Woj. podkarpackie, powiat sanocki, gmina Komańcza. Teren Jaśliskiego
Parku Krajobrazowego.
Prowincja: Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem, podporowincja: Zewnętrzne Karpaty
Zachodnie, makroregion: Beskidy Środkowe, mezoregion: Beskid Niski.
Prowincja: Górska, Środkowoeuropejska, podprowincja: Karpacka, Dział: Karpaty
Zachodnie, Okręg Beskidy, Podokręg Beskid Niski.
od 567 do 848 m n.p.m.
Pow. 1585,01 ha, utw. 1994 r.
Obiekt obejmuje podszczytowe, najwyższe partie rozległego grzbietu górskiego silnie pociętego źródliskowymi odcinkami rzek i potoków. Główne pasmo górskie zbudowane jest z utworów fliszu karpackiego należących do tzw. jednostki dukielskiej. Utwory te reprezentowane są przez piaskowce, kompleksy piaskowcowo-łupkowe i łupki wieku górnokredowego i dolnotrzeciorzędowego, w tym tzw. warstwy menilitowe (łupki, margle i piaskowce) i warstwy krośnieńskie (głównie zwięzłe piaskowce). W dolinach potoków zalegają płaty osadów czwartorzędowych powstałych w wyniku wietrzenia i erozji starszych skał i transportu ich fragmentów.
Zróżnicowanie wykształcenia litologicznego skał podłoża i ich odporności na erozję decyduje o bogatej morfologii obszaru. Determinuje też duże natężenie procesów erozyjnych.
Wschodnia część rezerwatu - źródliska Wisłoka położone są w stromych głębokich lejach z licznymi wąwozami i wciosami. Wzdłuż potoków głównych występują częste strome podcięcia, obrywy z odsłonięciami warstw skalnych oraz progi i bloki skalne w korytach. Licznie występują nisze osuwiskowe, jęzory, rowy rozpadlinowe. Zachodnia część rezerwatu - źródliska Jasiołki są słabiej zróżnicowane pod względem morfologicznym. Potoki z niewielkim spadkiem często tworzą płaskie, zabagnione lub zatorfiałe odcinki w dnach dolin. Wypłaszczenia źródłowych odcinków potoków (w tym Jasiołki) zajęte są przez bagna i torfowiska.
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Obiekt znajduje
się w płd. - wsch. części Regionu Karpackiego (GK).
i należy do górnej części piętra umiarkowanie
ciepłego i dolnej części piętra umiarkowanie
chłodnego.
Śr. temp. roczna 6-7oC, roczna suma opadów 740-950 mm. Pokrywa śnieżna zalega zazwyczaj od listopada do kwietnia. Cechą charakterystyczną klimatu jest występowanie silnych południowych wiatrów fenowych wywołujących gwałtowne zmiany termiczne i wilgotnościowe.
Teren nasycony młakami i źródliskami oraz siecią potoków. W części zachodniej występują bagna i torfowiska niskie i przejściowe, a także wysokie wododziałowe torfowiska przy granicy państwa (obszary podmokłe zajmują w sumie około 125 ha). Mają tu swoje źródła rzeki Jasiołka i Wisłok. W związku z tym naturalna pojemność retencyjna tego terenu jest wyjątkowo duża, a przez to także znaczny, stabilizujący wpływ na równomierność odpływu miejscowych potoków, co wyraża się zmniejszeniem gwałtowności wezbrań oraz brakiem tzw. niżówek, czyli b. niskich stanów wody w długotrwałych okresach bezopadowych.
Gleby brunatne występują na 99% powierzchni rezerwatu (gliniaste rzadziej gliniasto-kamieniste) w części ziemistej przeważają gliny średnie i ciężkie, rzadziej pylaste lekkie, ponadto gleby bagienne oraz mady.
Zbiorowiska leśne to buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetum, zajmująca największą część powierzchni rezerwatu oraz olszyna bagienna Caltho-Alnetum. Spośród zespołów nieleśnych wymienić można: zespół sitowia leśnego Scirpetum silvatici, łąkę ostrożeniową Cirsietum rivularis, szuwar trzcinowy Phragmitetum communis, szuwar szerokopałkowy Typhaetum latifoliae, zespół turzycy prosowej Caricetum paniculatae, mszar torfowiska wysokiego Sphagnetum magellanici, torfowisko niskie z turzycą pospolitą Caricetum fuscae, łąka kozłkowo-turzycowa Valeriano-Caricetum flavae, łąka sitowo-trzęślicowa Junco-Molinietum, niskie torfowisko "węglanowe".
Liczy około 500 gatunków. Ze względu na położenie w strefie przejściowej do Karpat Wschodnich występują tu obok elementu zachodniokarpackiego także przedstawiciele elementu wschodniokarpackiego. Rośliny leśne, typowe dla żyznych lasów regla dolnego, stanowią ok. 1/3 gatunków, reszta to gatunki charakterystyczne dla siedlisk nadpotokowych, torfowisk niskich i wysokich oraz podmokłych łąk. Występuje tu ponad 40 gatunków chronionych w tym także gatunki umieszczone na "Liście roślin zagrożonych w Polsce". Spośród gatunków chronionych (całkowicie i częściowo) dość liczne stanowiska mają w rezerwacie jedynie: skrzyp olbrzymi Equisetum telmateia, omieg górski Doronicum austriacum, parzydło leśne Aruncus silvester, ciemiężyca zielona Veratrum lobelianum i goryczka trojeściowa Gentiana asclepiadea.
