W Karkonoszach występują endemiczne owady: chrząszcz Pterostichus sudeticus i podgatunek motyla miernikowcaTorula quadrifaria sudetica. Owady miały bardzo znaczący udział w klęsce zamierania lasów karkonoskich. Zamieranie drzewostanów świerkowych przybrało rozmiary katastrofy ekologicznej wraz z masowym pojawem motyla - wskaźnicy modrzewianeczki w końcu lat siedemdziesiątych. Masowe pojawy dotyczyły też korników, które do dziś niszczą duże powierzchnie ocalałych lasów. Wśród pozostałych bezkręgowców zwraca uwagę bogata fauna pająków - ponad 160 gatunków, a także relikty glacjalne: ślimak poczwarówka arktyczna i żyjący w Wielkim Stawie wirek Otomesostoma auditivum.

W faunie KPN 157 gatunków podlega ochronie prawnej (w tym 96 gat. ptaków, 26 bezkręgowców), a 30 znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt (1992).

Zwierzęta chronione w Karkonoskim Parku Narodowym

Krajobraz i kultura

Krajobrazy pierwotne w Karkonoskim PN ograniczone są do kotłów polodowcowych, nisz niwalnych, zwartych zarośli kosodrzewiny i części wierzchowiny z najwyższymi szczytami. Na tle zachowanych fragmentów pierwotnych widoczne są liczne przejawy historyczneji współczesnej działalności człowieka. Karkonosze pokryte są gęstą siecią dróg jezdnych, szlaków, liczne są - w większości duże - schroniska i inne budynki. Wyraźnie widoczna jest w terenie granica państwa. Rozległe obszary zrównań wierzchowinowych, a także polany w piętrze górnego regla (Hala Szrenicka, Hala pod Łabskim Szczytem, Polana, Złotówka) były użytkowane pastersko, czego ślady widoczne są do dziś w postaci utrwalonych antropogenicznych zbiorowisk roślinnych. Tylko nieliczne fragmenty lasów w obu piętrach reglowych zachowały się w stanie bliskim naturalnemu. Wreszcie wyrazem nadmiernego ucywilizowania gór i zgrzytliwym dysonansem na tle naturalnych krajobrazów karkonoskich jest silnie rozbudowana infrastruktura narciarska z systemami wyciągów i tras zjazdowych.

Na terenie Parku znajduje się kilka godnych zobaczenia obiektów historycznych i architektonicznych: ruiny gotyckiego zamku obronnego Chojnik, przeniesiony z Norwegii romański drewniany kościół Wang, barokowa kaplica św. Wawrzyńca na Śnieżce, czy piękne i malowniczo położone nad Małym Stawem schronisko Samotnia.

Niekonwencjonalną formę ma pochodzące z lat 70-tych obserwatorium meteorologiczne na Śnieżce.

Otulina Parku

Otulina obejmuje od północy zwarty obszar Parku wraz z jego enklawami, rozciągając się w piętrze pogórza i dolnego regla. Na jej terenie znajdują się główne ośrodki turystyczne - Szklarska Poręba i Karpacz oraz wsie o charakterze wczasowym, takie jak m. in. Jagniątków, Przesieka i Borowice. W otulinie znajduje się kilkanaście obiektów o wysokich walorach przyrodniczych. W większości są to kompleksy łąk - niekiedy z fragmentami leśnymi - odznaczających się wysoką różnorodnością zbiorowisk i bogactwem gatunków. Przy granicy otuliny, w Piechowicach znajduje się ponad 500-letni cis, jeden z największych i najstarszych w Polsce, pomnik przyrody.

Zadania i cele parku

Cele ogólne utworzenia

Naczelnym zadaniem Parku jes to chrona zasobów przyrody nieożywionej, szaty roślinneji fauny. Pozostałe, wzajemnie powiązane, funkcje to: umożliwienie badań naukowych zasobów przyrodniczych, udostępnianie Parku do zwiedzania i działalność edukacyjna. Wejście KPN w skład Bilateralnego Rezerwatu Biosfery Karkonosze/Krkonoše nałożyło na miejscowe władze samorządowe obowiązek przestrzegania zasad zrównoważonego rozwoju regionu.

