Otulina PPN w części graniczy z otuliną Popradzkiego
Parku Krajobrazowego. Park jest obiektem transgranicznym,
powiązanym ze słowackim PIENAP-em
i funkcjonującym
w dużym, polsko-słowackim kompleksie obszarów chronionych.
Województwo małopolskie, powiat nowotarski, gminy: Czorsztyn, Krościenko n.
Dunajcem i Szczawnica. Park jest otoczony przez OChK Woj. Nowosądeckiego,
podobnie jak położone w jego najbliższym sąsiedztwie Gorczański
PN i Popradzki PK.
Otulina PPN w części graniczy z otuliną Popradzkiego
Parku Krajobrazowego. Park jest obiektem transgranicznym,
powiązanym ze słowackim PIENAP-em
i funkcjonującym
w dużym, polsko-słowackim kompleksie obszarów chronionych.
Prowincja: Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem, podprowincja: Centralne Karpaty
Zachodnie, makroregion: Obniżenie Orawsko-Podhalańskie, mezoregion: Pieniny.
Prowincja: Górska, Środkowoeuropejska, Dział: Karpaty Zachodnie, Okręg Pieniny.
Podokręgi: Pieniny Właściwei Pieniny Zachodnie.
Deniwelacje w obrębie parku są znaczne. Najwyższy szczyt PPN - Trzy Korony (982 m n.p.m.) piętrzy się ok. 550 m ponad płynącymu jego stóp Dunajcem, najniższy punkt parku - ok. 420 m n.p.m. znajduje się na terasie Dunajca, w okolicy Krościenka.
Powierzchnia PPN - 2346,16 ha, z tego pod ochroną
ścisłą - 750 ha (32%), 21% obszaru Parku podlega ochronie
częściowej, a reszta (47%, czyli prawie połowa łącznej powierzchni) jest
objęta ochroną krajobrazową. 
Poza zwartym obszarem (2302,39 ha) w skład Parku wchodzi 6 izolowanych enklaw:
2 dawne rezerwaty przyrody (Zielone Skałki - 25,21 ha
i Zamek Czorsztyn - 10,28 ha) oraz 4 inne enklawy: Krościenko-
2,21 ha, Sromowce Wyżne - 5,03 ha, Sromowce Niżne - 0,24 ha i Hałuszowa - 0,8
ha. Wokół parku otulina o pow. 2682 ha (mapa).
Kształt parku jest wydłużony równoleżnikowo o przebiegu granic skomplikowanym
przez stosunki własnościowe. Lasy stanowią 70,3% powierzchni, wody - 1,3%, użytki
rolne - 20,7%.
Zarówno
krajobrazowo jak i pod względem budowy geologicznej Park bardzo wyraźnie kontrastuje
z sąsiadującymi z nim, wyższymi, ale łagodnymi pasmami beskidzkimi. Na jego
obszarze odsłaniają się bardzo licznie odmiany białych i szarych organogenicznych
wapieni i różnobarwnych radiolarytów w postaci
urwistych turni i obramowań głębokich wąwozów. Pośród odpornych utworów lub
w ich osłonie występują miękkie margle
i szare lub czarne łupki. Zróżnicowanie litologiczne
utworów jest uwarunkowane zmienną głębokością ich osadzania (sedymentacji) w
oceanie Tetydy, w okresie trwającym od środkowej
jury po górną kredę. 
W
budowie geologicznej Pienin występuje kilka równowiekowych serii,
odróżniających się następstwem (sukcesją) utworów. Główny udział mają tu skały
należące do sukcesji (serii,
jednostek), pienińskiej
i braniskiej, natomiast w ograniczonym zasięgu
występują serie czertezicka, czorsztyńska
i niedzicka. Największą miąższość (100 - 200
m) i rozprzestrzenienie osiąga tu formacja wapienia pienińskiego, reprezentowana
w pierwszej i drugiej serii utworów. Są to głębokomorskie
,
wyraźnie uławicone wapienie z pogranicza jury i kredy, zawierające
konkrecje, soczewki i ławice rogowców. Z
wapieni tych, szczególnie odpornych na denudację,
są zbudowane główne szczyty Pienin (m. in. Trzy Korony, Nowa Góra, Sokolica).