Ponadto z gatunków całkowicie chronionych występują tu: tojad mołdawski Aconitum moldavicum, rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia, śnieżyczka przebiśnieg Galanthus nivalis, bluszcz pospolity Hedera helix, lilia złotogłów Lilium martagon, widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum, widłak goździsty Lycopodium clavatum. Na uwagę zasługuje też znaczna liczba (14) gatunków storczykowatych, w tym m.in.: kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine, kruszczyk błotny Epipactis palustris, gółka długogostrogowa Gymnadenia conopsea, listera jajowata Listera ovata, gnieźnik leśny Neottia nidus-avis, kukułka (storczyk) szerokolistna Dactylorhiza majalis, kukułka (storczyk) plamista Dactylorhiza maculata, podkolan biały Platanthera bifolia, storczyk kukawka Orchis militaris i storczyk blady Orchis pallens.
Z gatunków objętych ochroną częściową występują tu m. in. : kopytnik pospolity Asarum europaeum, przytulia (marzanka) wonna Galium odoratum, kruszyna pospolita Frangula alnus, goryczka trojeściowa Gentiana asclepiadea, paprotka zwyczajna Polypodium vulgare, pierwiosnek (pierwiosnka) wyniosły Primula elatior i kalina koralowa Viburnum opulus.
Rezerwat jest ostoją fauny puszczańskiej. Występuje tu wiele cennych, objętych ochroną, gatunków. Z drapieżnych żyją tu: wilk Canis lupus, ryś Lynx lynx, orlik krzykliwy Aquila pomarina, jastrząb Accipiter gentilis, krogulec Accipiter nisus, puchacz Bubo bubo, puszczyk Strix aluco i puszczyk uralski Strix uralensis. Spotykany jest tu również niedźwiedź brunatny Ursus arctos, a z ptaków - bocian czarny Ciconia nigra.
Obiekt obejmuje podszczytowe partie pasma granicznego w rejonie gór Wertyszów, Kanasiówka i Pasika, silnie pocięte dolinami potoków, porośnięte w części wschodniej urodziwymi starodrzewiami bukowymi i bukowo-jodłowymi. W części zachodniej, gdzie jest mniejsze nachylenie terenu, oprócz bagien i torfowisk zachowały się jeszcze pozostałości nieistniejącej już, łemkowskiej wsi Jasiel, która znajdowała się na terenie obecnego rezerwatu: stare zdziczałe sady, rozsypujące się budynki starej fermy hodowlanej, stary cmentarz. Przed II wojną światową założony w poł. XVI w. Jasiel liczył 70 gospodarstw. Po wojnie mieszkańcy wsi zostali wysiedleni na teren ZSRR. Przy płn.-zach. granicy rezerwatu istniała przed 1945 r. jeszcze jedna wieś - Rudawka Jaśliska.
Rezerwat jest jedną z najbogatszych w Karpatach ostoi gatunków podlegających ochronie prawnej, rzadkich i zagrożonych. W związku z nagromadzeniem młak i torfowisk w źródliskach Jasiołki, a także młak w źródliskach Wisłoka, obszar ten w istotny sposób stabilizuje stosunki wodne na obszarach położonych poniżej, w zlewniach obu rzek.
Rezerwat jest udostępniony do zwiedzania, przy czym obowiązują zasady zawarte w art. 23a ustawy o ochronie przyrody z 1991 r. (przed nowelizacją art. 37). Szczególnie rygorystycznie należy przestrzegać zakazu niepokojenia ptaków drapieżnych w strefach ochronnych gniazd.
Przez teren rezerwatu poprowadzono znakowane szlaki turystyczne. Wzdłuż granicy państwa, grzbietami górskimi biegnie szlak niebieski, którym można zejść do Łupkowa oraz szlak zielony, biegnący z Moszczańca w kierunku południowym na szczyt Kanasiówka (823 m n.p.m.) i dalej ku wsch. już poza rezerwatem, wzdłuż granicy państwa do szczytu Garb Średni, skąd można zejść do Komańczy. Na Kanasiówkę wiedzie też przez teren rezerwatu żółty szlak z Wisłoka Wlk.
Brak.
Najdogodniejszy dojazd od szosy asfaltowej Tylawa-Jaśliska-Komańcza, od której na wzniesieniu pomiędzy miejscowościami Moszczaniec i Wisłok Wielki odchodzi w kierunku południowym droga utwardzona (do rez. 8 km).
W północnej części rezerwatu znajdowały się przed II wojną św. wsie łemkowskie, stąd obecność zdziczałych sadów i ślady zabudowań. Po wojnie próbowało tu prowadzić gospodarkę hodowlaną przedsiębiorstwo "Iglopol", po którym pozostały w uroczysku Jasiel zarastające rowy melioracyjne oraz rozpadające się budynki fermy hodowlanej. W latach 80., w ramach szerszego programu budowy systemu obszarów chronionych ówczesnego woj. krośnieńskiego, zaplanowano w tym rejonie duży park krajobrazowy, który utworzono w 1992 r. jako "Jaśliski PK".
Nadleśnictwo Komańcza, Wojewódzki Konserwator Przyrody w Rzeszowie, Zarząd Karpackich PK w Kośnie.
Zakłócenia stosunków wodnych, nadmierna eksploatacja lasów na terenach sąsiadujących z rezerwatem