Województwo podlaskie, powiaty: augustowski, sokólski, moniecki, grajewski,
łomżyński, białostocki, zambrowski.
Park znajduje się na terenie Zielonych Płuc Polski, podobnie
jak położone w jego najbliższym sąsiedztwie Wigierski PN,
Narwiański PN i Białowieski PN.
Prowincja: Niż Wschodbiobałtycko-Białoruski, podprowincja: Wysoczyzny Podlasko-Białoruskie,
makroregion: Nizina Połnocnopodlaska, mezoregion: Kotlina Biebrzańska i fragmenty
mezoregionu: Wysoczyzna Białostocka.
Prowincja: Niżowo-Wyżynna, Środkowoeuropejska, Dział: Północny, Kraina: Biebrzańska.
Deniwelacje w obrębie Parku są niewielkie, nieco ponad 50 m. Najwyższe wzniesienia osiągają ponad 150 m n.p.m. Najniższy punkt Parku (99.6 m n.p.m.) znajduje się przy ujściu Biebrzy do Narwi.
Powierzchnia Parku - 59.223 ha, w tym największy w Polsce obszar ochrony konserwatorskiej dla którego zachowano historyczną nazwę "Czerwone Bagno" o pow. 11.629 ha (2.569 ha objęte ochroną ścisłą). Wokół Parku utworzono otulinę o pow. 66.824 ha. W granicach Parku obszary leśne zajmują 15.547 ha (26%), 18.181 ha (30%) grunty rolne i 24.604 ha (42%) torfowiska.
Uroczyska i rezerwaty BnPB: Bagno Ławki, Dział Grabowskiego, Dział Kumkowskiego, Grzędy, Kłycek, Rezerwat "Czerwone Bagno", Rezerwat "Grzędy", Tchórze Grzędy, Uroczysko Biały Grąd, Uroczysko Kaliszek, Uroczysko Nowy Świat, Wilcza Góra.
Na terenie Parku znajduje się pięć wsi: Budne, Sośnia, Gugny, Olszowa Droga i Budy. W granicach Parku znajduje się osiem wyłączonych enklaw: siedem wsi z gruntami oraz kompleks leśny w widłach rzeki Biebrzy i rzeki Ełk.
Park narodowy utworzono w 1993 r.
Całą powierzchnię Parku pokrywają utwory czwartorzędowe pochodzenia lodowcowego o miąższości od 150 do 200 m. Są to gliny zwałowe związane ze zlodowaceniem środkowopolskim, piaski, żwiry, głazy narzutowe. W holocenie utworzyły się osady akumulacji rzecznej i jeziornej, tj.: piaski, iły, mady, torfy, gytie, piaski wydmowe.
Pradolina Biebrzy podzielona jest na 3 różniące się obszary określane basenami: górnej Biebrzy z sandrem Augustowskim, środkowej Biebrzy i dolnej Biebrzy z basenem Wizny. Ten ostatni oddzielony jest od basenu dolnej Biebrzy stożkiem napływowym Narwi - w miejscu, w którym łączyły się dwa duże systemy wodne: Pradolinny System Biebrzański i System Narwiański odwadniający Wysoczyznę Białostocką.
Basen górny (północny), o długości 40 km, szerokości 1,5 do 3 km, ma charakter długiego zastoiska o wysokich, stromych zboczach. Występuje tu kilka dużych wysp mineralnych - powstałych dzięki erozyjnej działalności wód sandrowych ostatniego zlodowacenia - otoczonych torfowiskami (3-6 m głębokości). Od południa basen zamyka wysoka krawędź Wysoczyzny Sokólskiej.
Basen
środkowy (20 x 40 km) ma kształt trapezu i otoczony jest poziomami wysoczyznowymi.
Największą jego powierzchnię zajmuje zatorfiony do 1-3 m głębokości taras
zalewowy. W części północnej i zachodniej przechodzi on w poziomy sandrowe,
dalej ograniczone krawędzią wysoczyzn.