Swoją odpornością wyróżniają się również środkowojurajskie wapienie krynoidowe
serii czertezickiej (szczyt Czertezika).
Serie utworów pienińskiego pasa skałkowego występują w postaci stromych łusek
i fałdów, często nasuniętych na siebie, uformowanych w wyniku ruchów tektonicznych,
jakie sukcesywnie następowały w czasie trwania górnej kredy, a zwłaszcza w paleogenie.
(Z. Alexandrowicz)
Odwzorowanie
w rzeźbie skomplikowanej budowy geologicznej Pienin jest bardzo wyraźne i sprawia,
że krajobraz ma niepowtarzalny urok scenerii skalnej. Elementy łusek i fałdów,
utworzone z twardych wapieni i radiolarytów
uwidaczniają się jako stromościenne wzgórza, pasma skałek i głębokie, skaliste
wąwozy. W miejscach występowania miękkich utworów (margle,
łupki ilaste) zostały wyrzeźbione przełęcze w
pasie skalic. Masywy wapienne Pienin są stosunkowo mało podatne na rozwój zjawisk
krasowych. Występują tu niewielkiei nieliczne
jaskinie (znane są 24 obiekty).
Wyjątkowym elementem naturalności rzeźby Pienin jest antecedentny przełom Dunajca między Sromowcamia Szczawnicą Niżną. Proces wcinania się rzeki w powoli wypiętrzające się góry rozpoczął się w późnym trzeciorzędzie i trwał w czwartorzędzie. Meandrujący przepływ rzeki, zrównania w obrębie wierzchowin oraz systemy teras rzecznych świadczą o takim właśnie rozwoju pienińskiego przełomu.
Odcinek doliny Dunajca powyżej Sromowiec Wyżnych, tworzący mały przełom pod zamkami w Niedzicy i Czorsztynie, znajduje się obecnie w strefie zbiorników wodnych. (Z. Alexandrowicz)
Dominują różne rodzaje rędzin - gleb typowych dla skał węglanowych: płytkie r. inicjalne (siedlisko roślin kserotermicznych), i r. brunatne (siedliska ciepłolubnych buczyn i reliktowych sośnin) oraz gleby brunatne - powstające na podłożu fliszowym (siedliska buczyn i jedlin, wykorzystywane też pod uprawy rolne). Ponadto mady na aluwiach oraz niewielkie płaty gleb glejowych i torfowych.
Park leży w dorzeczu Dunajca, górskiej rzeki o dużym spadku i średnim przepływie rocznym wynoszącym tu ok. 23 m3/s, przełamującej się przez Pieniny i stanowiącej na terenie Parku granicę państwową. Cechuje ją duża zmienność przepływów (najwyższe w lecie, powodujące częste powodzie, także o charakterze katastrofalnym).
Gęsta jest sieć małych potoków, których spadki dochodzą do 460%0. Liczne źródła i wysięki wodne, słabo zmineralizowane. Najciekawszym ciekiem Parku jest Pieniński Potok (dług. 2,3 km), którego dolina jest ścisłym rezerwatem.
Strefa umiarkowana, klimat przejściowy. Park należy
do płd. - centralnej części Regionu Karpackiego (Gk).
Dominuje piętro umiarkowanie chłodne,
niższe partie od strony pd. - należą do piętra umiarkowanie
ciepłego.
W obrębie Pienin wydzielono 3 odrębne regiony klimatyczne: pn. stoków gór (chłodny, o największej sumie opadów), stoków pd. (ciepły i dość suchy) oraz dolin rzek (najcieplejszy, o najniższej sumie opadów, z zimowymi zastoiskami powodującymi inwersje termiczne).