Zadania ochrony

W strefach ochrony ścisłej naczelną zasadą jest nieingerencja w funkcjonowanie ekosystemów naturalnych. Przewiduje się tam prowadzenie w ograniczonym zakresie zabiegów konserwatorskich, polegających na powstrzymywaniu erozji oraz regeneracji zbiorowisk roślinnych, w miejscach zniszczonych przez natężony ruch turystyczny. Na terenach objętych ochroną częściową, tj. w piętrach leśnych prowadzi się działania w ramach ochrony czynnej obejmujące m.in.: odbudowę zniszczonych drzewostanów, wspomaganie naturalnych procesów regeneracyjnych, przywracanie pierwotnego składu gatunkowego drzewostanów, itp. Ponadto w Parku prowadzone są obecnie takie programy, jak: restytucja jodły, ochrona torfowisk i łąk śródleśnych, czynna ochrona głuszca i cietrzewia.

Udostępnianie Parku

Ograniczenia określa art. 23a ustawy o ochronie przyrody (przed nowelizacją art. 37), zapisy planu ochrony oraz Regulamin Parku.

Regulamin dla zwiedzających Karkonoski Park Narodowy (fragmenty):

Muzeum Parku

Muzeum znajduje się w budynku Dyrekcji Parku. Wystawa stała obejmuje działy geologii, mineralogii, flory, fauny i ochrony przyrody. Ekspozycje czasowe prezentują zdjęcia z innych parków narodowych oraz różnorodne zbiory związane z ochroną przyrody. W Muzeum Parku można zakupić wydawnictwa poświęcone ochronie przyrody oraz mapy, przewodniki po ścieżkach dydaktycznych i materiały informacyjne dotyczące funkcjonowania Parku, a także skorzystać z biblioteki, w której zgromadzono 2200 woluminów.

Edukacja przyrodnicza

Działalność edukacyjna obejmuje wykłady, wystawy tematyczne, formy audiowizualne (m. in. diaporamy). Pracownicy Parku prowadzą zajęcia terenoweo charakterze przyrodniczym z zastosowaniem różnego rodzaju technik dydaktycznych.

Ścieżki dydaktyczne

W Parku wyznaczono 6 ścieżek dydaktycznych, przebiegających ogólnodostępnymi szlakami turystycznymi:

• Ścieżka przyrodnicza we wschodniej części Karkonoszy;
• Śląską Drogą na Śnieżkę;
• Ścieżka przyrodnicza wokół Kotłów Wielkiego i Małego Stawu;
• Koralowa ścieżka doliną Wrzosówki;
• Ścieżka przyrodnicza na górę Chojnik;
• Ścieżka dydaktyczna dla dzieci i młodzieży Chojnik.

Informacja użytkowa:

Miejscowości położone u podnóża Karkonoszy mają bogatą i stale rozbudowującą się bazę turystyczną. Głównymi ośrodkami turystycznymi i punktami wypadowymi dla wycieczek w góry są Szklarska Poręba i Karpacz. W samych górach znajduje się gęsta sieć schronisk. Karkonosze są górami stosunkowo łatwo dostępnymi. Z obu głównych ośrodków można dostać się na wierzchowinę wyciągami krzesełkowymi. Gór tych nie należy jednak lekceważyć. Częste załamania pogody, mgły, huraganowe wiatry rodzą niebezpieczeństwa i sprzyjają wypadkom angażującym ratowników GOPR.

Teren KPN przecięty jest licznymi szlakami. Ich układ, narzucony przez kształt pasma, jest dość przejrzysty. Głównym i najbardziej widokowym szlakiem karkonoskim jest "Droga Przyjaźni" (czerwone znaki) przebiegająca wierzchowiną wzdłuż całego grzbietu. Drugim bardzo atrakcyjnym szlakiem jest "Ścieżka nad Reglami" (szlak zielony), pozwalającam. in. odwiedzić wnętrze Śnieżnych Kotłów. Na grzbiecie kilka przejść granicznych dla pieszych ułatwia poznanie czeskiej części Karkonoszy.

Trasy zwiedzania:

Dokładniejsze poznanie walorów przyrodniczych KPN wymaga co najmniej kilkudniowego pobytu. Tu polecamy wybrane trasy przebiegające w najatrakcyjniejszych krajobrazowo częściach Parku.