Basen dolny (południowy) - to rynna o przebiegu południkowym, długości 30 km i szerokości 12-15 km. Główną jego część zajmuje taras zalewowy (torfowisko o pow. 21 tys. ha), oraz mułowa strefa przykorytowa o szerokości do 1-2 km. Występuje tu też sporo fragmentów wałów wydmowych, pozostałości tarasów pradolinnych i stożków napływowych pogrążonych częściowo w złożach torfowych. Ich najwyższe części wystające 2-5 m ponad otaczające je torfowiska nazywane są "grądami" lub "grądzikami".
Ponad połowę powierzchni Pradoliny Biebrzy zajmują hydrogeniczne utwory glebowe. W siedliskach hydrogenicznych obok torfów (46%) występują utwory organiczno-mineralne (11%), torfowo-mułowe (2%) oraz mineralne próchniczne (1%). Pozostałą powierzchnię (40%) Pradoliny zajmują wyspy morenowe, równiny sandrowe i tarasy dolinne.
W basenie górnym torfowiska wypełnione są głównie słabo rozłożonymi torfami mechowiskowymi i turzycowiskowymi.
W basenie środkowym dominują torfy szuwarowe, pochodzenia leśnego (olsowe), turzycowiskowe i mechowiskowe.
Basen południowy wypełniają głównie torfy olsowe lub szuwarowe, przykryte turzycowiskowymi i mechowiskowymi.
W strefie przyrzecznej - zalewowej występują utwory torfowo-mułowe i muły. Na pobrzeżach Doliny, na terenach sandrowych oraz wokół mineralnych "grądów" wykształcają się gleby organiczno-mineralne.
Na obszarach użytkowanych rolniczo występują gleby rdzawe, bielicowe, brunatne, czarne ziemie oraz pararędziny.
Park
leży w dorzeczu Biebrzy (Wisły i zlewisku Morza Bałtyckiego), największego po
Bugu dopływu Narwi. Swój początek bierze na południe od Nowego Dworu, u podnóża
wzgórz morenowych w Mezoregionie Wzgórz Sokólskich. Ujście Biebrzy znajduje
się koło wsi Ruś. Długość rzeki wynosi ok. 165 km (w tym 155 km w Parku), a
powierzchnia dorzecza 7.051,2 km2. Bardziej jest rozwinięte dorzecze
prawobrzeżne (75,5% - rz: Lebiedzianka, Netta, Kopytkówka, Jegrznia, Dybła,
Ełk, Klimaszewnica, Wissa), niż lewobrzeżne (24,5% - rz: Sidra, Brzozówka, Biebła,
Czarna Stróga, Kosódka). Przeciętny spadek Biebrzy wynosi 0,36 %o,
natomiast na obszarze Pradoliny jest o połowę mniejszy i wynosi 0,19 %o.
Średni przepływ roczny (na wysokości Burzyna) wynosi 27,5 m3/s. Cechuje
go duża nierównomierność. Charakterystyczne są wysokie wezbrania wiosenne pochodzenia
roztopowego i głębokie niżówki letnio-jesienne. Pradolina Biebrzy cechuje się
największą w Polsce pojemnością retencyjną -
porównywalną do pojemności największych w kraju zbiorników wodnych.
W
XIX w przeprowadzono na obszarze Kotliny Biebrzy wielkie prace hydrotechniczne
(zbudowano m. in. Kanał Augustowski łączący dorzecze
Biebrzy z Niemnem). Spowodowały one zmiany zarówno w sieci wodnej jak i w układzie
poziomu wód gruntowych.
Torfowiska Doliny Biebrzy są zasilane ciekami a także wodami podziemnymi i wysiękowymi. Występują one przede wszystkim wzdłuż krawędzi Doliny, zwłaszcza w basenie północnym i południowym.