Przeważa tu wpływ powietrza polarnomorskiego (220 dni). Najwyższa w polskich Karpatach średnia temperatura roczna (4-6,3oC) i najmniejsza ilość opadów (690 - 850 mm). Najzimniejsze miesiące: styczeń lub luty (-6,7 do -5,2oC), najcieplejsze: lipiec lub czerwiec (13,7 do 16,4oC). Duże nasłonecznienie (1600 godz.). Najwięcej opadów w lecie, duża liczba dni mgielnych (56-70). Wiatry fenowe (tzw. w. halne). Okres wegetacji w partiach szczytowych - 197 dni.
Przeważająca
część Parku znajduje się w strefie regla dolnego,
niewielkie fragmenty (oraz większa część otuliny) - w piętrze pogórza.
Występuje tu wyjątkowe bogactwo i zróżnicowanie przestrzenne ekosystemów
(w zależności od ekspozycji stoków i budowy geologicznej), reprezentowanych
przez ponad 20 grup zbiorowisk roślinnych naturalnych
i zastępczych (w tym półnaturalnych
i antropogenicznych).
Wśród zb. naturalnych dominują leśne i zaroślowe, oraz liczne, choć niewielkie powierzchniowo, zb. naskalne i piargowe, a nad Dunajcemi jego większymi dopływami - zb. żwirowisk. Ekosystemy wodne Parku to górska rzeka Dunajec i jej dopływy z dużym bogactwem fauny, zwłaszcza bezkręgowej.
Pojawienie
się w Pieninach człowieka doprowadziło do wzrostu różnorodności
biologicznej i zróżnicowania krajobrazów przez powstanie zb.
półnaturalnych (wśród których dominują niezwykle cenne zb.
łąkowe) oraz zb. antropogenicznych, wśród których przeważają: pastwiska,
uprawy rolne i zb. terenów zabudowanych.
Leśne
Na południowych, stromych i nasłonecznionych stokach dominują: buczyna ciepłolubna i jedlina ciepłolubna, na grzbietach i zacienionych zboczach - buczyna karpacka. ponadto występują niewielkie płaty grądu (w piętrze pogórza) i jaworzyny, a na terasach zalewowych - olszynki karpackiej. W miejscach wysięków wodnych małe płaty olszynki bagiennej. Osobliwością Parku są reliktowe sośniny (zespół endemiczny)
Zbiorowiska naskalne zajmują łącznie niewielką powierzchnię
i występują w formie niewielkich, ale bardzo licznych płatów na ścianach i półkach
skalnych. Wyróżnia je bogactwo barw oraz gatunków. Najciekawsze zb. to naskalna
murawa górska,
naskalna murawa ciepłolubna i murawa kserotermiczna.
Półnaturalne
Należą do nich niektóre płaty muraw kserotermicznych
na miejscach dawniej 
zasiedlonych
przez buczyny ciepłolubne oraz łąka rajgrasowa
na siedliskach grądowych, buczyny karpackiej lub olszynki karpackiej. Najważniejsze
jednak i najciekawsze przyrodniczo są ciepłolubne
łąki pienińskie i łąki ziołoroślowe
występujące na siedliskach buczyny karpackiej oraz źródliskowe i śródleśne
młaki eutroficzne w miejscu wysięków wody (d.
stanowiska olszynki bagiennej). Odwiedź pienińską łąkę 
Występują na terenach silnie przekształconych, uprawnych oraz zabudowanych i w ich sąsiedztwie (zb. segetalne), a ponadto na terenach związanych z infrastrukturą zbiorników retencyjnych k. Czorsztyna, gdzie wyjątkowo liczne są zb. ruderalne).
W lasach Parku, szczególnie w reglu dolnym, panują buk i jodła, sporo jest też świerków (głównie sztucznie wprowadzonych na siedliska buczyn i jedlin). Licznie występuje jawor, wiąz górski, a w niższych położeniach - lipa wielkolistna.
Flora jest tu prawie równie bogata jak w dużo większych i wyższych Tatrach. W całych Pieninach występuje ponad 1100 gat. roślin naczyniowych (blisko 50% polskiej flory, w tym prawie 900 gat. rodzimych i blisko 150 - pochodzenia obcego), 400 gat. glonów, 330 gat. mchów i wątrobowców, ponad 400 gat. porostów i ok. 500 gat. grzybów wielkoowocnikowych.