Trasa bardzo atrakcyjna widokowo. Pozwala poznać wytwory rzeźby polodowcowej - kotły z jeziorami i systemami moren. We wnętrzu kotłów mozaika subalpejskich zbiorowisk roślinnych. Odcinek powyżej kotłów przebiega przez zrównanie wierzchowinowe z rozległymi połaciami muraw bliźniczkowych, będących reliktem dawnej gospodarki pasterskiej. Słonecznik i Pielgrzymy należą do najefektowniejszych przykładów ostańcowych skałek granitowych. Czas przejścia ok. 4-5 godz.

Możliwe ułatwienie - wjazd wyciągiem krzesełkowym na Kopę. Biały Jar jest niszą niwalną, w jego górnej części widoczne są zbiorowiska wyleżyskowe, niżej ziołorośla, zarośla liściastych krzewów i kosodrzewiny. Po minięciu Kopy otwiera się widok na Śnieżkę i Czarny Grzbiet. W czasie podejścia na Śnieżkę widoczne są rumowiska skalne, w niektórych miejscach pokryte płatami alpejskich muraw halnych. Ze szczytu roztacza się cała panorama obejmująca większość pasm sudeckich. Czas przejścia ok. 3 godz. Warianty powrotu (ścieżki dydaktyczne): 1) przez Kocioł Łomniczki, 2) przez Czarny Grzbiet i Sowią Dolinę.

Możliwe ułatwienie - wjazd wyciągiem krzesełkowym na Szrenicę. Trasa pozwala poznać subalpejskie ekosystemy zachodniej części Karkonoszy z fragmentami piętra alpejskiego na stokach Wielkiego Szyszaka. Najatrakcyjniejszym obiektem są Śnieżne Kotły o skalnych ścianach dochodzących do 200 m wysokości, z różnorodnymi formami rzeźby polodowcowej i bogactwem szaty roślinnej. Wycieczka całodzienna.

Warte odwiedzenia są łatwo dostępne obiekty w niższych partiach KPN:

Historia parku

Początki ochrony przyrody w śląskiej części Karkonoszy sięgają lat międzywojennych. W roku 1927 powołano górską straż ochrony przyrody. W roku 1933 ustanowiono ochronę rezerwatową na terenie kotłów polodowcowych. Idea ochrony przyrody karkonoskiej pojawiła się ponownie, wkrótce po przejęciu terenu przez polską administrację, w środowisku przyrodników poznańskich (A. Wodziczko, Z. Czubiński) i wrocławskich (S. Macko, K. Sembrat, S. Tołpa). Karkonoski Park Narodowy powołano decyzją Rady Ministrów w 1959 roku. W roku 1964 po stronie czeskiej powstał Krkonošky Národní Park, dzięki czemu zostały objęte ochroną wysokogórskie ekosystemy w całym masywie. Decyzją UNESCO w roku 1992 teren obu parków został włączony w skład Bilateralnego Rezerwatu Biosfery Karkonosze/Krkonoše (60,4 tys. ha), wchodząc do światowej sieci rezerwatów biosfery w ramach programu MaB.

Administracja Parku i ważniejsze adresy

Akty prawne regulujące funkcjonowanie Parku

Zagrożenia Parku

Źródła informacji

Łącze internetowe

Park nie posiada na razie (2001) własnej strony internetowej, natomiast informacje o nim w jęz. polskim i ang. można znaleźć na stronach kilku instytucji krajowych i międzynarodowych:

Opracowanie

Przypisy

zarośla liściastych krzewów i niskich drzew Pado-Sorbetum - specyficzne dla Karkonoszy zbiorowisko występujące w strefie górnej granicy lasu i w piętrze subalpejskim. W jego skład wchodzą: jarzębina, brzoza karpacka, czeremcha skalna i porzeczka skalna. Wczesną jesienią przebarwione liście i czerwone owoce jarzębiny, na tle ciemnej zieleni kosodrzewiny, dodają osobliwego kolorytu mozaice roślinności subalpejskiej.

zarośla wierzby lapońskiej - reliktowa wierzba tworzy własny zespół Salicetum lapponum, występujący w wilgotnym otoczeniu źródlisk, potoków i jezior w kotłach wschodniej części Karkonoszy.

W poł. 2002 r. samorząd Szklarskiej Poręby złożył formalny wniosek do Rady Ministrów o wyłączenie z Parku ponad 550 ha w celu rozwoju infrastruktury narciarskiej. Wniosek został oddalony, ale można się domyślać, że naciski nie ustaną. (przypis krh).