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy Płd. -wsch.
część Regionu Mazurskiego (BM),
Bagna Biebrzańskie leżą w płn. - wch. Polsce, która jest uważana za najzimniejszy (poza górami) region kraju. Klimat Kotliny wynika z nakładania się cech związanych z rozległymi obszarami torfowisk, formą dolinną i ogólnych cech klimatu północno-wschodniej Polski. Klimat jest zbliżony do kontynentalnego z elementami subborealnego. Cechuje go długa zima, krótkie przedwiośnie i najkrótszy (poza górami) okres wegetacyjny. Średnia roczna temperatura jest jedną z najniższych na niżu.
Najchłodniejszym miesiącem jest luty (-4,5oC do -5,5oC). Dni mroźnych (z temperaturą maksymalną poniżej 0oC) jest od 57 do 66 w ciągu roku. Zima (okres z temperaturą średnią dobową poniżej 0oC) trwa od 107 do 117 dni. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (17,3o C do 17,8oC). Typowe jest występowanie silnych nocnych spadków temperatury (nad obszarami zabagnionymi), prowadzących do częstszego pojawiania się dni przymrozkowych, np. w maju a nawet w czerwcu (od 2 do 4 dni). Lato (okres z temperaturą średnią dobową powyżej 15oC) trwa od 77 do 85 dni.
Charakterystyczne
jest wygaszanie prądów wstępującego powietrza (konwekcji) nad Kotliną - w przeciwieństwie
do sąsiednich wysoczyzn. Stąd w porze letniej nad bagnami liczba dni pogodnych
(z zachmurzeniem średnim dobowym poniżej 20%) jest dwukrotnie większa niż nad
terenami przyległymi.
Dni mgielnych jest od 30 do 70, ale nad torfowiskami jest ich dwukrotnie więcej niż nad wysoczyznami. Bardzo często dochodzi do spływu wychłodzonego powietrza (lokalne przymrozki) i kondensacji pary wodnej (mgły przyziemne) do lokalnych zagłębień terenowych.
Zatorfiona Kotlina Biebrzańska jest obszarem o zmniejszonych ilościach opadu (550 mm), w stosunku do sąsiednich wysoczyzn (600 mm i więcej). Podobnie północna połowa Kotliny otrzymuje mniej opadów (470-550 mm) od części południowej (550 mm).
Długość okresu z pokrywą śnieżną wynosi od >140 dni w górnym basenie, do 110-120 dni w basenie dolnym. W porze zimowej przeważają wiatry z płd. -zach., latem dominują wiatry z zachodu i płd. -zach.
Ponad
40% powierzchni Parku zajmują siedliska hydrogeniczne. Na ich obszarze wyróżniono
ponad 40 grup zbiorowisk roślinnych naturalnych
i zastępczych (w tym półnaturalnych
i antropogenicznych).
Wśród zbiorowisk naturalnych dominują (bezleśne):
turzycowiska, mechowiska
i szuwary oraz (leśne): olsy,
brzeziny i bory bagienne.
Ekosystemy wodne reprezentuje rzeka Biebrza wraz z dopływami oraz liczne
starorzecza.
Zmiana
warunków siedliskowych wywołana przede wszystkim pracami hydrotechnicznymi w
połowie XIX w, oraz melioracjami w latach 60-tych ubiegłego wieku spowodowała
trwałe obniżenie poziomu wód gruntowych na obszarach przylegających do kanałów.
Na
powstałych siedliskach wykształciły się zbiorowiska zastępcze
(półnaturalne), wśród nich dominują zbiorowiska łąkowe. Ekosystemy o charakterze
antropogenicznym reprezentują: pastwiska, uprawy
rolne izbiorowiska terenów zurbanizowanych.
Wśród nich bardzo cenne zbiorowiska o charakterze naskalnym - na zniszczonych w czasie I i II wojny światowej budowlach militarnych Twierdzy Osowiec oraz ginące zbiorowiska dywanowe (miejsc deptanych) na terenach kilku osad w obrębie Parku.