Liczne gat. chronione (całkowicie - 64 gat. naczyniowych i 9 - częściowo). Ponadto 2 pienińskie endemity: pszonak pieniński i mniszek pieniński i 4 pienińskie odmiany endemiczne oraz szereg gat. reliktowych.
Szereg gat. roślin występujących w Pieninach wpisano na Listę Roślin Zagrożonych w Polsce. Populacje wielu gatunków liczą zaledwie po kilkanaście lub kilka osobników, a w XX w. w Pieninach wyginęło blisko 30 gat. roślin kwiatowych. Osobliwością wśród drzew jest reliktowa sosna, wśród krzewów - jałowiec sawina, a wśród roślin zielnych - piękna dendrantema (chryzantema Zawadzkiego ) - największa osobliwość florystyczna pienińskiego pasa skałkowego. Bogactwo florystyczne pienińskich łąk ilustruje także obecność aż 30 gat. storczykowatych.
Chronione gatunki roślin występujące na terenie Pienińskiego
Parku Narodowego 
Jest
wyjątkowo bogata w porównaniu z resztą kraju dzięki dużemu zróżnicowaniu
biotopów, przy czym szczególnie korzystne warunki znajdują tu gatunki ciepłolubne.
W Pieninach zidentyfikowano dotąd ok. 6,5 tys. gatunków, ale ocenia się, że
jest ich 12-15 tys. (prawie połowa znanej liczby gat. zwierząt w Polsce), przy
czym zdecydowaną większość (ok. 98%) stanowią bezkręgowce.
Stwierdzono tu obecność 45 gatunków ssaków, ale liczebność populacji większych z nich jest niewielka z uwagi na mały obszar Parku. Z parzystokopytnych występuje tu dzik (zaledwie kilka osobników), jeleń i sarna (po parędziesiąt osobników), z drapieżników m.in.: ryś i żbik (oba sporadycznie), wydra oraz borsuk, doliczono się też 10 gat. nietoperzy. Najliczniejsze są drobne gryzonie, wśród których zidentyfikowano niemal zanikłą u nas żołędnicę.
Z ponad 160 gat. obserwowanych tu ptaków prawie100 gniazduje w Pieninach, a co najmniej 60 innych zalatuje na ten teren. Do faunistycznie najciekawszych należą: puchacz, (ważna krajowa ostoja tego gatunku), sóweczka, dzięcioł trójpalczasty nieregularnie notowany nagórnik, a także osobliwość pienińska - pomurnik u nas znany ponadto tylko z Tatr.
Wśród 9 gat. płazów żyje tu salamandra plamista, kumak górski i traszka karpacka, wśród 6 gat. gadów - gniewosz plamisty.
W
Dunajcu i jego dopływach stwierdzono 16 gat. ryb oraz kilkaset gatunków fauny
bentosowej, głównie spośród skąposzczetów, muchówek,
jętek, widelnic i chruścików.
Około 90% bezkręgowców żyjących w Pieninach to gatunki nizinne i w większości pospolite, tylko 10% stanowią gatunki górskie, z niewielkim tylko udziałem wysokogórskich. Ze względu na wysokie zróżnicowanie bezkręgowców Pieniny są jednym z najzasobniejszych regionów Polski. Poszczególne grupy zwierząt reprezentowane są tu w różnym stopniu i np. spośród 170 gat. mięczaków żyjących w Polsce, w Pieninach znaleziono aż 100.
Wśród
bezkręgowców występują jedyne faunistyczne endemity
pienińskie - owady: skoczogonek Onychiurus
carpenteri i zrówieńka Isophya pienensis.
Liczne są endemity karpackie oraz gatunki
reliktowe. Bogactwem odznaczają się tu motyle
(ponad 1550 gat., czyli ok. 50% odnotowanych w Polsce), zwłaszcza łąk pienińskich,
wśród których znajdują się efektowne kraśniki, rusałki oraz najrzadszy i zagrożony:
niepylak apollo.