Nieleśne
Wielkie powierzchnie, ciągnące się wzdłuż koryta Biebrzy na siedliskach immersyjnych czyli zatapianych wodami wylewającej rzeki zajmuje szuwar manny mielec. Tam gdzie zalewy są płytsze, dalej od koryta rzeki, występuje szeroka strefa turzycowiska turzycy zaostrzonej; jeszcze dalej t. turzycy sztywnej. W strefie immersyjno-emersyjnej (sporadyczne zalewy) dominuje turzycowisko mszyste (o strukturze kępowej) z turzycą tunikową i goryszem błotnym. Tam gdzie nie docierają wody zalewowe (strefa emersyjna) występują mechowiska.
Leśne
Bagienne olszyny (olsy) występują głównie wzdłuż mineralnych brzegów doliny. Duże powierzchnie bagien zajmują też brzeziny bagienne powstałe z zarośli brzozowo-wierzbowych.
W basenie północnym i środkowym występują bardzo rzadkie zarośla brzozy niskiej oraz bory bagienne. Stosunkowo niewielkie powierzchnie zajmują bory sosnowe, bory mieszane i lasy lipowo-grabowe (grądy).
Należą do nich m. in. zbiorowiska trzęślicy modrej oraz zespół ziołorośli kozłkowo-wiązówkowych występujące na miejscach dawnych turzycowisk i wypalenisk, na glebach murszowo-torfowych.
Występują w Parku na niewielkich powierzchniach, na terenie 5 niewielkich wsi, oraz zniszczonych fortach Twierdzy Osowiec.
Park
leży w geobotanicznej krainie zwanej Kotliną Biebrzańską a ta należy do Działu
Północnego. Jedną z charakterystycznych cech florystycznych tego
Działu jest dominacja świerka i duży udział gatunków borealnych
oraz reliktów glacjalnych:
brzoza niska, trzcinnik prosty, turzyca strunowa,
turzyca życicowa, bażyna czarna, bagno zwyczajne, żurawina
błotna, gnidosz królewski, tłustosz pospolity, wielosił błękitny, wierzba
lapońska, skalnica torfowiskowa, niebielistka trwała, wełnianeczka alpejska,
borówka bagienna i szereg mszaków.
Flora
Kotliny jest równie bogata i porównywalna z podobnymi obszarami terenów sąsiednich.
Występuje tu ponad 900 gatunków roślin naczyniowych,
z tego ponad 800 w granicach Parku. Stwierdzono obecność 66 gatunków roślin
naczyniowych podlegających ochronie: 53 całkowitej
- i 13 pod ochroną częściową. 45 gatunków tu
występujących znalazło się na Czerwonej liście roślin naczyniowych
zagrożonych w Polsce (1992).
Do najrzadszych gatunków należą: zanokcica zielona, skrzyp pstry, widłak wroniec, rosiczka długolistna, wąkrotka zwyczajna, tłustosz zwyczajny, płesznik zwyczajny, zaraza niebieska, niebielistka trwała, szachownica kostkowata, kosaciec bezlistny oraz 18 gatunków storczykowatych z najokazalszym krajowym gatunkiem obuwikiem pospolitym (najliczniejsza, znana w Polsce populacja!).
Do najbardziej interesujących pod względem bogactwa florystycznego siedlisk zaliczyć należy obok mechowisk turzycowych - mineralne wyniesienia "grądów".
Rośliny naczyniowe chronione i zagrożone Biebrzańskiego Parku
Narodowego. 
Rozległość obszaru, jego pierwotność i zróżnicowanie siedliskowe sprawiają, że zachowała się tu specyficzna fauna w dużym stopniu związana z naturalnymi ekosystemami bagiennymi i wodnymi.
Stwierdzono obecność 18 gatunków drobnych ssaków, wśród nich uwagę zwraca pospolitość i wysokie zagęszczenie nornika północnego (Microtus oeconomus) - świadcząca o specyfice środowisk bagiennych.
Na terenie Parku zaobserwowano 11 gatunków nietoperzy. Obserwowano tu (twierdza Osowiec) największe w północno-wschodniej Polsce skupiska kolonii zimujących nietoperzy, m. in. nocka łydkowłosego (zagrożony - kat. EN), nocka dużego, karlika większego i gacka brunatnego dużego (Okołów, 1998).
Z pozostałych 18 gatunków ssakówna uwagę zasługuje: wilk, wydra, łoś i bóbr. Znajduje się tu największa w kraju ostoja łosia (ok. 400 sztuk). Reintrodukowany po ostatniej wojnie bóbr jest obecnie zwierzęciem pospolitym.
W Kotlinie Biebrzy stwierdzono obecność 269 gatunków ptaków, w tym 181 gatunków regularnie lęgowych. O unikatowych walorach ornitofauny świadczy fakt, że gniazduje tu aż 36 gatunków ptaków wpisanych do "Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt" (1992), w tym również herbowy ptak parku - batalion Philomachus pugnax.
Dla kilku gatunków ptaków Kotlina Biebrzańska pełni szczególną rolę jako teren
o najwyższym zagęszczeniu w skali całej Europy Środkowej: wodniczki,
bekasika, 
rybitwy
białoskrzydłej, mewy małej. Park jest także ważnym miejscem żerowania i
odpoczynku wielu gatunków ptaków migrujących - zwłaszcza na wiosnę.
Ichtiofauna dorzecza Biebrzy liczy 36 gatunków ryb, a spośród krągłoustych otnotowano tu wielką rzadkość: minoga ukraińskiego Eudontomyzon mariae - gatunku charakterystycznego dla wschodniej części zlewni Morza Czarnego. Liczebność i biomasa ryb jest tu znacznie wyższa niż w innych nizinnych rzekach Polski.
Stwierdzono
obecność 5 gatunków gadów oraz 13 gatunków
płazów.
W grupie bezkręgowców stwierdzono ponad 700 gat. motyli, w tym 94 gatunki motyli dziennych. Wykazano obecność 450 gatunków pająków, wśród nich znaczący udział (71) mają gatunki rzadkie znane z nie więcej niż 3-5 stanowisk w kraju. 10 gatunków pająków znanych jest tylko stąd.
Do tej pory poznano ponad 500 gatunków chrząszczy, 42 gat. chruścików i 19 gat. pijawek.
Zwierzęta chronione i zagrożone Biebrzańskiego Parku Narodowego
Niespotykana w skali całej Europy Środkowej rozległość oraz stopień naturalności
to niewątpliwie najbardziej rzucające się w oczy cechy krajobrazu Bagien Biebrzańskich.
Innym - równie ważnym wyznacznikiem krajobrazu jest doskonale wykształcona i
zachowana strefowość ekologiczna
Doliny Biebrzy.
Specyfiką
regionu jest jedno z najniższych w kraju zaludnienie (poniżej 18 osób na 1 km2).
W granicach Parku funkcjonuje tylko kilka niewielkich wsi - osad. Wszystko to
sprawia, że także krajobraz kulturowy ma szereg cech pierwotnych i naturalnych
- doskonale harmonizuje z otaczającą przyrodą.
Do
najciekawszych zabytków architektury- obok drewnianej zabudowy (np. wieś Jagłowo)
- należą leżące w otulinie Parku lub w niewielkiej odległości: XIX w system
fortyfikacyjny carskiej twierdzy w Osowcu Twierdzy,
liczne stare kościoły i cmentarze wiejskie, przydrożne krzyże i kapliczki,
wczesnośredniowieczne grodziska. W samym Parku - na otoczonych torfowiskami
"grądach"- liczne stanowiska archeologiczne
z okresu neolitu (tzw. stacje krzemienne).