Do
rzadkich i zagrożonych należy też związany ściśle z drzewostanami bukowymi,
piękny chrząszcz - nadobnica alpejska.
Z fauny Pienin 250 gat. podlega ochronie prawnej, na terenie
Parku występują też liczne gatunki znajdujące się na Czerwonej
Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce.
Chronione gatunki zwierząt występujące na terenie Pienińskiego
Parku Narodowego
W
krajobrazie Pienin zaznacza się wielowiekowy wpływ gospodarki pasterskiej i
rolniczej, która w obrębie niżej położonych terenów Parku wytworzyła niegdyś,
kosztem części lasów, mozaikowy układ pól i łąk oraz śródleśnych polan. Świadome
utrzymywanie dziś tego stanu wybitnie urozmaica krajobraz i wzbogaca
różnorodność biologiczną.
W granicach Parku znajdują się ruiny 2 zamków (pod szczytem
Zamkowej Góry zamek księżnej Kingi z XIII
w i w b. rezerwacie "Zamek Czorsztyn" zamek zXIII w.),
a na obrzeżu - ślady osadnictwa paleolitycznego. 
Elementem
kulturowym jest też spływ tratwami góralskimi
przez przełom Dunajca, który już w XIX budził zachwyt i inspirował do
opisu. Z zamkami, przełomem oraz licznymi miejscami w Parku wiąże się
wiele legend.
Niewielka
"wyspa" Pienin była do niedawna harmonijnie wtopiona w otaczający krajobraz
pól i wsi - regionu o wielkiej odrębności kulturowej. Dopiero żywioł urbanizacyjny
ostatnich dziesięcioleci i budowa zbiorników retencyjnych zachwiały tę równowagę,
zagrażając także przyrodzie Parku.
Otacza
cały Park poza fragmentem granicy Państwa, będącym równocześnie granicą z PIENAP-em.
Leży głównie w piętrze pogórza i obejmuje
tereny leśne, rolnicze i zabudowane, m. in. były rezerwat "Zamek
Czorsztyn" i pozostałe enklawy Parku.
W jej obrębie znajdują się znane miejscowości Krościenko i Szczawnica, XIII-wieczny
zamek w Niedzicy oraz część obszaru zbiorników retencyjnych. 
Są
tu liczne zabytki kultury i historii, w tym stanowiska archeologiczne osadnictwa
paleolitycznego oraz tradycyjny układ pól, łąk kośnych i pastwisk w formie falistej
mozaiki różnobarwnych, wąskich pasów. Wobec braku ochrony (do 1996 r.) ten cenny
krajobraz kulturowy uległ nieodwracalnej degradacji wskutek niekontrolowanej,
bezstylowej urbanizacji.
Zachowanie i badanie unikalnych ekosystemów naturalnych i półnaturalnych oraz krajobrazu kulturowego, udostępnianie Parku do zwiedzania i celów edukacyjnych.
W
strefach ochrony ścisłej nieingerencja w funkcjonowanie
ekosystemów naturalnych na terenach objętych
ochroną częściową - realizacja zadań ochrony
czynnej: przywracanie naturalnego składu gatunkowego oraz stanu równowagi
ekosystemów zdegradowanych, zwłaszcza leśnych, utrzymywanie w równowadze 
półnaturalnych
ekosystemów łąkowych, reintrodukcja zagrożonego
motyla niepylaka apollo przez sztuczną hodowlę oraz zwiększanie
jego bazy pokarmowej, ostatnio także reintrodukcja sokoła
wędrownego.
Ponadto ochrona swoistego krajobrazu kulturowego.
Ograniczenia określa art. 23a ustawy o ochronie przyrody (przed nowelizacją art. 37), zapisy planu ochrony oraz Regulamin Parku.