Otulina otacza cały Park, a jej powierzchnia wynosi 66.824 ha. Obejmuje głównie tereny wysoczyzn, torfowiski fragmenty dolin rzecznych. W jej obrębie znajdują się większe miejscowości: Lipsk, Sztabin, Goniądz, Osowiec Twierdza oraz Trzcianne i Wizna (częściowo), oraz większość wsi. W 11 miejscowościach na terenie otuliny znajduje się ponad 5000 gospodarstw rolnych.
Znajdują się tu liczne zabytki kultury i sztuki, w tym stanowiska archeologiczne osadnictwa neolitycznego i wczesnośredniowiecznego.
Ochrona różnorodności gatunkowej flory i fauny, struktury przestrzennej ekosystemów a także występującego zróżnicowania torfów i torfowisk, których istnienie jest uwarunkowane utrzymaniem właściwych warunków wodnych w Dolinie.
Udostępnienie Parku do badań naukowych, zwiedzania, celów edukacyjnych.
Na terenach ochrony częściowej - realizacja zadań ochrony czynnej: zapewnienie odpowiedniej ilości wody w Dolinie i przez to właściwego funkcjonowania ekosystemów bagiennych. Szczególnie podniesienie zwierciadła wód gruntowych w całym basenie środkowym (przerwanie procesu murszenia i mineralizacji torfów), oraz przeciwdziałanie procesom zarastania otwartych powierzchni torfowisk turzycowych - zwłaszcza w basenie dolnym (eksperymentalne wykaszanie).
Prowadzenie monitoringu środowiska przyrodniczego - przede wszystkim poziomu wód gruntowych oraz procesu sukcesji zakrzaczeń.
Ograniczenia określa art. 23a ustawy o ochronie przyrody (przed nowelizacją art. 37), zapisy planu ochrony oraz Regulamin Parku.
Zwiedzanie Parku może odbywać się w dzień, po wyznaczonych szlakach turystycznych. Na poruszanie się po szlakach turystycznych Parku (poza drogami publicznymi) obowiązuje karta wstępu, którą można nabyć w siedzibie Dyrekcji, placówkach terenowych, osadach oraz u służb Parku.
Na obszarze BPN zabrania się m. in.:
Na razie nie ma, planowana budowa.
Jest
realizowana w ramach działalności wystawowej, wykładowej i audiowizualnej. Pracownicy
Parku prowadzą też zajęcia edukacyjne dla szkół regionu i przyjezdnych grup
szkolnych i wycieczkowych, np. w Terenowym Ośrodku Edukacyjnym w Osowcu.
W odległości ok. 2,5 km odsiedziby Dyrekcji (Osowiec Twierdza) i ok. 1 km od pola biwakowego zbudowano ścieżkę edukacyjną wyposażoną w 3 wieże widokowe, pomosty obserwacyjne, kładki i tablice informacyjne. Zwiedzanie zajmuje ok. 3-4 godzin - pomocą do zwiedzania są ulotki informacyjne dostępne w siedzibie Dyrekcji.
Wieże obserwacyjne
W miejscach najatrakcyjniejszych widokowo wybudowano ponad 10 wież obserwacyjnych (w basenie środkowym i południowym). Większość z nich z tablicami informacyjnymi i mapami.
Zwiedzanie najkorzystniej zaczynać z Osowca Twierdzy. Większość szlaków turystycznych usytuowana jest wzdłuż granic Parku (najlepszy dojazd i punkty widokowe). Kilka odnóg oznakowanych ścieżek turystycznych prowadzi także w głąb najatrakcyjniejszych przyrodniczo i widokowo centralnych partii Doliny ("Bagno Ławki", "Czerwone Bagno").
Najatrakcyjniejszym okresem zwiedzania jest wiosna (bezkresne rozlewiska z kwitnącymi kaczeńcami i z "krzykiem" tysięcy ptaków). Prawdziwych koneserów biebrzańskiej przyrody nieodstraszą latem roje komarów i gzów. Jesienią bagna przybierają smutną, brunatnoszarą barwę, słychać charakterystyczny klangor zbierających się do odlotu żurawi, zaczyna się bukowisko łosi a zaraz potem rykowisko jeleni. Zimą natomiast najłatwiej wytropić największego drapieżnika - wilka.