(fragmenty):
Na terenie Parku zabronione są wszelkie działania mogące zniszczyć lub zmienić naturalny krajobraz i jego elementy, a w szczególności::
W
Muzeum stała wystawa prezentująca dzieje przyrody Pienin i jej stan obecny:
zagrożenia i ochronę; w budynku ponadto placówka edukacyjna i pracownie badawcze
z biblioteką (ok. 8500 vol. - 1997 r.). Przy 4 głównych wejściach na teren Parku
(Szczawnica Dolna, Czorsztyn-Nadzamcze, Kąty - Przystań flisacka, Sromowce Niżne)
znajdują się pawilony obsługi zwiedzających z wystawami problemowymi
i
materiałami informacyjnymi o Parku, punktami sprzedaży pamiątek i artykułów
spożywczych oraz zapleczem sanitarnym.
Jest
realizowana w ramach działalności wystawowej, wykładowej i audiowizualnej
Muzeum oraz pawilonów.
Pracownicy Parku prowadzą też interaktywne zajęcia edukacyjne dla szkół tego
regionu i dla przyjezdnych grup szkolnych oraz wycieczki po ścieżkach dydaktycznych.
Uzupełnieniem jest działalność wydawnicza (zwłaszcza nieperiodyczna seria
"Pieniny: przyroda i człowiek").
W
Parku początkowo wytyczono 2 ścieżki dydaktyczne, pokrywające się z ogólnodostępnymi
trasami zwiedzania: ze szlakiem 1 i szlakiem
2, pomocą do zwiedzania są ulotki informacyjne dostępne w pawilonach
wejściowych i Muzeum. Dopiero w ostatnim okresie
Park wydał przewodnik ze szczegółowymi opisami
przyrodniczymi kilkunastu tras w obu Parkach (polskim i słowackim) oraz na ich
przedpolu. Polskiego parku dotyczy 7 z nich (zachowano oryginalną numerację):
Zwiedzanie
najkorzystniej zaczynać z Krościenka lub Szczawnicy (dojazd, noclegi). Park
posiada dobrą sieć oznakowanych ścieżek dla zwiedzających (33 km), z pięknymi
punktami widokowymi na najwyższych szczytach, a turystyczny spływ
tratwami przez Przełom Pieniński to atrakcja
klasy światowej. Informacje dla zwiedzających w Muzeum
i pawilonach przy wejściach na teren Parku. Najatrakcyjniejszym
okresem dla zwiedzania jest późna wiosna (kwitnące łąki z mnóstwem kolorowych
motyli i szumem wywoływanym przez ogromną liczbę owadów zapylających) oraz późna
jesień (zróżnicowanie kolorystyczne lasów).
Z licznych możliwości (33 km szlaków), poza ścieżkami dydaktycznymi, polecamy:
Szlak spacerowy asfaltową drogą z ładnymi widokami na skały końca Przełomu i ich doskonale widoczne uławicowanie unaoczniające jak skomplikowany był proces powstawania tego pasma. Najkorzystniejsze oświetlenie - po południu. Czas przejścia - ok. 2 godz. (t - p). Trasa dostępna dla wózków inwalidzkich. Przy drodze na skale tabliczka ze znakiem poziomu fali powodziowej z 1934 r.
Trasa
niezwykle widokowa, do przełęczy o charakterze spacerowym. Z przełęczy widok
na Tatry, ze szczytu Trzech Koron na Tatry, Spisz, Gorce, Babią Górę, Beskid
Sądecki i Małe Pieniny. Po drodze przegląd głównych ekosystemów parku: w niższych
partiach uprawowo-pastwiskowych, wyżej bogactwa łąk (rajgrasowe,
mietlicowe, ciepłolubne pienińskie, ziołoroślowe).
Na całej trasie różnorodne zbiorowiska leśne (od boru
i olszynki bagiennej 
po
wszystkie typy buczyn). Pod Trzema Koronami
bogactwo zbiorowisk naskalnych, na całej trasie (przy ścieżce) liczne gatunki
chronione. Czas przejścia całego szlaku 
(t
- p) - 5 godz., tylko na przeł. Szopka (bez Trzech Koron)- 3 godz.
Wariant tej trasy z zejściem do Sromowiec Niżnich przez Wąwóz Sobczański pozwala się zapoznać z wszystkimi rodzajami zbiorowisk naskalnych i piargowych oraz większością gatunków roślin wchodzących w ich skład. Powrót do Krościenka autobusem.
Najbardziej
widokowa trasa Parku, do przeł. Szopka o podobnych walorach florystyczno-faunistycznych,
jak szlak 2, wzbogaconymi o liczne odsłonięcia geologiczne. Z Sokolicy i Góry
Zamkowej wiałe widoki na przełom Dunajca. 
Za
przeł. Szopka szlak prowadzi łagodnym grzbietem Pienin Czorsztyńskich i kończy
się przy b. rezerwacie "Zamek Czorsztyn", położonym
nad brzegiem Zbiornika Czorsztyńskiego. Na trasie
od przeprawy przez Dunajec po przeł. Szopkę przegląd głównych zbiorowisk leśnych
Parku ze stanowiskami reliktowej sosny
włącznie, na grani Pieninek i Sokolicy - zbiorowiska naskalne. Zachodnia część
trasy wiedzie przez tereny upraw, pastwisk i lasów zniekształconych przez nasadzenia.
Wycieczka całodzienna.
W
1921 r. powstał prywatny rezerwat
przyrody "Czorsztyn" obejmujący zamek i jego otoczenie.
Pierwsza koncepcja parku narodowego (prof. S. Kulczyński), obejmowała pod nazwą
"rezerwatu" ok. 1650 ha wrejonie Trzech Koron
i Pieninek. Koncepcję wsparło podpisanie tzw.
Protokołu Krakowskiego w 1924 r., a wykupy, rozpoczęto
w 1928 r. 31.08.1930 r. w Szczawnicy Polskie Towarzystwo
Tatrzańskie, z udziałem licznych gości uroczyście proklamowało park. Formalnie
"Park Narodowy w Pieninach" o obszarze 736,32 ha utworzono w 1932 r. Rozporządzeniem
Ministra Rolnictwa jako pierwszy polski park narodowy.
17.07.1932 r. po stronie słowackiej utworzono Słowacki Rezerwat Przyrodniczy
w Pieninach. Po II wojnie św. park reaktywowano w 1954 r. pod obecną nazwą i
na obszarze 2300 ha. W 1957 r. po słowackiej strony powstał Pieninsky
Narodny Park o obszarze 2000 ha. Poważnym naruszeniem stabilności przyrodniczej
parku była budowa zbiorników retencyjnych k.
Czorsztyna. W dn. 31.07.1992 r. w Czerwonym Klasztorze uroczyście odnowiono
akty erekcyjne obu parków i proklamowano park międzynarodowy oraz ścisłą ich
współpracę.
W 1995 r. Park powiększył się dzięki wykupom (Hala Majerz), a zmiana rozporządzenia
Rady Ministrów z dn. 14.06.1996 r. włączyła do PPN jako enklawy niezależne dotąd
rezerwaty przyrody "Zamek Czorsztyn" i "Zielone
Skałki", dzięki czemu powierzchnia urosła do 2361 ha. Ostatnie lata to
okres przekształcania parku w nowoczesną placówkę naukowo-edukacyjną
o bogatej ofercie dla miejscowej społeczności i przyjezdnych.
Rozporz.
Ministra Rolnictwa z dn. 23.05.1932 r. o utworzeniu z rezerwatu w Pieninach
jednostki organizacyjnej szczególnej pod nazwą "Park Narodowy w Pieninach"
(M. P. nr 123 z 1932, poz. 156);
oddziaływanie
ukończonych w 1997 r. zbiorników retencyjnych
k. Czorsztyna na florę i faunę Parku wskutek zmian lokalnego klimatu i stosunków
wodnych oraz przeprowadzenia przez rdzeń Parku ruchliwej drogi do przystani
flisackiej w Kątach. 
Bartyzel
R., Szyda E. 1982. Ścieżki przyrodnicze po Pieninach. Przewodnik dydaktyczny.
Pieniński Park Narodowy, Szczawnica-Krościenko. Eljasz W. 1886. Ilustrowany przewodnik do Tatr i Pienin. Nakładem autora, Kraków, s. 335.