Z pośród 13 oznakowanych lądowych szlaków turystycznych (o łącznej długości ponad 400 km) polecamy:
Trasa niezwykle widokowa, łatwa, do turystyki rowerowej.
Przebieg trasy: Miasto Goniądz na wysokim lewym brzegu rzeki (widok na łąki i torfowiska). W drodze do malowniczo położonej wsi Wólka Piaseczna - przekraczamy rzekę, z wieży widokowej: typowy układ zbiorowisk roślinnych: zbiorowiska wodne, turzycowiska, grupy zarośli wierzbowych. Przez wieś Budne dochodzimy do Fortu II Twierdzy Osowiec. Wejście na kładkę Terenowego Ośrodka Edukacyjnego w Osowcu (niedaleko: pole biwakowe, pokoje gościnne, wypożyczalnia sprzętu wodnego). Kanał Rudzki, linia kolejowa Białystok -Ełk. Wieża widokowa. Wieś Klimaszewnica, Mścichy, Okrasin, Czachy, Łoje (ciekawa architektura drewniana). Na odcinku między kolejną wsią Chyliny a Brzostowem widok na łąki nadbiebrzańskie - wiosną liczne ptactwo wodno-błotne. Wieś Burzyn na wysokim brzegu, punkt widokowy i pole biwakowe nad samą rzeką. Dalej na południe koło wsi Sambory - wczesnośredniowieczne grodzisko (warto obejrzeć murawę kserotermiczną) z widokiem na połączenie Biebrzy z Narwią. Koniec szlaku w historycznej Wiźnie.
Przebieg trasy: Począte kblisko wsi Dobarz. Leśniczowka Barwik (pole biwakowe). Groblą przez zbiorowiska lasów olsowych, zakrzaczeń wierzbowo-brzozowych, turzycowisk mszystych (wiosną tokowiska dubeltów), do wieży widokowej "Występ" na "grądach" nad rz. Kosódką. Przez Uroczysko Kaliszek (zwydmione "grądy"z ciekawą florą) i dalej przez otwarte turzycowiska (wieża widokowa) i ols (kładka) do wsi Gugny.
Szlak stosunkowo trudny (jego pierwszy odcinek dostępny dla turystyki rowerowej).
Przebieg
trasy: Leśniczówka Grzędy, dalej drogą przez las (zbiorowiska: grądy,
bory mieszane, olsy)
do Uroczyska Nowy Świat (zbiorowiska muraw napiaskowych).
Po wierzchowinach wydm przez Wilczą Górę, Tchórze Grzędy (wieża widokowa). Dalej
droga przebiega na przemian przez wydmy i torfowiska,
Dział Grabowskiego, Dział Kumkowskiego, Kłycek. Szlak wiedzie dalej przez łąki
i turzycowiska częściowo zarastające kępami wierzby i brzozy (zbiorowiska z
brzozą niską i goryczką wąskolistną) dochodzimy do Leśniczówki Grzędy (pole
biwakowe, pokoje gościnne, wypożyczalnia rowerów).
Przebieg trasy: od Lipska do ujścia Biebrzy do Narwi. Na przepłynięcie potrzeba 7-9 dni. Możliwość skrócenia, np. do Osowca lub od Osowca do Brzostowa (w tym ostatnim przypadku: 1 pełny dzień).
W trakcie spływu możliwośćspotkania wydry i bobra oraz ciekawe zbiorowiska wodne i szuwarowe. Biwakowanie: Lipsk, Kamienna Nowa, Sztabin, Jagłowo, Dolistowo, Goniądz, Osowiec, Biały Grąd, Burzyn.
Na spływ wymagana jest zgoda Dyrektora Parku. Jednorazowo może płynąć do 20 osób.